LCD, LED czy Retina? Czym różnią się od siebie ekrany i stosowane w nich technologie?

Producenci komputerów, telewizorów i smartfonów opisują ekrany swoich urządzeń, stosując wiele różnych oznaczeń. Jakie technologie kryją się za nimi i czym różnią się poszczególne rozwiązania?

Sądząc po mnogości różnych oznaczeń, jakie spotkamy przy opisach komputerowych, telewizyjnych i smartfonowych ekranów, można odnieść wrażenie, że istnieje bardzo wiele różniących się między sobą rozwiązań. W praktyce, poza wykorzystującymi inną technologię wyświetlaczami OLED, zdecydowana większość to ekrany LCD.

Skąd zatem bierze się tak wiele różnych nazw? To po prostu twórczość producentów sprzętu, chcących wyróżnić się na rynku produktem o nazwie innej od konkurencji.

Tymi skrótami określa się technologie, stosowane w ekranach LCD, różniące się od siebie sposobem ułożenia kryształów i parametrami użytkowymi. TN (Twisted Nematic) to najtańsze i najczęściej stosowane rozwiązanie, zapewniające dobre odwzorowanie kolorów jedynie, gdy patrzymy bezpośrednio sprzed ekranu. Zaletą, poza ceną, jest bardzo krótki czas reakcji.

Matryce VA to rozwiązanie pośrednie pomiędzy TN i IPS – oferują wyraźnie lepsze kąty widzenia, niż TN, ale charakteryzują się wyższą ceną i dłuższym czasem reakcji. Stosowane czasem oznaczenia PVA i MVA dotyczą matryc, które działają w taki sam sposób, ale zostały wyprodukowane przez różne firmy – odpowiednio Samsunga oraz Au Optronics i Chi Mei Oprtonics

IPS to kolejny rodzaj ekranu LCD. Tym, co go wyróżnia, jest równomierne ułożenie kryształów. Kluczową zaletą jest w tym przypadku dobra jakość obrazu, oglądanego pod różnymi kątami. Z pewnością pamiętacie sytuacje, gdy patrząc na ekran nieco z boku, z góry lub z dołu, widzieliście np. wyblakłe kolory czy różne przekłamania barw.

Matryca IPS eliminuję tę wadę – kolory są nasycone, a obraz wyraźny nawet przy dużych kątach patrzenia – producenci podają czasem wartość nawet 179 stopni.

W praktyce ekran IPS oznacza, że patrząc na niego możemy spoglądać pod rozsądnie dużym – kilkudziesięciostopniowym - kątem. O ile w telewizorach, które zazwyczaj oglądamy z ustalonej, komfortowej pozycji nie jest to tak bardzo istotne, to odgrywa dużą rolę w przypadku tabletów czy smartfonów.

Ekrany LED to również dobrze nam znana technologia LCD. Skąd zatem to oznaczenie? W tym przypadku wyróżnikiem jest rodzaj podświetlenia. Zamiast stosowanych od lat świetlówek źródłem światła są tu diody elektroluminescencyjne, określane skrótem LED (od light-emitting diode). Warto przy okazji zauważyć, że sformułowanie dioda LED to tak naprawdę masło maślane, choć bywa stosowane powszechnie.

Co istotne, sama technologia LED ma kilka odmian, dotyczących sposobu podświetlania. Najpopularniejsze jest podświetlenie krawędziowe (Edge LED), gdzie diody są umieszczone w ramce ekranu. To najtańsze, powszechnie stosowane rozwiązanie, które jednak nie zapewnia idealnego podświetlenia matrycy. Jego zaletą jest za to fakt, że ekrany z takim podświetleniem mogą być bardzo cienkie.

Droższym rozwiązaniem jest Full LED, czyli umieszczenie pod ekranem matrycy z równomiernie rozmieszczonymi diodami, co zapewnia bardzo dobrą jakość podświetlenia. Wadą jest zazwyczaj wyższa cena i zauważalnie większa grubość ekranu.

Odmianą podświetlenia Full LED jest Local Dimming. Oznacza to, że matryca z LED-ami jest podzielona na segmenty, które można całkowicie wygaszać. W rezultacie czerń, a zwłaszcza większe, czarne obszary wyświetlane na ekranie są znacznie ciemniejsze, niż na zwykłym ekranie LCD.

Retina to kolejny rodzaj ekranów LCD. A właściwie nie rodzaj, tylko nazwa handlowa, stosowana przez Apple dla określenia stosowanych w urządzeniach tej firmy wyświetlaczy LCD IPS. Tym, co je wyróżnia, jest duża gęstość pikseli.

"Duża", czyli jaka? Tu pojawia się problem. Stosowana powszechnie jako graniczna wartość 300 PPI (points per inch) wynika jedynie z tego, że Steve Jobs uznał ją za wyznacznik Retiny w ekranach, znajdujących się około 30 centymetrów od oczu użytkownika.

Apple za ekran Retina uznaje zarówno ten z iPhone’a 8 Plus (401 PPI), jak i z 12-calowego MacBooka (226 PPI). W praktyce chodzi przede wszystkim o to, by użytkownik patrząc na ekran nie widział na nim poszczególnych pikseli, stąd granica jest płynna i wynika zarówno z wielkości i rozdzielczości ekranu, jak i ze sposobu, w jaki korzystamy z urządzenia.

Warto pamiętać, że Retina to zastrzeżona nazwa handlowa. Nie ma zatem urządzeń innych, niż Apple’a, z ekranami Retina. Z wymienionych wyżej powodów nie istnieje również coś takiego jak "rozdzielczość Retina".