"Klawiatura sprzedana za milion dolarów!". Dzisiejsze sprzęty staną się muzealnymi perłami

Atrybut pisarza? Dziś odpowiedź jest jedna: pióro, stos kartek, maszyna do pisana. Wkrótce to wszystko zastąpi komputer. I to właśnie on będzie najciekawszym muzealnym eksponatem.

Spacerując podczas wakacji po ruinach zniszczonego zamku pomyślałem sobie, jak wiele da nam wirtualna rzeczywistość. Założymy gogle i będziemy mogli zobaczyć jak wyglądała dawna potęga zanim została zniszczona. Wchodząc do sali balowej ujrzymy to:

A po założeniu gogli - to:

Na wieży “normalna” rzeczywistość pokaże nam puste pole. Wirtualna: wizualizację nadchodzącej armii, która będzie chciała zdobyć zamek. Przechadzając się po korytarzach będziemy patrzeć, jak wrogie wojsko wkracza do kolejnych sal, walczy z rycerzami, niszczy ściany. Zastanawiam się, kto będzie bawił się w renowację starych budynków, skoro najciekawsze i tak zobaczy się w goglach…

A przecież to niejedyna rzecz, dzięki której inaczej będziemy poznawać historię. Zastanawialiście się kiedyś, jak będą wyglądały muzea przyszłości?

Na dysku deweloperskiej wersji pierwszego Xboksa odnaleziono nieskończoną grę South Park. Produkcja przypominała GTA osadzone w świecie znanym z serialu. Dotychczas o tej nieukończonej grze, poza twórcami i wydawcą, nikt nie wiedział. I pewnie tajemnica by się zachowała, gdyby nie zwykła ludzka nieuwaga. Ot, twórca konsoli po prostu ją sprzedał, nowy właściciel w niej pogrzebał i podał dalej do fachowców. Efekt jest taki:

Cała historia brzmi bardzo znajomo. Przecież właśnie tak ludzie odkrywają nieznane nagrania czy nieopublikowane opowiadania. Niedawno na rynku ukazała się debiutancka powieść Marka Hłaski. Debiutancka, bo tak naprawdę pierwsza, którą napisał. Ale dopiero teraz ujrzała światło dzienne, bowiem wcześniej nikt o niej nie wiedział:

Przeglądając katalog Ossolineum, gdzie przechowywane są wszystkie papiery po pisarzu, natrafiłem na aż sześć różnych maszynopisów opatrzonych tym tytułem. W swojej pracy postanowiłem wykazać, czym się te wersje różnią. I w tym celu dwa lata temu pojechałem do Wrocławia.

Muzea pełne są takich eksponatów. Historia zna wiele takich przypadków. Rozpoczęte, ale nieskończone teksty, nieopublikowane single, obrazy, które przeleżały na strychu pięćdziesiąt lat. Nikt się tym nie przejmował, nagle okazuje się, że to wielkie dzieła sztuki.

To wszystko możemy oglądać w muzeach czy galeriach. Widzimy fortepian, na którym komponował znany pianista. Notatki wielkich pisarzy. Pióro, którym napisali swoje najwybitniejsze dzieła. Biurko, przy którym siedzieli. Niby przedmioty jak wszystkie inne, ale ze względu na swoich właścicieli - wyjątkowe.

Znalazłem stary news o licytacji przedmiotów, których właścicielem był Antoine de Saint-Exupery. I wyobraziłem sobie, jak podobna wiadomość może wyglądać za, powiedzmy, 50 lat:

Za prawie 75 tysięcy euro został sprzedany na licytacji plik z ostatnim rozdziałem niewydanej powieści. Nabywca, chcąc zachować anonimowość, nie pojawił się na aukcji, więc nie odbierze dokumentu na pendrive, tylko dom aukcyjny wyśle mu go na maila. (...) Podczas tej samej licytacji sprzedanych zostało również około 10 wydrukowanych maili, dwie klawiatury, jedna myszka oraz tablet graficzny. Znany pisarz uwielbiał malować, ale nigdy nie pokazywał publicznie swoich prac. Nabywca zapłaci za nie 180 tysięcy euro.

Możecie się śmiać, ale jestem pewny, że stary komputer autora “Gry o Tron”, na którym pisze swoje teksty i nic go nie rozprasza, będzie wart fortunę. Tak jak dzisiaj rękopisy czy tego typu atrybuty pisarza. Wkrótce się to jednak zmieni.

W większości muzeów na ścianach znajdziemy zawieszone dyski twarde i karty pamięci. Na półkach - klawiatury i monitory. W szklanej szafce będzie pierwszy laptop. Niektórzy zarobią duże pieniądze, bo mieli szczęście odkupić od wówczas nie aż tak znanego artysty jakiś gadżet - kto wie, może klawiaturę, na której napisał książkę. Tak będzie w niemal każdym “miejscu pamięci”, wszak dziś pisarze, muzycy, malarze, politycy pracują na komputerach i tak tworzą swoje dzieła.

Perełek będziemy szukać nie w szufladach, piwnicach czy szafach, a na twardych dyskach czy w chmurze. Problemem będzie nie to, że coś się zniszczyło lub zgubiło, ale to, że blokowane jest hasłem, którego nikt nie zna.

Ciekawą rolę w tym wszystkim odegra… Facebook. To przecież dla wielu coś w rodzaju “dziennika”. Dzielą się opiniami, opisują wydarzenia jak w pamiętniku. A rozmowy? Znani ludzie siedzą na czacie, dzielą się pewnie faktami ze swojego życia. Kogoś obgadują, kogoś chwalą. Pikantne fragmenty prędzej czy później ujrzą światło dzienne.

Kto wie - może w “muzeach przyszłości” udostępniony zostanie komputer danego artysty. A my podejdziemy i bez skrępowania zajrzymy na maila, sprawdzimy tablicę na Facebooku, przejrzymy “chmurę”, w której będą niepublikowane teksty. Prywatność? A czy dziś myślimy o tym czytając sekretne pamiętniki lub listy, które ktoś znany pisał? No właśnie.

Jedno jest dla mnie pewne - tak jak wcześniej i obecnie dla biografów istotnym źródłem były wspomnienia, dzienniki i pamiętniki, tak niebawem te materiały zastąpi Facebook czy mail.

Rozejrzyjcie się. Spójrzcie na swoje komputery, telewizory, telefony, tablety. I pomyślcie, że niebawem tak będą wyglądać muzea sławnych ludzi. Będziemy oglądać "pierwszy komputer" pisarza, "konto mailowe, z którego wysłał powieść do wydawcy" czy "laptop, na którym skomponował płytę".