Niezwykłe urządzenia [cz. 4.]. Najstarsze maszyny świata

Niezwykłe urządzenia [cz. 4.]. Najstarsze maszyny świata

Sydfart (Fot. Windpowerphotos.com/Gunnar Britse)
Sydfart (Fot. Windpowerphotos.com/Gunnar Britse)
Łukasz Michalik
24.02.2012 14:00, aktualizacja: 10.03.2022 16:16

Zmieniające się technologie, potrzeby czy choćby nawet moda odciskają swoje piętno również na urządzeniach. Choć wiele prototypów i pierwszych w historii modeli zostało zniszczonych, niektóre maszyny przetrwały do naszych czasów. Jak wyglądają przodkowie współczesnych statków, samolotów i pojazdów?

Zmieniające się technologie, potrzeby czy choćby nawet moda odciskają swoje piętno również na urządzeniach. Choć wiele prototypów i pierwszych w historii modeli zostało zniszczonych, niektóre maszyny przetrwały do naszych czasów. Jak wyglądają przodkowie współczesnych statków, samolotów i pojazdów?

Najstarszy pływający statek

Choć odnajdywane przez archeologów kadłuby łodzi i statków liczą tysiące lat, zmieniające się technologie sprawiają, że statki zbudowane zaledwie kilkadziesiąt lat temu są dzisiaj archaicznymi pamiątkami minionej epoki.

Jeśli mają szczęście, zostają zamienione na okręt-muzeum, jednak najczęściej kończą w stoczniach złomowych jako surowiec dla hut. Mimo tego istnieją statki, które choć zbudowane w poprzednich wiekach, wciąż są eksploatowane.

21 gun salute off the U.S.S Constitution (Old Ironsides)

Najstarszym z nich jest USS Constitution – amerykańska, zbudowana z drewna fregata zwodowana w 1797 roku i po raz pierwszy wycofana z czynnej służby w 1881 roku. Okręt został początkowo przerobiony na hulk mieszkalny, a następnie na okręt-muzeum. Wyremontowany w latach 90. ubiegłego wieku ponownie wrócił do linii, służąc jako wizytówka amerykańskiej marynarki wojennej.

Star of India (Fot. Wikimedia Commons)
Star of India (Fot. Wikimedia Commons)

USS Constitution to jednak w gruncie rzeczy odrestaurowany zabytek, podobnie jak drugi na liście i widoczny na powyższym zdjęciu Star of India z 1863 roku, który przez dziesięciolecia niszczał przy nabrzeżu.

Zupełnie inaczej potoczyły się losy szwedzkiego Sydfarta. Zwodowany w 1879 roku, niewielki statek towarowy o wyporności 176 ton mimo ponad stutrzydziestoletniej historii nadal pracowicie kursuje, rozwożąc towary. To właśnie Sydfart z powodu nieprzerwanej, trwającej drugi wiek służby w pełni zasługuje na miano najstarszego statku w tym zestawieniu.

Najstarszy samochód świata

Najstarszy zachowany do naszych czasów i wciąż jeżdżący model to opisywany przeze mnie we wrześniu 2011 roku „La Marquise” (więcej informacji i galerię zdjęć przedstawiającą szczegóły pojazdu znajdziecie na tej stronie), parowy wehikuł zbudowany w 1884 roku we Francji przez hrabiego de Dion.

1884 De Dion Bouton Et Trepardoux Dos-A-Dos Steam Runabout

La Marquise (Fot. Dailymail.co.uk)
La Marquise (Fot. Dailymail.co.uk)

Kilka miesięcy temu został wystawiony na aukcję. Szacowano, że osiągnie cenę 2 mln dolarów, ale walka licytujących była tak zażarta, że pojazd trafił do nowego właściciela za 4,62 mln dolarów.

Niestety, pierwszy pojazd z silnikiem spalinowym, Motorwagen Nummer 1, nie dotrwał do naszych czasów, warto spojrzeć jednak i posłuchać, jak brzmi jego replika i jak się ją uruchamia:

The first car ever running live! The Benz Motorwagen (1885)

Najstarszy motocykl

Jak przystało na pionierski pojazd, ten również jest napędzany w nietypowy sposób. Motocykl z napędem parowym, o którym wspomniał Paweł w tym artykule, wygląda jak rower z przymocowanym do ramy piecem węglowym i w gruncie rzeczy pierwsze wrażenie jest poprawne.

Skonstruowana w 1894 roku przez Sylvestra H. Ropera maszyna była przez niego używana aż do śmierci, która wbrew oczywistym skojarzeniom nie miała nic wspólnego z eksplozją notorycznie trzymanego między nogami kotła z parą pod ciśnieniem. Warto przy tym zauważyć, że jest to jeden z kolejnych modeli tego konstruktora, ale wcześniejsze nie zachowały się do naszych czasów. Zostały po nich jedynie szkice.

Tak wyglądał najstarszy, niezachowany do naszych czasów motocykl Ropera (Fot. Wikimedia Commons)
Tak wyglądał najstarszy, niezachowany do naszych czasów motocykl Ropera (Fot. Wikimedia Commons)

Motocykl Ropera był za to przyczyną śmierci innej osoby i problemów prawnych swojego właściciela. Podczas jednej z przejażdżek konstruktor wyprzedził pewnego rowerzystę, który uniesiony honorem postanowił dogonić piekielną maszynę, nie wiedząc, że parowy wehikuł może rozpędzić się do 64 km/h.

Pogoń skończyła się zawałem serca rowerzysty i aresztowaniem Ropera. Konstruktor został jednak wypuszczony – prokurator nie był w stanie znaleźć przepisu pozwalającego na postawienie zarzutu spowodowania śmierci. Jeden z dwóch istniejących modeli tego pojazdu został w styczniu tego roku wystawiony na aukcji w Las Vegas, sprzedaż nie doszła do skutku, więc aktualna cena pozostaje nieznana.

Najstarszy latający samolot

Podobnie jak w przypadku statków wybór w tej kategorii również nie jest prosty. Pasjonaci lotnictwa wyremontowali i przywrócili do stanu używalności wiele wiekowych maszyn. Najstarszą z nich jest Blériot XI, samolot, na którym w 1909 roku jego konstruktor Louis Blériot przeleciał ponad Kanałem La Manche, zdobywając za ten wyczyn nagrodę gazety „Daily Mail” – 25 tys. franków. Dokonał tego maszyną z silnikiem o mocy 25 KM.

Samolot w locie pokazany od 1:12.

World's Oldest Flying Aeroplane

Podczas przyziemienia uszkodzeniu uległo podwozie i śmigło, jednak sam płatowiec pozostał nienaruszony, co pozwoliło uznać lądowanie za udane. Pilot, jako przybysz z innego kraju, zmuszony był poddać się odprawie celnej. Ze względu na brak odpowiednich druków i terminologii Blériota nazwano w dokumentach sternikiem jachtu Monoplane.

Ford Tri-Motor (Fot. Wikimedia Commons)
Ford Tri-Motor (Fot. Wikimedia Commons)

Pamiętacie samolot, z którego Indiana Jones wyskakuje na pontonie? To najstarszy na świecie, metalowy, wciąż używany samolot - Ford Tri-Motor. Egzemplarze tego produkowanego od 1926 roku modelu pozostawały w regularnej służbie do lat 60.

Jeden z nich, odrestaurowany, służy jako latający rekwizyt, wykorzystano go m.in. w filmie „Indiana Jones i Świątynia Zagłady” czy „Wrogowie publiczni”. Z historią innego egzemplarza, wyremontowanego przez pasjonatów lotnictwa, można zapoznać się na tej stronie.

C-47 (Fot. Historylink101.com)
C-47 (Fot. Historylink101.com)

Liderem tego zestawienia jest samolot nieco młodszy, ale od dziesiątek lat pozostający w stałej eksploatacji: Douglas DC-3 i jego wojskowa wersja Douglas C-47 Dakota (Skytrain). Oblatany w 1935 roku nie tylko spopularyzował pasażerski transport powietrzny, ale niczym przysłowiowy koń roboczy służył na niemal wszystkich frontach drugiej wojny światowej.

Poniższy film dobrze pokazuje, jak niewiele miejsca potrzebuje DC-3, aby wylądować.

DC-3 Short field landing

Zmodernizowana wersja C-47 o nazwie Douglas AC-47 Spooky służyła na przełomie lat 60. i 70. XX wieku jako samolot bliskiego wsparcia w czasie wojny w Wietnamie. Do czasów współczesnych w stałej służbie przetrwały pojedyncze egzemplarze DC-3 służące nie jako atrakcja pokazów, ale użytkowe maszyny głównie w krajach trzeciego świata.

Tu możecie przeczytać inne części cyklu:

Źródło artykułu:WP Gadżetomania
Oceń jakość naszego artykułuTwoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
Wybrane dla Ciebie
Komentarze (0)