Stare stacje nasłuchowe. Gdy nie było radarów, samoloty wykrywano słuchem

Stare stacje nasłuchowe. Gdy nie było radarów, samoloty wykrywano słuchem

Niemieckie indywidualne aparaty nasłuchowe, 1917 r.
Niemieckie indywidualne aparaty nasłuchowe, 1917 r.
Źródło zdjęć: © Rare Historical Photos
Łukasz Michalik
03.01.2019 14:24, aktualizacja: 09.03.2022 10:30

Jak wykryć nadlatujący, niewidoczny samolot, gdy nie mamy radaru? Konstruktorzy z dawnych lat mieli na to sposób: wykrywacze akustyczne. Czyli gigantyczne uszy, którymi nasłuchiwano, czy gdzieś za chmurami nie nadlatuje powietrzny intruz.

Pionierski etap rozwoju lotnictwa to czas, gdy na niebie zaroiło się od niezwykłych konstrukcji. W powietrze wznosiły się m.in. tak dziwaczne maszyny, jak latająca wanna Gustave’a Albina Whiteheada, czy przypominające latającą kamienicę hydroplan Caproni Ca.60 Transaero.

Wraz z rosnącą popularnością samolotów i coraz skuteczniejszymi próbami ich militarnego zastosowania, paląca stawała się potrzeba zorganizowania skutecznej obrony przeciwlotniczej. Ta nie mogła istnieć bez systemu wykrywania samolotów. Tylko jak wykryć z ziemi maszynę, poruszającą się nieraz wysoko, za osłoną chmur?

Holenderski aparat nasłuchowy z lat 30.
Holenderski aparat nasłuchowy z lat 30.© Rare Historical Photos

Jak wykryć samolot?

Rozwiązaniem, opracowanym i wdrożonym niezależnie w wielu krajach, okazały się różne aparaty nasłuchowe. Urządzenia te – od małych, zakładanych na głowę pojedynczego żołnierza "uszu" po wielkie, stacjonarne stacje nasłuchu - wyglądały bardzo osobliwie, jednak pozwalały wykryć nadlatujące samoloty ze znacznej odległości.

Poprzednicy radaru

Prekursorem takich działań był m.in. William Sansome Tucker, z którego inicjatywy w latach 20. i 30. XX wieku na wybrzeżu Wielkiej Brytanii wzniesiono tzw. zwierciadła akustyczne. Pozostałości tych instalacji można do dzisiaj oglądać m.in. w byłej bazie RAF-u, Denge, gdzie wzniesiono z betonu wielkie, kilkudziesięciometrowe instalacje wczesnego wykrywania samolotów.

Zwierciadła akustyczne w bazie RAF Denge
Zwierciadła akustyczne w bazie RAF Denge© Wikimedia Commons, Paul Russon, Lic. CC BYSA 2.0

Podobne rozwiązania, z mniejszym lub większym rozmachem, stosowano również w innych krajach jako substytut lub – w późniejszym czasie – uzupełnienie radarów.

Dobrym przykładem jest opracowany w Stanach Zjednoczonych system nasłuchowy, którego projekt opublikowano w gazecie dla majsterkowiczów. To tanie i zbudowane z powszechnie dostępnych elementów (m.in. tuba gramofonu) urządzenie pozwalało na wykrywanie samolotów z odległości kilkunastu kilometrów.

Detektor opracowany w Czechosłowacji w latach 20.
Detektor opracowany w Czechosłowacji w latach 20.© Rare Historical Photos
Francuska stacja nasłuchowa opracowana przez noblistę, Jeana-Baptiste Perrina
Francuska stacja nasłuchowa opracowana przez noblistę, Jeana-Baptiste Perrina© Rare Historical Photos
Japońskie stacje nasłuchowe wizytowane przez cesarza Hirohito
Japońskie stacje nasłuchowe wizytowane przez cesarza Hirohito© Rare Historical Photos
Brytyjska stacja nasłuchowa z lat 30.
Brytyjska stacja nasłuchowa z lat 30.© Rare Historical Photos
Niemiecka stacja nasłuchowa z 1939 r.
Niemiecka stacja nasłuchowa z 1939 r.© Rare Historical Photos
Źródło artykułu:WP Gadżetomania
Oceń jakość naszego artykułuTwoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
Wybrane dla Ciebie
Komentarze (0)