5 fascynujących wymierających języków

5 fascynujących wymierających języków13.05.2012 00:20
Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/kallawaya284302.jpg)
Łukasz Wieliczko

Umierają ludzie, a wraz z nimi umiera ich mowa. Grono martwych języków stale się poszerza, do łaciny dołączają kolejni „koledzy”. Globalizacja, niosąca ze sobą swego rodzaju ujednolicenie kulturowe, prowadzi do zubożenia różnorodnego świata języków. Na świecie znanych jest obecnie 6000 języków. Mówi się, że co dwa tygodnie znika z ziemi jeden z nich, przyjrzyjmy się kilku tym, którym już niebawem grozi wyginięcie.

Kallawaya

Językiem Kallawaya posługuje się tylko i wyłącznie boliwijskie plemię o tej samej nazwie. To lingwistyczny i etnograficzny fenomen, choć dziś jest na granicy śmierci. Operuje nim, jako drugim językiem, zaledwie kilkanaście osób. To język mieszany, wynik mariażu języków Quechua i Pukina. Trudną sytuację podkreśla jego status – pośród Andyjskich Lekarzy (bo tak nazywane jest to plemię z uwagi na specjalizowanie się w ziołolecznictwie) to język sekretny, przekazywany tylko i wyłącznie z ojca na syna. Na co dzień jest raczej nieużywany, wykorzystuje się go tylko w specjalnych sytuacjach (święta, obrzędy).

Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/kaalamap284302.jpg)
Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/kaalamap284302.jpg)

Broome Pearling Lugger Pidgin

Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/pearlers1284302.jpg)
Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/pearlers1284302.jpg)

Nazwa skomplikowana i złożona, tak jak skomplikowana i złożona jest geneza tego języka... Co się stanie, jeśli w jednym miejscu spotka się Japończyk, Malajczyk, Chińczyk, Filipińczyk Aborygen i Australijczyk? Będą musieli się jakoś dogadać. Jak? Tu rodzi się problem i rodzi się też ...nowy język. Broome to miasto na zachodzie Australii, słynące z połowu pereł. Broome Pearling Lugger Pidgin to wspólny język, jaki wykształcili między sobą pracujący tu na początku XX wieku poławiacze pereł z różnych stron świata. To swego rodzaju miszmasz językowy. Podstawą jest język malajski, wzbogacony w mnóstwo obcych, głównie angielskich mocno zniekształconych słów i japońskie konstrukcje gramatyczne.

Ciekawy przykład: "We will enter the creek at three or four o'clock." – „Chirikurok -kaa hokurok -kaa peke kriki”. Wyrazy „chirikurok, „hokurok” i kriki pochodzą z angielskiego („three o’clock”, „four o’clock”, „creek”), „-kaa” to japoński odpowiednik angielskiego „or”, a „peke” to po malajsku iść.

Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/broomepearlingluggerpidgin284302.jpg)
Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/broomepearlingluggerpidgin284302.jpg)

Barzani żydowski-neoaramejski

Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/iraqijewishrefugees19501284302.jpg)
Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/iraqijewishrefugees19501284302.jpg)

Język aramejski znany jest światu od II tysiąclecia p.n.e. Posługuje się nim ok. 445 tys. ludzi. Żydzi zamieszkujący miejscowości Bijil, Barzan i Shahe (miejscowości graniczne; północny Irak, południowa Turcję i zachodni Iran) operowali dialektami współczesnej odmiany tego języka. W 1951 doszło do przesiedlenia mieszkańców trzech wymienionych wiosek do Izraela. Dialekt, jaki wykształcił się u nich w wyniku migracji, specyficzna mieszanka aramejskiego i izraelskiego, uznawany jest jako osobny język. Posługuje się nim obecnie zaledwie 20 osób.

Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/barzanijewishneoaramaic284302.jpg)
Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/barzanijewishneoaramaic284302.jpg)

Język migowy Maritime

Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/jezmig284302.jpg)
Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/jezmig284302.jpg)

Językiem migowym Maritime posługują się mieszkańcy trzech kanadyjskich prowincji: Nowa Szkocja, Nowa Funlandia, Nowy Brunszwik, a także na Wyspie Księcia Edwarda. To specyficzna prowincjonalna odmiana brytyjskiego języka migowego. Obecnie posługuje się nią około 100 ludzi, głównie starszych. Liczba użytkowników z roku na rok spada, stąd należy się domyślać, że już niedługo „mówić” w tym języku nie będzie umiał nikt.

Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/maritimesignlanguage284302.jpg)
Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/maritimesignlanguage284302.jpg)

Balboa Creole French

Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/BalboaNewport1924284302.jpg)
Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/BalboaNewport1924284302.jpg)

Specyficzna odmiana kreolskiego języka francuskiego, używana tylko i wyłącznie w jednym miejscu na Ziemi – na wyspie Balboa, części miasta Newport w Kalifornii. Posługuje się nim zaledwie kilka francuskich rodzin. To pochodna języka francuskiego, w której słychać naleciałości angielskie, hiszpańskie i niemieckie. Różnice są na tyle znaczące, że dla Francuzów język ten bywa niezrozumiały (jako tako radzą sobie z nim mieszkańcy Haiti i francuskich Karaibów). Według badań lingwistycznych przeprowadzanych w 2009 roku jedynie 20 osób operuje tym językiem.

Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/balboacreolefrench284302.jpg)
Źródło zdjęć: © [źródło](http://s2.blomedia.pl/gadzetomania.pl/images/2012/06/balboacreolefrench284302.jpg)
Źródło artykułu:WP Gadżetomania
Szanowna Użytkowniczko! Szanowny Użytkowniku!
×
Aby dalej móc dostarczać coraz lepsze materiały redakcyjne i udostępniać coraz lepsze usługi, potrzebujemy zgody na dopasowanie treści marketingowych do Twojego zachowania. Twoje dane są u nas bezpieczne, a zgodę możesz wycofać w każdej chwili na podstronie polityka prywatności.

Kliknij "PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub na symbol "X" w górnym rogu tej planszy, jeżeli zgadzasz się na przetwarzanie przez Wirtualną Polskę i naszych Zaufanych Partnerów Twoich danych osobowych, zbieranych w ramach korzystania przez Ciebie z usług, portali i serwisów internetowych Wirtualnej Polski (w tym danych zapisywanych w plikach cookies) w celach marketingowych realizowanych na zlecenie naszych Zaufanych Partnerów. Jeśli nie zgadzasz się na przetwarzanie Twoich danych osobowych skorzystaj z ustawień w polityce prywatności. Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać zmieniając ustawienia w polityce prywatności (w której znajdziesz odpowiedzi na wszystkie pytania związane z przetwarzaniem Twoich danych osobowych).

Od 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (określane jako "RODO"). W związku z tym chcielibyśmy poinformować o przetwarzaniu Twoich danych oraz zasadach, na jakich odbywa się to po dniu 25 maja 2018 roku.

Kto będzie administratorem Twoich danych?

Administratorami Twoich danych będzie Wirtualna Polska Media Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, oraz pozostałe spółki z grupy Wirtualna Polska, jak również nasi Zaufani Partnerzy, z którymi stale współpracujemy. Szczegółowe informacje dotyczące administratorów znajdują się w polityce prywatności.

O jakich danych mówimy?

Chodzi o dane osobowe, które są zbierane w ramach korzystania przez Ciebie z naszych usług, portali i serwisów internetowych udostępnianych przez Wirtualną Polskę, w tym zapisywanych w plikach cookies, które są instalowane na naszych stronach przez Wirtualną Polskę oraz naszych Zaufanych Partnerów.

Dlaczego chcemy przetwarzać Twoje dane?

Przetwarzamy je dostarczać coraz lepsze materiały redakcyjne, dopasować ich tematykę do Twoich zainteresowań, tworzyć portale i serwisy internetowe, z których będziesz korzystać z przyjemnością, zapewniać większe bezpieczeństwo usług, udoskonalać nasze usługi i maksymalnie dopasować je do Twoich zainteresowań, pokazywać reklamy dopasowane do Twoich potrzeb. Szczegółowe informacje dotyczące celów przetwarzania Twoich danych znajdują się w polityce prywatności.

Komu możemy przekazać dane?

Twoje dane możemy przekazywać podmiotom przetwarzającym je na nasze zlecenie oraz podmiotom uprawnionym do uzyskania danych na podstawie obowiązującego prawa – oczywiście tylko, gdy wystąpią z żądaniem w oparciu o stosowną podstawę prawną.

Jakie masz prawa w stosunku do Twoich danych?

Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania danych. Możesz wycofać zgodę na przetwarzanie, zgłosić sprzeciw oraz skorzystać z innych praw wymienionych szczegółowo w polityce prywatności.

Jakie są podstawy prawne przetwarzania Twoich danych?

Podstawą prawną przetwarzania Twoich danych w celu świadczenia usług jest niezbędność do wykonania umów o ich świadczenie (tymi umowami są zazwyczaj regulaminy). Podstawą prawną przetwarzania danych w celu pomiarów statystycznych i marketingu własnego administratorów jest tzw. uzasadniony interes administratora. Przetwarzanie Twoich danych w celach marketingowych realizowanych przez Wirtualną Polskę na zlecenie Zaufanych Partnerów i bezpośrednio przez Zaufanych Partnerów będzie odbywać się na podstawie Twojej dobrowolnej zgody.