Lux occulta. Książki zakazane i groźne (zwłaszcza dla autorów)

ŁUKASZ MICHALIK • dawno temu

"Słowa palą, więc pali się słowa", J. Kaczmarski, Marcin Luter

Ten artykuł ma 6 stron:

Zagrożenie dla religii zagrożeniem dla władzy

Obraz Pedra Berruguete'a, przedstawiający próbę ognia, w której spłonęły księgi katarów, a przetrwały pisma chrześcijańskie

Pierwsze wykazy zakazanych ksiąg, obejmujące np. twórczość określonego autora albo dzieła poświęcone jakiemuś zagadnieniu, pojawiły się dopiero na przełomie starożytności i średniowiecza. Zakazy dotyczyły przede wszystkim dzieł postrzeganych jako zagrożenie dla jedności i wpływów chrześcijaństwa. Za heretyków uznano zatem wyznawców arianizmu (których wpływy przez krótki czas sięgały nawet dworu rzymskiego cesarza) czy nestorianizmu, a za niezgodne z doktryną prace teologów niszczono.

Warto przy tym pamiętać, że od średniowiecza religia stanowiła fundament, na którym opierała się władza świecka, a różne ruchy religijne kwestionujące porządek świata podkopywały pozycję władców. Nic zatem dziwnego, że zagrożenie dla religii było postrzegane przez nich jako bezpośrednie zagrożenie dla ich pozycji i z tym większym zaangażowaniem tępione.

Zobacz również: Gadżetomania TV: Czy wiesz że... pierwsza telewizyjna transmisja miała miejsce w 1926 roku

Wrogami publicznymi okazali się m.in. średniowieczni wegetarianie — katarzy, którzy głosili, że świat został stworzony przez złego Boga, nie powinno być ludzi bogatych, a ustrój feudalny i monarchie nie powinny istnieć. Poza fizyczną eliminacją katarów na zagładę skazano również najważniejsze pismo związane z tym ruchem religijnym, czyli „Tajemną księgę katarów”. Do czasów współczesnych przetrwały co najmniej dwa oryginalne egzemplarze.