Internauci, astronomowie i Zielone Groszki
Nie tak dawno temu skupieni wokół projektu Galaxy Zoo internauci odkryli nowy typ galaktyk. Tajemnicze Zielone Groszki (bo tak je nazwano) stały się wkrótce przedmiotem intensywnych badań profesjonalnych astronomów. Ci ogłosili ostatnio, że już wiedzą, czym są i jak powstały te dziwne obiekty...
Nie tak dawno temu skupieni wokół projektu Galaxy Zoo internauci odkryli nowy typ galaktyk. Tajemnicze Zielone Groszki (bo tak je nazwano) stały się wkrótce przedmiotem intensywnych badań profesjonalnych astronomów. Ci ogłosili ostatnio, że już wiedzą, czym są i jak powstały te dziwne obiekty...
Projekt Galaxy Zoo, w którym internauci są proszeni o pomoc w klasyfikowaniu galaktyk sfotografowanych przez automatyczny teleskop SDSS (Sloan Digital Sky Survey), od początku cieszył się ogromną popularnością. Jak informowali twórcy projektu, większość z ok. miliona udostępnionych w jego ramach astrofotografii nie była wcześniej oglądana przez ludzkie oko, w związku z czym każdy spostrzegawczy astronom amator mógł odkryć coś zupełnie niespodziewanego. I rzeczywiście, na odkrycia nie trzeba było długo czekać.
O tzw. Voorwerpie, zidentyfikowanym przez pewną holenderską nauczycielkę, pisałem innym razem. Oprócz niego pierwsza faza Galaktycznego Zoo wniosła do astronomii nowy, niezwykle rzadki rodzaj galaktyk.
Gdy na działających przy stronie projektu forach pojawiły się pierwsze informacje o dziwnych, zielonkawych i okrągłych galaktykach, nazwanych Zielonymi Groszkami ("Green peas"), szybko uformowała się grupa "Peas Corps" (Korpus Groszkowy - przez analogię do Peace Corps, tj. Korpusu Pokoju). Zrzeszeni w niej entuzjaści podjęli się żmudnego zadania wyszukania i skompletowania wszystkich tego typu obiektów na udostępnionych zdjęciach. W efekcie powstał liczący 251 pozycji katalog, którego drobiazgową analizą zajęli się profesjonalni astronomowie.
Groszki okazały się nader tajemniczymi tworami. Ustalono, że są to zwarte, niewielkie galaktyki znajdujące się od 1,5 mld do 5 mld lat świetlnych od Drogi Mlecznej, w których bardzo intensywnie zachodzi proces tworzenia się gwiazd. Swoją zielonkawą barwę zawdzięczają obecności wysoko zjonizowanego tlenu - promieniowanie elektromagnetyczne emitowane przez ten pierwiastek właśnie tak kolorowane jest na zdjęciach wykonanych w ramach SDSS. Nieznany pozostawał jednak mechanizm ich powstawania.
Ostatnio na międzynarodowej konferencji astronomicznej JENAM 2010 w Lizbonie ogłoszono wyniki badań Zielonych Groszków, w których oprócz Galaxy Zoo zaangażowano m.in. Kosmiczny Teleskop Hubble'a. Ustalono, że obiekty te są świadectwem krótkiego (w skali astronomicznej), ale bardzo dynamicznego etapu ewolucji niektórych galaktyk. Przedstawiono modele sugerujące, w jaki sposób protogalaktyczne obłoki, dosłownie rozdmuchiwane wybuchami pierwszych supernowych, mogły przyjąć charakterystyczną "groszkową" postać.
[cytat autor="Ricardo Amorin, Instituto de Astrofisica de Andalucia"]Odkrycie Zielonych Groszków stworzyło nowe możliwości prześledzenia ewolucji galaktyk i formowania się gwiazd we wczesnym Wszechświecie.
Nawet jeśli odkrycie tego rzadkiego typu galaktyk nie jest odkryciem na miarę przewrotu kopernikańskiego, uwidacznia nowe możliwości, jakie daje astronomii Internet i społeczność internautów. Oto każdy, kto poświęci trochę czasu na studiowanie obrazów z krańców Wszechświata, może stać się odkrywcą, za którego spojrzeniem podążą największe ziemskie i kosmiczne teleskopy.
Źródło: ScienceDaily • Galaxy Zoo