Wspomnień czar. Najbardziej kultowe serwisy i webowe usługi ostatnich 20 lat

Zapraszam do lektury subiektywnego zestawienia kultowych serwisów i sieciowych usług ostatniego 20-lecia. Część z nich już nie istnieje. Pozostałe zmieniły się, dostosowując ofertę do nowych czasów.

Na początku lat 90. nie istniał Skype. Nie było również GG ani shoutboksów. Mimo tych niedogodności sieciowa komunikacja kwitła, głównie dzięki usłudze o nazwie IRC.

W dużym skrócie IRC (Internet Relay Chat) to protoplasta współczesnych, znanych choćby z portali czatów. Usługa powstała jeszcze w 1988 roku i pozwalała na tekstowe rozmowy.

Komunikacja mogła odbywać się bezpośrednio pomiędzy dwoma użytkownikami IRC-a, jak również – publicznie – na tzw. kanałach - w rozmowie mógł uczestniczyć każdy internauta.

Choć skonfigurowanie programu klienckiego nie było trudne, wymagało jednak – choćby pobieżnego – zapoznania się z dokumentacją i zapamiętania kilku prostych komend.

Google idzie na wojnę ze spamem w wyszukiwarce. Czy nowy sposób będzie skuteczny?

Rosnąca popularność różnego rodzaju komunikatorów przyniosła jednak marginalizację IRC-a. Choć wiele sieci istnieje nadal, drastycznie zmniejszyła się liczba użytkowników.

Utworzony w 1999 roku Napster był serwisem i aplikacją pozwalającą na wymianę plików MP3. Ogromna popularność, jaką zdobył Napster niemal od początku działalności, szybko przełożyła się na zainteresowanie organizacji antypirackich.

Decydujący cios zadała Metallica, która wytoczyła Napsterowi proces za udostępnienie dema jednej z piosenek. Co ciekawe, do sądowej nagonki na serwis przyłączyli się również amerykańscy raperzy, którzy wprawdzie w swoich utworach wyrażali głęboką pogardę dla prawa i norm społecznych, jednak w obawie o swoje dochody szybko zaczęli się do nich odwoływać ;).

Ponieważ serwis działał na bazie centralnego serwera, przegrany proces oznaczał zakończenie działania Napstera. Po reaktywacji Napster zaczął oferować legalny, płatny dostęp do muzyki. Niszę powstałą po upadku Napstera bardzo szybko zagospodarował inny serwis wymiany plików – Audiogalaxy.

Powstały w 2001 roku serwis to przykład polskiego podejścia do mediów społecznościowych. Początkowo Fotka.pl umożliwiała jedynie udostępnianie i oceniane zdjęć, jednak z czasem został rozbudowana o dodatkowe funkcje.

Choć w czasach Facebooka Fotka.pl może wydawać się nieco archaiczna, to jednak w przeciwieństwie do innego polskiego serwisu Grono.net wciąż cieszy się sporą popularnością – zwłaszcza wśród młodszych użytkowników – i generuje zyski.

ValueAmerica.com to jeden z najbardziej znanych symboli internetowej bańki końca lat 90. W chwili rozpoczęcia działalności wzbudzał ogromne emocje i nadzieje inwestorów wierzących, że jest w stanie zrewolucjonizować handel.

Model biznesowy był jak na ówczesne realia bardzo nietypowy. Serwis miał ambicję zdobycia pierwszego miejsca nie tylko w Sieci, ale w handlu w ogóle. Choć z punktu widzenia klientów był gigantycznym hipermarketem online, w praktyce jego działalność sprowadzała się do pośrednictwa.

W momencie złożenia zamówienia na stronie sklepu było ono przekazywane do producenta, który dostarczał zamówione towary bezpośrednio na adres zamawiającego. Pozwalało to na uniknięcie kosztów związanych z inwentaryzowaniem i magazynowaniem towarów. Jak się jednak okazało, ten – teoretycznie – rewolucyjny system w praktyce okazał się zupełnie nieefektywny.

Większość polskich internautów nie cierpi walentynek. A Ty?

Po rewelacyjnym debiucie giełdowym w 1997 roku sklep ValueAmerica.com bardzo szybko wpadł w finansowe tarapaty i w 2000 roku ogłosił bankructwo. Dziesięć lat później model zaproponowany przez ValueAmerica.com z powodzeniem wykorzystał Groupon.

W czasach, gdy technologia P2P dopiero zdobywała popularność, Audiogalaxy dawał unikalną możliwość zdobycia niemal każdej piosenki. Co ciekawe, początkowo serwis został stworzony w celu indeksowania zawartości serwerów FTP.

Audiogalaxy działał na bazie wyszukiwarki na stronie głównej serwisu i oprogramowanie klienckie instalowane przez użytkowników. W wyniku działań organizacji antypirackich w 2002 roku w Audiogalaxy pojawiły się filtry blokujące treści chronione prawem autorskim.

Przenoszenie numerów między operatorami będzie płatne?

Był to koniec popularności serwisu. Audiogalaxy zaczął obsługiwać Rhapsody – serwis z płatną muzyką online. Od 2010 roku Audiogalaxy świadczy usługi związane z udostępnianiem muzyki w chmurze.

Choć obecnie niemal każdy portal udostępnia platformę blogową, były czasy, gdy posiadanie własnego blogu stawiało właściciela w wąskim gronie sieciowej elity. Jednym z serwisów, który jako pierwszy pozwalał internautom na założenie blogu, był Blog.pl.

O ówczesnym znaczeniu serwisu dobrze świadczy fakt, że w magazynie "Gazety Wyborczej" istniała stała rubryka, w której analizowano zmiany językowe, które można było obserwować w blogosferze.

ICQ (I Seek You) był pierwszym popularnym komunikatorem o globalnym zasięgu. Opracowany w 1996 roku przez izraelską firmę Mirabilis błyskawicznie zdobył popularność. W 1998 roku ICQ miał 850 tys. zarejestrowanych użytkowników.

W 1998 roku komunikator został kupiony przez AOL, co zapoczątkowało kontrowersyjne zmiany. Niewielka aplikacja służąca do tekstowej komunikacji została rozbudowana do multimedialnego kombajnu.

Gdzie kupować tanie gry komputerowe w polskiej Sieci? [TOP 5]

Wprawdzie ICQ stracił swoje znaczenie, jednak wokół komunikatora stworzono zestaw zyskownych usług. Poza komunikacją tekstową ICQ pozwala na wysyłanie e-kartek, dostęp do gier flashowych, usług telewizyjnych i telefonicznych.

W 2010 roku nowym właścicielem ICQ został Digital Sky Technologies – rosyjska firma, będąca współwłaścicielem m.in. takich firm i serwisów, jak Zynga, Groupon, Facebook czy NK.

Bańka dotcomów nie ominęła Polski. Na początku wieku jak grzyby po deszczy wyrastały serwisy, których model biznesowy - zamiast na rachunku ekonomicznym - opierał się na mglistym przekonaniu, że Internet to rynek niekończących się wzrostów.

Dobrym przykładem portalu powstałego w tym czasie jest Arena.pl. Serwis został uruchomiony w kwietniu 2000 roku. Towarzyszyła mu szeroko zakrojona kampania reklamowa i konkurs, w którym można było wygrać m.in. Audi TT. W reklamach portalu wzięła również udział popularna wówczas Kayah.

O rozmachu przedsięwzięcia świadczy m.in. liczebność zespołu, tworzącego portal. Poza administratorami odpowiadającymi za kwestie techniczne serwis już na początku działalności zatrudniał blisko 50 dziennikarzy w redakcjach w Warszawie, Sopocie i Krakowie.

Arena.pl szybko podzieliła los większości dotcomów powstałych na fali zachwytu Internetem. Mimo technicznego zaawansowania, stawiającego serwis w czołówce ówczesnych portali horyzontalnych w Polsce, ogromne koszty działalności i problemy z inwestorami spowodowały, że w październiku 2001 roku portal zakończył działalność.

E-sklep, który obraził klientkę, przeprasza. Brawo!

Arena.pl nie była jedynym polskim portalem, który po krótkim okresie działalności został zamknięty lub radykalnie przebudowany. Na początku wieku chwile świetności przeżywały m.in. takie portale, jak Ahoj.pl, YoYo.pl i Hoga.pl.

Słowo „wyszukiwarka” jest obecnie tożsame z „Google”. Wprawdzie są drobne odstępstwa od tej reguły – chińskie Baidu, rosyjski Yandex czy – stopniowo zyskujący popularność Bing, jednak to Google pozostaje królem. Nie zawsze tak było.

Druga połowa lat 90. to czas dominacji wyszukiwarki Altavista. Jak na swoją epokę, była to naprawdę niezła aplikacja. W przeciwieństwie do ówczesnej konkurencji, Altavista oferowała obsługę alfabetów innych niż łacińskie. Udostępniała również narzędzie do tłumaczenia stron i wyszukiwarkę multimediów.

Wyszukiwarka była ponadto przez pewien czas zintegrowana z internetowym hipermarketem Shopping.com. Oferowała również reklamę kontekstową – co dwa tygodnie odbywały się licytacje pozwalające na wyświetlanie dwóch linków reklamowych pod wynikami wyszukiwania.

Obecnie te funkcje nie robią na nikim wrażenia, jednak w poprzednim wieku sprawiły, że Altavista szybko zdeklasowała konkurencję. W polskiej sieci Altavista obsługiwała m.in. Interię. Z pozycji lidera strąciła ją dopiero wyszukiwarka Google.

Pełne zaskoczenie: Bing ma lepsze wyniki wyszukiwania niż Google

Altavista – po przejęciu w 2003 roku przez Yahoo! – istnieje nadal, jednak nie liczy się na rynku wyszukiwarek. W grudniu 2010 do Sieci wyciekły materiały dotyczące planów Yahoo! zakładających wyłączenie Altavisty.

Utworzony w 1998 roku serwis był pierwszą próbą legalnej dystrybucji cyfrowej muzyki. Użytkownicy serwisu mieli możliwość pobierania za darmo plików MP3, a artyści, udostępniający swoje dzieła, otrzymywali od serwisu niewielkie tantiemy. W 1998 roku firma rozpoczęła przygotowania do giełdowego debiutu. Została wówczas wyceniona na 370 milionów dolarów.

Problemy zaczęły się po wprowadzeniu usługi My.MP3.com, pozwalającej na automatyczne ripowanie i indeksowanie płyt CD przez użytkowników serwisu. Wytwórnie płytowe szybko zaatakowały serwis pozwami sądowymi, a wyroki, których uzasadnienie dowodziło całkowitej nieznajomości reguł Sieci, błyskawicznie zakończyły działalność serwisu.

„Nasz Dziennik” ostrzega: Internet naraża nas na opętanie

Dekadę później rozwiązania zaproponowane przez MP3.com zaczęły – ponownie – zyskiwać popularność i zainteresowanie przemysłu muzycznego.

Jakie inne serwisy z ostatnich dwóch dekad zasługują Waszym zdaniem na status kultowych?