Prawa autorskie i majątkowe - czym są i czym się różnią?

W ostatnim tygodniu cały Internet aż huczał od dyskusji na temat ACTA, praw autorskich, majątkowych oraz ich ochrony w Sieci. Często jednak, nawet w mediach, te pojęcia są najwyraźniej nadal ze sobą mylone. O co w nich tak naprawdę chodzi, i czym się od siebie różnią?

W ostatnim tygodniu cały Internet aż huczał od dyskusji na temat ACTA, praw autorskich, majątkowych oraz ich ochrony w Sieci. Często jednak, nawet w mediach, te pojęcia są najwyraźniej nadal ze sobą mylone. O co w nich tak naprawdę chodzi, i czym się od siebie różnią?

Autorskie prawa osobiste

Przysługują każdemu autorowi dowolnego utworu lub dzieła, niejako "z urzędu". Są trwałe - nie można się ich zrzec, odsprzedać, ani w żaden inny sposób "pozbyć", ani ogólnie, ani na rzecz kogoś innego. Autorskie prawa osobiste jest to bowiem po prostu zbiór praw, które przysługują twórcy i wiążą go ze stworzonym przez niego dziełem bądź utworem.

Autor zawsze ma prawo:

• \przyznawać się\ do tego, że jest autorem danego dzieła;
• oznaczyć swój utwór własnym nazwiskiem czy pseudonimem (choć może oczywiście zachować anonimowość).

W niektórych przypadkach autor może również decydować o tym, w jaki sposób inni korzystają z jego dzieła, czy też jak je przerabiają oraz czy w ogóle mogą to zrobić.

Autorskie prawa majątkowe

Ten zespół praw określa z kolei wszelkie kwestie finansowe, jakie związane są z faktem bycia autorem danego dzieła bądź utworu. Oznacza to, że autor ma prawo do decydowania o sposobach komercyjnego wykorzystania tego, co stworzył - oraz do czerpania korzyści majątkowych z dowolnego właściwie zakresu korzystania ze swojego dzieła.

W przeciwieństwie do autorskich praw osobistych, prawa majątkowe mogą zostać przeniesione na inną osobę bądź podmiot, na zasadach określonych zgodnie przez obie strony umowy. Można również ustalić w ten sposób, czy dozwolone będzie np. wyłącznie kopiowanie utworu i jego sprzedaż, czy też np. wypożyczanie, zmienianie czy odsprzedawanie fragmentów dzieła albo utworu.

Tematem aktualnych sporów są więc prawa majątkowe.

Wszystkie poruszane ostatnio tematy dotyczą, jak łatwo się domyślić, praw majątkowych. Dlatego właśnie w ich "obronie" mogą wypowiadać się nie tylko autorzy dzieł, ale również reprezentujące ich firmy, na które twórcy przenieśli przynajmniej część swoich praw majątkowych do dzieł i utworów.