Mróz i wychłodzenie - jak udzielić pierwszej pomocy?
Organizm człowieka utrzymuje mniej więcej stałą temperaturę, nawet mimo zmieniających się warunków otoczenia. Czasami jednak jesteśmy narażeni na zimno zbyt intensywne, lub trwające po prostu za długo, żeby mechanizmy regulujące temperaturę mogły skutecznie zadziałać. Pojawia się wychłodzenie i odmrożenia. Jak możemy wówczas pomóc?
Organizm człowieka utrzymuje mniej więcej stałą temperaturę, nawet mimo zmieniających się warunków otoczenia. Czasami jednak jesteśmy narażeni na zimno zbyt intensywne, lub trwające po prostu za długo, żeby mechanizmy regulujące temperaturę mogły skutecznie zadziałać. Pojawia się wychłodzenie i odmrożenia. Jak możemy wówczas pomóc?
Kiedy grozi nam wychłodzenie organizmu?
Czynniki, które mogą do tego doprowadzić, to wbrew pozorom nie tylko silny mróz - ale także:
- przemoczone ubranie;
- zbyt ciasna odzież (np. buty), utrudniająca krążenie krwi;
- alkohol, który wbrew obiegowej opinii wcale nie rozgrzewa organizmu;
- przemęczenie i niedożywienie, zmniejszające naszą ogólną odporność;
- silny, przenikliwy wiatr, nawet przy względnie niewielkim mrozie.
Oczywiście - czas, przez jaki działają na nas te czynniki, też jest bardzo istotny. Im dłużej, tym ryzyko znacznego wychłodzenia organizmu większe.
Jakie są główne objawy wychłodzenia, czyli hipotermii?
Kiedy organizm przestaje sobie radzić z utratą ciepła, spada temperatura ciała. Można zaobserwować wówczas między innymi:
- bladość skóry - staje się ona niemal biała, wygląda nieco jak wosk;
- znaczne ochłodzenie skóry - można je łatwo wyczuć na dłoniach, rękach, ale także np. na tułowiu;
- niekontrolowane przez poszkodowanego drżenie całego ciała;
- dezorientację i senność, kiedy temperatura ciała znacznie spadnie;
- mogą występować miejscowe odmrożenia (o nich powiemy sobie za chwilę).
Co możemy zrobić, jeśli obserwujemy takie zmiany?
- przenosimy poszkodowanego do cieplejszego, ale NIE gorącego pomieszczenia (nie wolno zbyt szybko podnosić temperatury!);
- zdejmujemy bezwzględnie przemoczone ubranie i zmieniamy je na suche;
- izolujemy poszkodowanego od podłoża, np. kładąc go na suchym kocu czy materacu;
- okrywamy suchym kocem lub folią termiczną;
- jeśli poszkodowany jest przytomny, a wychłodzenie niewielkie, możemy podać coś ciepłego do picia;
- przy znacznym wychłodzeniu nie podajemy żadnych płynów ani leków, skupiamy się na ogrzaniu centralnej części ciała (tułowia, klatki piersiowej, brzucha, pleców);
- zapewniamy pomoc medyczną, szczególnie jeśli mamy do czynienia z dzieckiem, osobą starszą, bądź cierpiącą z powodu chorób przewlekłych albo niedożywienia.
Czego absolutnie nie wolno robić:
- nacierać śniegiem - pogłębia to wychłodzenie ciała!
- masować i rozgrzewać kończyn, jeśli wychłodzenie jest znaczne - powoduje to pobudzenie krążenia i zimna krew z kończyn trafia do serca, co może się skończyć nawet jego zatrzymaniem!
- namawiać poszkodowanego do ruszania się - z tego samego powodu, co powyżej;
- podawać alkoholu - błyskawicznie pogłębi problemy spowodowane wychłodzeniem!
Ze znacznym wychłodzeniem organizmu najczęściej wiążą się także niewielkie lub bardziej rozległe odmrożenia. O nich opowiemy sobie jutro.