Najsłynniejsze miecze w historii [cz.1]

Najwspanialsze i najsłynniejsze miecze w historii ludzkości nie zawsze symbolizowały władzę, nie zawsze służyły do walki czy pojedynków. Niejednokrotnie były replikami i wywodziły się z mitów całego świata. W pierwszej części zajmę się orężem ludzi wielkich, z którymi kojarzono ich broń i dokonania.

Najwspanialsze i najsłynniejsze miecze w historii ludzkości nie zawsze symbolizowały władzę, nie zawsze służyły do walki czy pojedynków. Niejednokrotnie były replikami i wywodziły się z mitów całego świata. W pierwszej części zajmę się orężem ludzi wielkich, z którymi kojarzono ich broń i dokonania.

Broń biała jest symbolem siły i władzy, potęgi oraz wiedzy. Bohaterowie mitów, gier, a nade wszystko historii związani są ze swoim orężem, który niejednokrotnie przerósł legendą właściciela.

Najsłynniejszym mieczem w historii naszego kręgu kulturowego jest przypuszczalnie Excalibur należący do króla Artura. Według różnych podań Excalibur raz był przedstawiany jako prosty, lekki miecz, innym razem prezentowano go jako srebrne ostrze czy oburęczny, potężny miecz bojowy. Przede wszystkim stał się symbolem, który inspirował późniejsze fikcję i prawdę. Jak każdy symbol został wielokrotnie przetworzony bezpośrednio i pośrednio na kolejne historie, mity czy elementy propagandy.

Nie zapominajmy także o Rolandzie i jego Durendalu, mieczu na niewiernych, Beowulfie, Lancelocie czy innych rycerzach okrągłego stołu uzbrojonych w śmiercionośną broń. Każdy mityczny oręż zainspirował jakiś oręż prawdziwy. A legend wokół prawdziwych mieczy również powstało niemało…

Miecz wschodni

Popularne na Zachodzie japońskie miecze kojarzy się jednoznacznie z katanami, zapominając zupełnie o innych typach uzbrojenia z Kraju Kwitnącej Wiśni. Trudno wybrać najsłynniejszy japoński miecz, ale z pewnością w czołówce znajdą się miecze Masamune oraz Muramasa. Legendą otoczone są także takie sztuki broni jak Kusanagi, którym pokonano boga Orochiego, oraz gigantyczne miecze wojenne, broń bogów, demonów i herosów z ery Sengoku.

Pomimo ogromnego kultu katany dzisiaj niewiele z nich wykonuje się tradycyjnymi metodami. Przedstawiany już na Gadżetomanii Korehira Watanabe od ponad 40 lat próbuje wykonać repliki kilku legendarnych mieczy  Koto. Handmade Portraits to seria krótkich filmów dokumentalnych o „nietypowych ludziach w tych niezwykłych czasach”. W odcinku „The Sword Maker” pokazano jednego z ostatnich  w Japonii wytwórców japońskich mieczy i kowali hołdujących tradycji. W żadnym przypadku nie są to jedyne japońskie miecze, które przeszły do historii.

Nawet stosunkowo nowa historia widziała takie twory – Yamashita Tomoyuki był generałem japońskiej armii w czasie II wojny światowej, znanym ze swoich wyczynów w Malezji i Singapurze. W czasie swojej kariery wojskowej posiadał miecz wykonany między 1640 a 1680 rokiem przez słynnego kowala Fujiwara Kanenaga. Oręż z czasem doczekał się kilku renowacji oraz przemian. Tygrys Malezji oddał swoją broń w momencie poddania się w 1945 roku. Obecnie znajduje się ona w West Point Military Museum, razem z kilkunastoma podobnymi eksponatami. Oczywiście legendy mówią, że skazany na śmierć Yamashita używał miecza w bitwach i do mordowania swoich więźniów.

Nie mniej ciekawe są słynne dwa bambusowe miecze Musashiego, w wielu legendach uznawanego za najlepszego mistrza miecza w historii Japonii, który w pewnym momencie postanowił używać… broni bambusowej, lżejszej od tradycyjnego oręża, jednakże równie skutecznej i dobrej. Dawała mu ona kolejną przewagę nad przeciwnikami – pozwalała działać szybciej. Zachód Musashiego kojarzy głównie z gier wideo, w których roi się od postaci inspirowanych tym wielkim (lub nie, w zależności jak spoglądać na jego biografię) wojownikiem – Haohmaru w Samurai Shodown, Mitsurugi w Soul Calibur, postaci z Onimusha czy Warriors Orochi/Samurai Warriors.

Oczywiście również Chiny i Korea posiadają bazę niezwykle bogatej i słynnej broni białej używanej przez tamtejszych bohaterów, herosów i władców. Wśród słynnych są takie sztuki jak „miecz odważnego Yu Changa”, oręż Cheng Linga, zestaw różnorodnej broni Lu Bu, miecze miłości Gan Jiang i Mo Ye, ostrza Xi Lin. Podobno do dzisiaj również istnieją wspaniałe miecze używane przez bohaterów Romansu Trzech Królestw… Wschód czy Zachód – każdy bohater to symbol, legenda, swego rodzaju ideał i jego własna, niepowtarzalna sztuka broni.

Miecz zachodni

Zachód i walka mieczem to materiał na książkę i do takich odsyłam każdego bardziej zainteresowanego tematem. Stosunkowo łatwo jest znaleźć tak świetne publikacje, jak Old Swords, Sword Forum, Militaria Swords. Pasjonaci powtarzają także, że warto czytać prace takich autorów, jak Alfred Geibig, Herbert Westphal, R. Pleiner, Mark Gert, Stefan Mäder, Anne Stalsberg, Ewart Oakeshott, Alan Williams, Yoshindo Yoshihar, Manfred Sachse, J.D. Verhoeven, Ian Peirce.

Zachodnia sztuka broni białej to nie przelewki. W historii Europy fantastycznym wyglądem i funkcjonalnością wsławiły się gladiusy, zweihandery, półtoraki, szpady oraz broń na krótszy dystans, zależnie od wybranego przez nas okresu historycznego. W Europie oczywiście nigdy nie brakowało bardziej i mniej bohaterskich rycerzy – poskutkowało to popularyzacją symbolu miecza i pokrewnych typów uzbrojenia. Każdy bohater musiał mieć swój miecz. Każda ważniejsza postać z rycerskich czasów kojarzona jest z mieczem – i to on stał się najważniejszym typem broni w fantastyce w postaci literackiej, filmowej czy wirtualnej. Najsłynniejsi posiadali własny, ciekawy oręż.

Słynny, głównie za sprawą lubianego "Braveheart", William Wallace walczył ogromnym mieczem, którym rzekomo powalał wielu wrogów. Dzielny obrońca Szkocji, buntownik oraz rycerz jest dziś uznawany za bohatera narodowego, a "Braveheart" luźno adaptujący historyczne wątki okazał się jednym z najciekawszych filmów Mela Gibsona. Miecz Wallace’a znajduje się w muzeum w Stirling, w Szkocji. Jego długość wynosi około 133 cm, a waga lekko ponad 2,7 kilograma.

Podobno właśnie tym mieczem Wallace dokonał wielkich czynów w bitwach pod Stirling oraz pod Falkik. Wieść niesie, że obecna wersja przeszła wiele zmian, a za swoich czasów Wallace owijał go wysuszoną skórą Gugha Cressinghama, angielskiego dowódcy. Ciekawe.

Skofnung był mieczem Hrolf Kraki. Podobno ogromny i ostry jak nic innego w królestwie był nawiedzony przez dusze 12 berserkerów, którzy chronili króla, miał podobno powodować popadanie w ten stan ciała i umysłu. Ta legenda ma w sobie również znamiona inspiracji dla Berserka Kentaro Miury i tamtejszego Dragonslayera.

Joyeuse to natomiast prywatny miecz samego Charlemagne’a - Karola Wielkiego. Radosny - jak można go nazwać - nie tylko pojawił się w przygodach Rolanda, ale miał zostać wykonany z samej Włóczni Longinusa/Przeznaczenia, mieć wielkie moce, w tym części każdego z żywiołów. Radosny ponoć był także elementem uroczystych koronacji następców Karola Wielkiego.

Czesi mieli legendarny miecz Bruncvik, ukryty gdzieś w Pradze. To nim Bruncvik zabił dziesiątki wrogów, bestii, a nawet smoka w obronie niewinnych i potrzebujących.

Mówiąc o mieczach drogich: w 2007 roku miecz Napoleona został sprzedany na aukcji we Francji za ponad 6,4 miliona dolarów. Był on jednym z licznych mieczy używanych przez Napoleona w czasie walki i przez lata pozostał w rodzinie Bonapartego, co nie przeszkodziło mu pojawić się na aukcjach. Podobno każda broń biała Napoleona była wykonywana z najlepszych materiałów.

Wokół mieczy europejskich, zachodnich narodziło się wiele mitów, które – krótko rzecz ujmując – są często wierutnymi bzdurami. Europejskie miecze ani nie były niesamowicie ciężkie, ani tępe, nieprawdą jest także to, że najlepsze miecze to katany – to upraszczanie świata, bez spoglądania na historię. W bardzo trafny sposób z rzeczą rozprawia się post „Debunking European Sword Myths” na Sword Forum, zachęcający do dalszej lektury, którą szczerze polecam.

Miecz polski

Polskim najsłynniejszym mieczem jest Szczerbiec, miecz koronacyjny królów Polski, obecnie znajdujący się na Wawelu. Jest to jeden z najciekawszych okazów broni białej, jakie zachowały się w naszym kraju. Szczerbiec powstał pomiędzy XII i XIII wiekiem na terenie Polski. Za pierwszego udokumentowanego posiadacza uznaje się Bolesława I, księcia mazowieckiego.

Kilka słów na koniec

Najsłynniejszych posiadaczy najsłynniejszych mieczy czy innych typów broni białej jest bez wątpienia więcej – wybrane przeze mnie przykłady są po prostu moimi ulubionymi, dotyczą broni, o której więcej czytałem lub której repliki trzymałem w dłoniach. Dyskusja o najsłynniejszych mieczach jest jednak niezamknięta i liczę, że Czytelnicy przedstawią swoje typy (oraz wskażą mi ładnie, dlaczego miecz/szpada/sztylet X, a nie Y, powinien być na mojej liście). Pisać można by jeszcze długo - o czarnej katanie, mieczach damasceńskich, broni, jakiej używali Wikingowie, Celtowie, Rzymianie, Spartanie, a nawet wojska Aleksandra Wielkiego. O wspaniałych mieczach używanych w czasie krucjat (przez wszystkie strony konfliktu), ostrzach skrytobójców czy o wielofunkcyjnym kunai. Na wszystko przyjdzie jeszcze czas.

Fakty są jednak faktami – miecz przeżywa swojego właściciela, staje się relikwią, pokazem dokonań. Miecz pozostaje w pamięci ludzi i jest jedną z najpiękniejszych broni w historii ludzkości. Wojownicy z całego świata, bohaterowie wszystkich kultur używali tej broni. Powstawały różne sztuki walki oparte na mieczach. I do dziś toczą się spory o najlepszy miecz, mistrza tej sztuki i najpiękniejszą sztukę broni. Nie bez powodu – to fantastyczny temat.

Gdzie kupować:

Poza Allegro, eBayem, Amazonem i podobnymi stronami miecze łatwo znaleźć na następujących stronach:

Miecze

Słynne miecze

Japońskie miecze

Miecze fantasy

Gdzie czytać w Internecie?

Historycy. Org

http://www.oldswords.com/

http://www.swordforum.com/

http://www.dmoz.org/Shopping/Antiques_and_Collectibles/Militaria/Swords/

http://en.wikipedia.org/wiki/Sword

http://www.wawel.krakow.pl/pl/index.php?op=21

http://www.realarmorofgod.com/roman-swords-info.html

Może zabrzmi to śmiesznie, ale nie bez powodu tyle osób interesuje się średniowieczem, fantastyką, starożytnością ze względu na militaria, pojedynki bez broni palnej, walkę za pomocą miecza, włóczni, topora. Walkę, która wydaje się, choć często zgubnie, bardziej uduchowiona, szlachetniejsza czy honorowa. Piękna broń biała pociąga również kolekcjonerów oraz pasjonatów z całego świata, ale o nich w drugiej części.