Houston, mamy problem! Na ISS wysiadło chłodzenie

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna świętowała niedawno 15 lat działania. Niestety, sześciu przebywających na jej pokładzie astronautów ma od niedawna poważny kłopot, a część aparatury badawczej stacji została wyłączona. Co się stało?

Jak w dobrym filmie katastroficznym początkowo nic nie zwiastowało poważniejszego problemu. Kilka dni temu NASA poinformowała o niewielkiej awarii na ISS, zgłaszając nieprawidłowe działanie jednego z zaworów układu chłodzenia. Kierownictwo NASA miało nadzieję, że jest to usterka związana z oprogramowaniem i że nie będzie kłopotu z jej usunięciem.

Początkowo usiłowano zdalnie zrobić to, co z własnego doświadczenia zna wielu użytkowników komputerów. Resetowanie ustawień zaworu z nadzieją, że komplikacje powoduje sterujące nim oprogramowanie, nie przyniosło jednak rezultatu. Zgodnie z prawem Murphy’ego jeśli coś może się zepsuć, to się zepsuje. I właśnie tak było w tym przypadku: felerny zawór nie działa ze względu na uszkodzenie mechaniczne.

Uszkodzenie oznacza, że amoniak będący na ISS chłodziwem nie może krążyć i odprowadzać nadmiaru ciepła z urządzeń pokładowych stacji. Próbowano doraźnie opanować problem, tłocząc amoniak z pominięciem wadliwego zaworu, jednak wygląda na to, że konieczne okażą się dwa spacery kosmiczne i wymiana wadliwego elementu.

Do tego czasu Międzynarodowa Stacja Kosmiczna jest częściowo bezużyteczna. Aby zminimalizować ilość ciepła wytwarzanego przez ISS i zapewnić załodze odpowiednie warunki, wyłączono urządzenia, które nie są niezbędne do funkcjonowania stacji. Oznacza to w praktyce zawieszenie prowadzenia badań naukowych – częściowo wyłączono trzy moduły stacji.

Są to należące do Europejskiej Agencji Kosmicznej Harmony i Columbus oraz japoński Kibo. NASA i astronauci nie bagatelizują kłopotu, ale podkreślają, że o żadnej kosmicznej katastrofie nie ma mowy. Jak stwierdził przebywający na pokładzie ISS Rick Mastracchio:

Trudności są poważne i trzeba będzie je usunąć. Na szczęście mamy na pokładzie wiele części zamiennych, a przygotowane wcześniej procedury są gotowe, aby je wykorzystać w celu rozwiązania problemu.

Jedna komplikacja pociąga za sobą następne. Prace naprawcze kolidują bowiem z zaplanowanym dokowaniem transportowego statku kosmicznego Cygnus. Jest to zaopatrzeniowiec prywatnej firmy Orbital Sciences, która obok SpaceX wygrała kontrakt na misje z zaopatrzeniem dla ISS.

Co istotne, będzie to dopiero drugie dokowanie Cygnusa do stacji. Pierwsze, przeprowadzone 18 września tego roku, zakończyło się wprawdzie powodzeniem, ale wystąpiły opóźnienia związane z problemami z oprogramowaniem.

Ponieważ spacery kosmiczne zaplanowano na 19 i 21 grudnia z dodatkowym, rezerwowym terminem wyznaczonym na 23, nie wiadomo, kiedy Cygnus będzie mógł dowieźć zaopatrzenie. Kłopot wynika również z faktu, że transportowiec ma przycumować do modułu Harmony, który w związku z awarią został wyłączony. Pesymistyczny scenariusz zakłada, że start Cygnusa i połączenie go ze stacją może nastąpić dopiero w połowie stycznia przyszłego roku.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że problemy z chłodzeniem nękają ISS od dawna. Z awariami układu chłodzenia astronauci borykali się m.in. w 2007 i 2012 roku. Rok temu opisywaliśmy kolejną awarię („Awaria na orbicie. Od wczoraj astronauci z ISS walczą z wyciekiem amoniaku”).

Miejmy nadzieję, że podobnie jak poprzednio załoga stacji sprawnie poradzi sobie z usunięciem usterki. I że będzie miała przy tym więcej szczęścia niż George Clooney i Sandra Bullock w „Grawitacji”.