Czy nietoperze urozmaicają swoje życie seksualne? Czy porosty są inteligentne? Jak tanio i bezpiecznie pozyskiwać wielorybie smarki? Jak przejażdżka kolejką górską wpływa na astmę, a przeklinanie na ból? Za naukowe odpowiedzi na te i inne odwieczne pytania już po raz 21. przyznano nagrody Ig Nobel. Wyróżnione prace to...
Czy nietoperze urozmaicają swoje życie seksualne? Czy porosty są inteligentne? Jak tanio i bezpiecznie pozyskiwać wielorybie smarki? Jak przejażdżka kolejką górską wpływa na astmę, a przeklinanie na ból? Za naukowe odpowiedzi na te i inne odwieczne pytania już po raz 21. przyznano nagrody Ig Nobel. Wyróżnione prace to...
W dziedzinie zdrowia publicznego: Manuel Barbeito, Charles Mathews i Larry Taylor z Urzędu ds. Bezpieczeństwa i Higieny Pracy w Fort Detrick w Maryland, USA. Już w 1967 r. przeprowadzili gruntowne badania ryzyka biologicznego, jakie stwarza zarost na twarzy w pracy mikrobiologa. Główną motywacją uczonych była próba przekonania ich kolegi po fachu, żeby ten zgolił brodę.
W dziedzinie chemii: Eric Adams z MIT, Scott Socolofsky z Uniwersytetu A&M w Teksasie, Stephen Masutani z Uniwersytetu Hawajskiego, a także firma British Petroleum (BP). Trzej amerykańscy uczeni ok. 10 lat temu przeprowadzili kontrolowane badania przebiegu podmorskiego wycieku ropy. Ku swojemu zaskoczeniu odkryli, że szkodliwe substancje, na skutek działania prądów morskich nie wypływają po prostu na wierzch, ale ulegają trudnemu do powstrzymania rozprzestrzenieniu, "pełzając" jedynie ok. 300 m ponad dnem. Firmę BP uhonorowano tu za spektakularne, wielkoskalowe potwierdzenie tamtego odkrycia w tegorocznej katastrofie w Zatoce Meksykańskiej.
W dziedzinie zarządzania: Alessandro Pluchino, Andrea Rapisarda i Cesare Garofalo z Uniwersytetu w Katanii we Włoszech. Sycylijski zespół wykazał na gruncie matematycznej teorii gier, że najlepszym sposobem na zwiększenie wydajności firmy czy korporacji jest awansowanie pracowników w sposób czysto losowy.
W dziedzinie biologii: Libiao Zhang, Min Tan, Guangjian Zhu, Jianping Ye, Tiyu Hong, Shanyi Zhou i Shuyi Zhang z Chin oraz Gareth Jones z Uniwersytetu w Bristolu, UK. Badacze zostali nagrodzeni za przełomowy artykuł pt. "Fellatio u nietoperzy z rodziny rudawkowatych wydłuża czas kopulacji". Obserwując (względnie podglądając) pewne azjatyckie nietoperze, udokumentowali oni pierwszy przypadek seksu oralnego u zwierząt spoza rodziny naczelnych.
W dziedzinie planowania transportu: Toshiyuki Nakagaki, Atsushi Tero, Seiji Takagi, Tetsu Saigusa, Kentaro Ito, Kenji Yumiki, Ryo Kobayashi z Japonii oraz Dan Bebber, Mark Fricker z Wielkiej Brytanii. Dla Nakagakiego to już drugi Antynobel w karierze. Dwa lata temu Japończyk został nagrodzony za wykazanie, że pewien porost jest w stanie "inteligentnie" pokonywać labirynty. Tym razem japońsko-brytyjski zespół pokazał, że ten sam gatunek porostu wykazuje poziom organizacji plechy pod pewnymi względami porównywalny z wielkomiejskimi sieciami komunikacyjnymi.
W dziedzinie ekonomii: zarządy i rady nadzorcze instytucji finansowych: Goldman Sachs, AIG, Lehman Brothers, Bear Stearns, Merrill Lynch i Magnetar. Nagrodzono je za "stworzenie i upowszechnienie nowych sposobów inwestowania pieniędzy - takich, które pozwalają zmaksymalizować zysk i zminimalizować ryzyko dla światowej gospodarki (a raczej dla jej bardzo małej części)". Niestety, nikt z zarządów nie przybył na galę.
W dziedzinie fizyki: Lianne Parkin, Sheila Williams i Patricia Priest z Uniwersytetu Otago w Dunedin na Nowej Zelandii. Uczone postanowiły zbadać skuteczność zalecanego przez lokalne władze sposobu na oblodzone chodniki - zakładania dodatkowej pary skarpet na buty. Poproszeni do testów przechodnie potwierdzali zwiększoną przyczepność obuwia, ale równocześnie czuli się trochę głupio.
Nagroda pokojowa: Richard Stephens, John Atkins, i Andrew Kingston z Uniwersytetu Keele, UK. Brytyjczycy pochylili się nad kwestią wpływu przeklinania na odczuwanie bólu. W swoich badaniach prosili oni ochotników o trzymanie dłoni w lodowatej wodzie, przy czym jednej grupie ochotników wolno było używać niecenzuralnych wyrażeń, a drugiej grupie - sformułowań co najwyżej neutralnych. Jak można było oczekiwać, badani o większej swobodzie wypowiedzi byli znacznie odporniejsi na ból. Uwaga! Zbyt częste przeklinanie obniża jego skuteczność!
W dziedzinie medycyny: Simon Rietveld z Uniwersytetu w Amsterdamie w Holandii i Ilja van Beest z Uniwersytetu w Tilburgu w Holandii. Naukowcy z Niderlandów przebadali młode astmatyczki tuż przed i po przejażdżce kolejką górską (jak piszą, ze względów praktycznych kobiety nie były obserwowane w trakcie samej przejażdżki). Okazało się, że mimo iż objawy astmy były silniejsze po wyjściu z wagonika, kobiety subiektywnie czuły się znacznie lepiej niż przed emocjonującą jazdą.
W dziedzinie inżynierii: Karina Acevedo-Whitehouse i Agnes Rocha-Gosselin z Londyńskiego Towarzystwa Zoologicznego w Wielkiej Brytanii oraz Diane Gendron z Instituto Politecnico Nacional w Baja California Sur w Meksyku. Ich badania dotyczyły wielorybów, w związku z czym badaczki stanęły przed trudną techniczno-etyczną kwestią pozyskiwania próbek. Wpadły one na pomysł, aby do płynących przy powierzchni waleni podlatywać zdalnie sterowanym helikopterem-zabawką z przymocowanymi szalkami Petriego, w nadziei, że wieloryb akurat "smarknie" przez swój otwór oddechowy. Tym sposobem uczone zgromadziły próbki od 22 (!) osobników.
Nagrody Ig Nobel w myśl dewizy organizatorów przyznawane są za prace, które "wpierw skłaniają do śmiechu, a później do zastanowienia". W tym roku statuetce przedstawiającej fiolkę i szalkę Petriego na deseczce towarzyszy nagroda pieniężna w wysokości 10 bilionów dolarów, jakkolwiek nie amerykańskich, a zimbabweńskich. Starczy to mniej więcej na zakup kebabu.
W całej imprezie chodzi jednak przede wszystkim o dobrą zabawę, co (w większości) rozumieją sami laureaci, coraz chętniej stawiający się na uroczystej (na swój sposób) gali.
Źródło: New Scientist