Praca w grupie i zespołowe znajdowanie rozwiązań, choć efektywne, niesie ze sobą kilka zagrożeń związanych ze specyfiką grupowego myślenia. Jak sobie z nimi radzić i jak rozpoznawać sytuację, które podczas zespołowej analizy problemu mogą doprowadzić do błędnych wniosków?
Praca w grupie i zespołowe znajdowanie rozwiązań, choć efektywne, niesie ze sobą kilka zagrożeń związanych ze specyfiką grupowego myślenia. Jak sobie z nimi radzić i jak rozpoznawać sytuację, które podczas zespołowej analizy problemu mogą doprowadzić do błędnych wniosków?
Konformizm w grupie
Podczas pracy grupowej zdarza się, że członkowie zespołu zamiast wygłaszać własne poglądy, powtarzają poglądy jednostek uznawanych przez siebie za silniejsze w grupie. Najczęściej zdanie lidera. To prowadzi do zmniejszenia liczby świeżych pomysłów oraz do tego, że pomysł czy rozwiązanie proponowane przez jednostkę silniejszą zyskuje na znaczeniu i słabiej analizowane są słabe strony owego pomysłu.
Jedną z technik radzenia sobie z tym problemem, jest zaproszenie do wygłaszania opinii członków grupy w ustalonej kolejności - zaczynając od jednostki z najmniejszą siłą przebicia i przechodzenie stopniowo w kierunku lidera. Kolejne wypowiedzi członków grupy będą mniej zależne od tego, co powiedział poprzednik, który nie będzie postrzegany jako jednostka dominująca. Tą technikę stosuje się z powodzeniem w Japonii, gdzie szef czy lider, wypowiada się na samym końcu, by jego opinie nie rzutowały na innych.
Autocenzura
Przy pracy w grupie, jednostki mają tendencję do autocenzurowania własnych pomysłów, tak aby nie wypaść źle w oczach grupy. To prowadzi do ograniczenia liczby propozycji. Przed autocenzurą broni praca typu ?burza mózgu", warto też zwracać uwagę na niewerbalne zachowania członków zespołu i rozpoznawanie sytuacji, w których hamują oni własne wypowiedzi.
Racjonalizacja
Raz podjęte przez grupę decyzje są trudne do zmiany, grupa bowiem szuka takich argumentów które potwierdzą jej decyzje. Aby się przed tym uchronić warto kontrolować czas spotkania i pracy grupowej (zbyt długa praca w grupie, kiedy poszczególne osoby są już zmęczone, doprowadza do tego, że członkowie chcą przede wszystkim zamknąć temat, są więc mniej uważni na możliwe błędy decyzji). Warto też, pozostawiać zawsze przeznaczać część czasu, na analizę negatywnych aspektów podjętej decyzji. Jeśli grupa nie może znaleźć żadnego, przełożyć podjęcie decyzji na kolejne spotkanie. (w sytuacji problemowej można zawsze znaleźć najlepsze rozwiązanie, ale rozwiązanie idealne i bez wad, zdarza się niezwykle rzadko). Dobrze też, mieć jednego członka zespołu postrzeganego przez grupę jako outsidera. Badania wykazują, że taka osoba zwiększa argumentację pozostałych członków grupy i zmniejsza ryzyko jednomyślności grupy.
Zwiększanie ryzyka
Grupa, jako że jest czymś więcej niż sumą poszczególnych jednostek, ma też tendencję do przesuwania granicy ryzyka. Mówiąc prościej - grupa jest w stanie zgodzić się na znacznie bardziej ryzykowne działanie, niż zrobiłaby to pojedyncza jednostka. W efekcie można podjąć decyzję zbyt ryzykowną, zwłaszcza jeśli mamy dodatkowo rozproszenie odpowiedzialności - czyli wtedy, kiedy lider nie wyznaczy jednoznacznie osoby odpowiedzialnej za projekt i jego realizację. Zawsze więc kończymy spotkanie tak, by wiedzieć kto co zaproponował i kto za co odpowiada.