Skąd wziął się znak @? Jest starszy od komputerów!

Wszyscy używamy go na co dzień, w wielu wypadkach już nieświadomie. W każdym kraju zwany jest inaczej: od naszej małpy aż po szwedzkie ucho słonia. Dzisiejsze zastosowanie zawdzięczamy Rayowi Tomlinsonowi, który wynalazł emaila, ale historia @ sięga nawet… XIV wieku!

Znak @ istniał dużo wcześniej niż poczta elektroniczna. Krążąca po internecie teoria, jakoby w pewnym komputerze litera a została zniekształcona i w takiej formie się rozpowszechniła, jest jednak fałszem.

Pierwsze zastosowanie @ wynikały z potrzeby przyspieszenia prac pisarskich. Zanim bowiem wynaleziono druk, wszelkie księgi przepisywano ręcznie.

• pracowici mnisi zaczęli używać znaczka @, aby szybciej zapisać „at”, „ad” lub „ae”,

• czasem jednakże stylizowali również literę a tak, że mogła wyglądać na @,

• albo też zapisywali wyraz „amfora” jako @.

W tym ostatnim wypadku znak ten stał się jednostką miary określającej ilość ziarna, przypraw czy innych niepoliczalnych dóbr transportowanych w specjalnych słojach. Ciężko stwierdzić od jak dawna @ było stosowane w tym znaczeniu. Jeden z najstarszych rękopisów z takim wykorzystaniem znaczka powstał w 1536 roku i jest dziełem – jakżeby inaczej – handlarza Francesco Lapiego.

Po hiszpańsku pod koniec XVI wieku stosowano dość powszechnie znak @ jako skrót wyrazu „arroba” oznaczającego miedzy innymi miarę pojemności lub wagi – jedno @ równało się 6 galonom (22,7 litra) lub 25 funtom (11,3 kg).

Wraz z włoskimi i hiszpańskimi kupcami @ rozprzestrzeniało się po całej Europie, aż na dobre zakorzenił się w kulturze anglosaskiej. Tu zaczął oznaczać cenę jednostki – czyli np. 2 @ £5 (dwie sztuki po 5 funtów).

Wówczas po angielsku @ oznaczało „at the rate of”. Dziś z całej tej formuły pozostało nam „at”, które na polski można przetłumaczyć jako „na”, „przy” lub „w”.

W tym właśnie znaczeniu @ trafiło do maszyn do pisania, które pojawiły się w XIX wieku. Nie był to najczęściej stosowany symbol, a wykorzystywali go głównie księgowi i handlowcy. Co ciekawe, w językach hindi, tamilskim i tybetańskim – czyli tam, gdzie silne są jeszcze wpływy kolonializmu – wciąż żywe jest „księgowe” znaczenie @. I kiedy u nas podaje się adres e-mailowy mówiąc „Jan Kowalski małpa wp.pl”, tam brzmiałoby to „Jan Kowalski po kursie wp.pl” lub „Jan Kowalski po cenie wp.pl”.

Ponieważ zaś klawiatura maszyn do pisania przeniosła się do komputerów, to i znaczek @ pojawił się w cyfrowym świecie. I aż do 1971 miał tylko jedno znacznie.

Wówczas bowiem amerykański naukowiec Raymond Samuel Tomlinson – poszukując znaku, który oddzieli nagłówek wiadomości sieciowej od nazwy znajdującej się w innej części świata maszyny adresata – natrafił właśnie na @. Później Ray wspominał, że chętniej skorzystałby z symbolu „On” (na) lub „Of” (o, z), gdyby taki istniał. Zadowolił się jednak skrótem angielskiego „at”.

W świecie lingwistów znaczek @ stał się niezwykłą ciekawostką. Rozwój komputerowych sieci sprawił, że upowszechnił się on i jest obecny niemal w każdym zakątku świata. Nie wszędzie jednak ma on tak długą historię jak w krajach anglojęzycznych – np. w Polsce.

Zapewne dlatego w każdym języku ma on swoją nazwę, co często może wprowadzać zamieszanie. Choćby mieszkający w USA Polacy nie będą wiedzieli, co oznacza małpa.

Ciekawostką jest wykorzystanie symbolu @ w religijnym dokumencie z 1345 roku. Jest to bułgarskie tłumaczenie greckiej kroniki, dziś przechowywanej w Bibliotece Watykańskiej. W rękopisie pojawia się znak @ w wyrazie Amen. Kontekst użycia @men do dziś pozostaje tajemnicą.