Projekt Perlan – szybowiec poleci wyżej od samolotów. Osiągnie pułap 30 tys. metrów!

Czy pozbawiony napędu szybowiec może wznieść się wyżej, niż większość samolotów? Dzięki projektowi Perlan i współpracy pilota doświadczalnego NASA oraz firmy Airbus powstaje szybowiec, zdolny do lotu na wysokości 30 kilometrów!

Jak wysoko może wznieść się szybowiec? Kilka miesięcy temu pisałem o Sebastianie Kawie – polskim szybowniku, który przygotowywał się do lotu szybowcem nad Himalajami, co – choć bez przelotu nad najwyższym szczytem planety - udało mu się osiągnąć w grudniu 2013 roku oraz powtórnie na wiosnę 2014 roku (więcej na ten temat w artykule „Niezwykły wyczyn Polaka. Sebastian Kawa zdobędzie Mount Everest. Szybowcem!”).

Cięższa od powietrza maszyna latająca może jednak latać znacznie wyżej – aktualny rekord należy do Steve’a Fossetta i Einara Enevoldsena, którzy w 2006 roku w pobliżu argentyńskiego miasteczka El Calafate osiągnęli w szybowcu pułap 15460 metrów. To mniej więcej o połowę więcej od wysokości, na której latają samoloty pasażerskie!

Rekordowy pułap osiągnięto dzięki szybowcowi, skonstruowanemu w ramach Projektu Perlan. Celem tej inicjatywy jest nie tylko bicie kolejnych rekordów wysokości, ale również prace nad wykorzystaniem szybowców do różnych badań stratosfery i wykorzystaniem możliwości, jakie dają tzw. fale górskie.

Są to fale powietrza, powstające w pobliżu łańcuchów górskich, które mogą wynosić szybowce na bardzo duże wysokości, a przy okazji tworzą chmury soczewkowate (Altocumulus lenticularis), które ze względu na swój kształt i fakt, że wydają się wisieć na niebie bez ruchu, bywały niejednokrotnie uznawane za UFO.

Einar Enevoldsen ma doświadczenie w lotach na dużych wysokościach. Po odejściu z NASA na przełomie lat 80. i 90. brał udział w rozwoju niemieckiego samolotu zwiadowczego Grob G 520. Następnie, w latach 90. jako pilot doświadczalny latał eksperymentalnym samolotem Strato 2C, który ustanowił rekord świata w wysokości lotu samolotu z napędem tłokowym. W sumie Einar Enevoldsen przekroczył pułap 15 tys. metrów na co najmniej 14 typach samolotów.

Projekt Perlan został rozpoczęty w 1992 roku przez Einara Enevoldsena, byłego pilota eksperymentalnego NASA. W 1998 roku do projektu dołączyła dr Elizabeth Austin, badającą zjawiska zachodzące w pobliżu wiru polarnego – układu wiatrów, występującego w pobliżu biegunów i wpływ tego wiru na klimat naszej planety.

Finansowanie projektu zapewnił milioner Steve Fossett, dzięki któremu rozpoczęto próby ustanawiania za pomocą szybowca kolejnych rekordów wysokości – docelowo ma to być 90-100 tys. stóp, czyli około 30 kilometrów. W badania zaangażowało się również amerykańskie lotnictwo wojskowe i NASA, które zapewniło kombinezony, pozwalające na loty na bardzo dużych wysokościach.

Maszyną, na której w poprzedniej dekadzie ustanawiano kolejne rekordy wysokości był przebudowany motoszybowiec DG 505M, z którego usunięto silnik i zamontowano dodatkową aparaturę nawigacyjną, zbiorniki tlenu i inny sprzęt, potrzebny do lotów na dużych wysokościach.

Choć w 2006 roku tandem Fossett i Enevoldsen ustanowili aktualny do dziś rekord wysokości lotu, to stało się jasne, że do osiągnięcia zakładanego pułapu konieczne jest zbudowanie nowej maszyny. Szybowiec Perlan II powinien – teoretycznie – bez większych problemów osiągnąć 90 tys. stóp, a w sprzyjających okolicznościach w jego zasięgu znajdzie się również pułap 100 tys.

Szybowiec Perlan II będzie wyjątkowy – poza mocną konstrukcją, zdolną do wytrzymania lotu z bardzo dużą prędkością, zostanie wyposażony w nietypową kabinę z niewielkimi oknami oraz systemy podtrzymywania życia. Tak wyposażony ma nie tylko ustanowić kolejny rekord, ale podczas lotów zebrać dane, pozwalające lepiej zrozumieć różne procesy, zachodzące w ziemskiej atmosferze.

Przez ostatnie lata – mimo wsparcia ze strony pierwszego, kosmicznego turysty, Dennisa Tito, projekt Perlan notował opóźnienia, wynikające z problemów z finansowaniem. Nadzieją dla projektu wydawał się crowdfunding, jednak zbiórka w serwisie Indiegogo, ogłoszona pod koniec ubiegłego roku okazała się porażką.

Na szczęście te problemy należą już do przeszłości – partnerem projektu został niedawno koncern lotniczy Airbus i jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem w 2016 roku Perlan II rozpocznie loty, których celem jest sięgnięcie granic stratosfery.

W artykule wykorzystałem informacje z serwisów Indiegogo, Gizmag, Perlan Project i Aircraft Owners and Pilots Association.