Zobaczyliśmy rozbłysk ze świtu wszechświata
Wedle naszej obecnej wiedzy wszechświat powstał 13,7 miliarda lat temu. Zauważony przez astronomów rozbłysk miał miejsce w odległości dokładnie 13,14 miliarda lat temu, spojrzeliśmy więc na wydarzenie zaledwie (w skali astronomicznej) 520 milionów lat po Wielkim Wybuchu. I dzięki temu wiemy, że ujrzeliśmy błysk jednej z PIERWSZYCH galaktyk!
Wedle naszej obecnej wiedzy wszechświat powstał 13,7 miliarda lat temu. Zauważony przez astronomów rozbłysk miał miejsce w odległości dokładnie 13,14 miliarda lat temu, spojrzeliśmy więc na wydarzenie zaledwie (w skali astronomicznej) 520 milionów lat po Wielkim Wybuchu. I dzięki temu wiemy, że ujrzeliśmy błysk jednej z PIERWSZYCH galaktyk!
Ocena prawidłowej odległości zajęła astronomom aż dwa lata - rozbłysk spostrzeżono w 2009 roku. Otrzymał mało efektowne oznaczenie GRB 090429B. Trwał mniej niż 10 sekund, a prowadzący obserwację satelita Swift (czyli nasze oko patrzące w głąb kosmosu) wykrył też słabą poświatę rentgenowską. Jak powiedział Derek Fox z Penn State University:
Galaktyka, w której znajdowała się gwiazda progenitorka rozbłysku GRB 090429B, była naprawdę jedną z pierwszych galaktyk we wszechświecie. Poza tym, że może zostać rekordzistą w odległości, GRB 090429B pokazuje, w jaki sposób błyski gamma mogą zostać wykorzystane do ujawnienia położenia masywnych gwiazd we wczesnym wszechświecie i śledzenia procesów formowania się pierwszych galaktyk i gwiazd, które doprowadziły do obecnego, bogatego w galaktyki kosmosu, który widzimy obecnie.
Jednak ostrożnie z entuzjazmem. Szacowane prawdopodobieństwo, że to najstarsze znane nam zjawisko we wszechświecie, wynosi 23%. Ale z kolei w kategorii najodleglejszych kosmicznych błysków gamma prawdopodobieństwo to wynosi 99,3%.
Ustalono także "Red shift" dla GRB 090429B. Wynosi on 89,4. Cóż to takiego? Jest to wskaźnik określający przesunięcie ku czerwieni. Odzwierciedla, jak bardzo linie obserwowane w widmie obiektu są przesunięte w stronę fal dłuższych w stosunku do oryginalnych długości fali linii widmowych. Ten kosmologiczny "red shift" jest efektem rozszerzania się wszechświata.
Jak dotąd najdalszym zaobserwowanym obiektem była galaktyka UDFy-38135539 wypatrzona w 2010 roku - znajduje się ona (a raczej znajdowała) 13,07 miliarda lat świetlnych od Ziemi. Druga najdalsza znajduje się od ok. 13,11 do 13,28 miliarda lat świetlnych, jednak cały czas trwa ustalanie poprawnej odległości.
W każdej chwili możemy spodziewać się dalszych zmian na tej liście, ponieważ rozbłyski gamma są obserwowane nawet dwa razy na dzień. Oglądanie ich ułatwia fakt, że są to najpotężniejsze eksplozje we wszechświecie. Jak pokazuje to choćby przykład GRB 090429B, można je dostrzec z odległości miliardów lat świetlnych. Co prawda przeważnie trwają tylko kilka sekund (choć zdarzają się i minutowe), ale pozostaje po nich poświata na falach rentgenowskich, utrzymująca się tygodniami.
Źródło: m.ibtimes.com