Ewolucja pod dyktando technologii. Co ukształtowało nasze dłonie?

Spójrzcie na swoją dłoń. Co ją ukształtowało? Czy dzięki sprawnym dłoniom nasi przodkowie zaczęli produkować pierwsze narzędzia? A może to korzystanie z narzędzi sprawiło, że nasze dłonie zyskały na sprawności? Niedawno udało się znaleźć odpowiedź na to pytanie.

Spójrzcie na swoją dłoń. Co ją ukształtowało? Czy dzięki sprawnym dłoniom nasi przodkowie zaczęli produkować pierwsze narzędzia? A może to korzystanie z narzędzi sprawiło, że nasze dłonie zyskały na sprawności? Niedawno udało się znaleźć odpowiedź na to pytanie.

Nasze dłonie to arcydzieło ewolucji – potrafią zapewnić zarówno silnych chwyt, jak i możliwość precyzyjnego manipulowania bardzo drobnymi przedmiotami. Dłonie innych ssaków naczelnych, choć na pozór podobne, nie zapewniają takiej swobody.

Kilka miesięcy temu zespół badaczy z University of Utah opublikował wyniki badań wskazujące, że jednym z czynników, które ukształtowały nasze dłonie, był walka. Krótkie śródręcze i długi kciuk dają możliwość zrobienia tego, o czym np. szympans może jedynie pomarzyć – potrafimy ciasno zacisnąć dłoń pięść, oprzeć palce o wnętrze dłoni i ustabilizować je kciukiem.

Podczas walki pozwala to na zadanie wielokrotnie silniejszego, niż w przypadku otwartej dłoni, uderzenia. Zadając silne ciosy chronimy zarazem dłoń przed uszkodzeniem. Teoria, nawiązująca do walki jako motoru ewolucji nie wyjaśniała jednak wszystkiego. Nasze dłonie, choć przydatne do zadawania obrażeń podczas walki, miały spory problem z manipulowaniem drobnymi przedmiotami.

Kształt i wielkość pierwszych narzędzi kamiennych były zatem pochodną nie tylko prymitywnej technologii, ale również możliwości, jakie naszym dalekim przodkom zapewniały ich dłonie. Na trop brakującego ogniwa, łączącego niezgrabne dłonie ludzi z kultury aszelskiej z typowym dla człowieka współczesnego cudem biomechaniki wpadli badacze z University of Missouri.

Wzięli oni pod lupę znalezisko z 2010 roku, kiedy to zespół Fredericka Kyalo Manthi z Narodowego Muzeum Kenii odnalazł nietypową kość. Kość okazała się częścią dłoni Homo erectusa, liczącą około 1,4 mln lat, która odpowiadała za stabilizację nadgarstka podczas manipulowania niewielkimi przedmiotami.

Była zarazem młodsza od pierwszych narzędzi kamiennych, co pozwoliło na postawienie hipotezy, że to właśnie używanie narzędzi wpłynęło na kształt i możliwości naszych dłoni. Dopiero wówczas, dysponując w pełni sprawnymi dłońmi, nasi dalecy przodkowie rozpoczęli precyzyjną obróbkę i miniaturyzację wykonywanych przedmiotów.