Wynalazki Leonarda da Vinci. Nieznane projekty, które wyprzedziły swoje czasy

Dzieła Leonarda da Vinci to nie tylko Mona Lisa, Ostatnia Wieczerza czy Dama z gronostajem. Poza arcydziełami sztuki renesansowy geniusz zostawił coś jeszcze: liczne projekty urządzeń, które z różnych względów wyprzedzały technologicznie swoją epokę.

Broń palna w czasach Leonarda była niesłychanie prymitywna. W powszechnym użyciu były wówczas tzw. zamki lontowe. Strzał następował, gdy tlący się lont został po naciśnięciu dźwigni opuszczony na panewkę, gdzie podpalał nasypany uprzednio proch. Było to szalenie niewygodne, zawodne i sprawiało, że aby utrzymać gotowość broni do strzału, trzeba było mieć przymocowany do niej cały czas tlący się lont.

Projekt Leonarda nie miał tych wad. Opracowany przez niego zamek kołowy pod względem zasady działania był zbliżony do współczesnych zapalniczek. Naciśnięcie spustu powodowało krzesanie wewnątrz zamka iskier odpalających ładunek prochu.

Dzięki temu broń z zamkiem kołowym była ciągle gotowa do użytku, mniej wrażliwa na warunki pogodowe, a przy tym możliwa do obsługi jedną ręką, co umożliwiło stosowanie jej przez jeźdźców. Z pistoletów z zamkami kołowymi korzystała m.in. husaria.

Projekt machiny latającej napędzanej siłą mięśni człowieka również wyprzedzał swoją epokę.

Nie chodzi tu o sam lot, ale o ideę. Choć Leonardo nie był pierwszym, który marzył o lataniu, to jeden z jego projektów wyraźnie się wyróżnia: nie usiłuje naśladować natury i budowy ptaka, ale przedstawia odpowiednik współczesnego śmigłowca.

Wśród licznych projektów pojazdów ten zasługuje na szczególną uwagę, ponieważ Leonardo zastosował w nim kilka bardzo ciekawych rozwiązań. Napęd przypominał mechanizm stosowany w zegarach – koła były napędzane przez dwie naciągane przed jazdą sprężyny.

Co istotne, machina została zaprojektowana tak, by niezależnie od siły naciągu sprężyn poruszać się ze stałą prędkością. Pojazd został również wyposażony w mechanizm pozwalający zaplanować pokonywaną automatycznie trasę. Można było zaprogramować go tak, by po przejechaniu określonego dystansu skręcał o zadany kąt.

Zaprojektowany przez Leonarda opancerzony pojazd jest kolejnym wynalazkiem opracowanym dla księcia Mediolanu. Zgodnie z zamysłem twórcy miał siać popłoch w szeregach wroga, który wobec takiej machiny miał być całkowicie bezsilny.

Uzbrojeniem miały być umieszczone na jego obwodzie działa, a napęd zapewniany był siłą ludzkich mięśni. Każde z kół napędzane było niezależnie przed dwóch członków załogi.

Ten wynalazek Leonarda wydaje się dość niepozorny, ale trudno przecenić jego znaczenie. Przez wieki różni konstruktorzy starali się zmniejszyć opory, stosując prymitywne łożyska ślizgowe i wymyślając różnego rodzaju smary. Leonardo rozwiązał ten problem w inny sposób, projektując łożysko kulkowe.

Projekt rycerza został przygotowany przez Leonarda dla księcia Mediolanu, Ludwika Sforzy. Robot składał się z rycerskiej zbroi oraz umieszczonego wewnątrz niej mechanizmu sterowanego za pomocą linek.

Nie wiadomo, czy Leonardo podjął próbę skonstruowania maszyny według swojego projektu, jednak współczesne rekonstrukcje udowadniają, że robot był w stanie siadać, poruszać szyją i wykonywać niezależne ruchy ramionami. Być może – choć są to tylko spekulacje – był planowany jako rodzaj maszyny zdolnej do walki.

Choć pod koniec XV wieku artyleria prochowa była już powszechnie stosowana, Leonardo da Vinci postanowił skonstruować działo wykorzystujące do miotania pocisków nie proch, ale parę wodna. Machina o nazwie architonnerre miała z duża siłą miotać pociski o wadze przekraczającej 30 kg.

Co istotne, choć projekt został nakreślony przez Leonarda, konstruktor – o czym zaznaczył w nazwie tego wynalazku – nawiązał do starożytnego pomysłu, przypisywanego Archimedesowi. Jego działanie prezentuje powyższy film.

Rydwany bojowe były znane już w starożytności, jednak – wbrew stereotypom powielanym m.in. przez niektóre gry wideo – służyły przede wszystkim jako ruchome platformy strzeleckie dla łuczników.

Niekiedy próbowano zwiększać wartość bojową rydwanów, montując na ich osiach obrotowe ostrza, co bywało skuteczne podczas walki z rozproszonym przeciwnikiem. Do tego właśnie pomysłu powrócił Leonardo da Vinci, który opracował projekt pojazdu z kilkoma obracającymi się ostrzami.