Szpitale psychiatryczne w filmach [przegląd]

Szpitale psychiatryczne są owiane nutką tajemnicy. Niby w dzisiejszych czasach to miejsca normalne (cokolwiek to znaczy), ale wyobraźnia podpowiada nam różne dziwactwa ? eksperymenty, tortury, duchy. Szaleństwo jeszcze długo (o ile kiedykolwiek) nie będzie odbierane za kolejną zwykłą chorobę, więc filmowcy mają spore pole do popisu. W związku z premierą Wyspy tajemnic Martina Scorsese wybrałem ciekawe pozycje, w których szpital ?dla obłąkanych? odgrywa ważną rolę.

Dziewiąta sesja (Session 9)

Niskobudżetowy horror, który zyskał sobie uznanie przede wszystkim za niesamowity klimat opuszczonego psychiatryka. Dużą w tym rolę odegrały realistyczne zdjęcia, a także samo miejsce kręcenia filmu - prawdziwy szpital dla umysłowo chorych w Danvers. Obecnie zakład już nie istnieje, bo zastąpiono go budynkiem mieszkalnym.

Lot nad kukułczym gniazdem (One Flew Over the Cuckoo's Nest)

Niejeden raz słyszałem o przestępcach, którzy udawali wariatów, by odbyć wyrok w szpitalu psychiatrycznym. Przypadek McMurphy?ego udowadnia, że lepiej nie decydować się na takie rozwiązanie. Co prawda dzisiaj (chyba) nie stosuje się już tak drastycznych metod leczenia, ale żyjąc pośród obłąkanych samemu można takim się stać.

12 małp (Twelve Monkeys)

A nie mówiłem, że film Terry?ego Gilliama można wrzucić do połowy przeglądów ;) Psychiatryk odgrywa tutaj ważną rolę, gdyż to w nim James Cole poznaje szalonego Jeffreya Goinesa (fantastycznie zagranego przez Brada Pitta), który był odpowiedzialny za pandemię. A samo przedstawienie szpitala jest przerażające ? snujący się po korytarzach obłąkańcy potrafią odcisnąć piętno na psychice.

Przerwana lekcja muzyki (Girl, Interrupted)

Na poły biograficzny film o Susannie Kaysen, ukazujący jej dwuletni pobyt w szpitalu psychiatrycznym. Kaysen napisała książkę o swoich przeżyciach w zakładzie i na jej podstawie powstał film. W główną rolę wcieliła się Winona Ryder, ale to Angelina Jolie jest najjaśniejszym punktem tej produkcji.

Koszmar z ulicy Wiązów 3: Wojownicy snow (A Nightmare On Elm Street 3: Dream Warriors)

Trzecia część serii ma miejsce w szpitalu psychiatrycznym, w którym Nancy Thompson (znana z jedynki) pracuje z nastolatkami cierpiącymi z powodu koszmarnych snów. Powodem jest oczywiście nasz milusiński, Freddy Krueger. Tym razem bohaterowie nie są tacy nieporadni, bo w snach zyskują specjalne umiejętności. A co na to Freddy? ?Sorry, kid. I don't believe in fairy tales.?

Obłęd (The Jacket)

Obok 12 małp kolejny film, w którym podróże w czasie i szpital psychiatryczny są znamienne. Eksperymentalna terapia (bohater w kaftanie bezpieczeństwa zostaje zamknięty w szufladzie w kostnicy) skutkuje tym, że Adrien Brody zaczyna przemieszczać się w czasie. Sęk w tym, że tutaj nie do końca możemy być wszystkiego pewni - skoki w czasie nie zostały wyjaśnione, więc to kwestia interpretacji.

K-Pax

Kosmita czy zwykły szaleniec? Takie intrygujące pytanie pozostawia po sobie film z Kevinem Spaceyem w roli głównej. Zaznaczam, że nie czytałem powieści i jej kolejnych części, więc nie znam książkowego rozwiązania. Ale w tym właśnie tkwi urok filmowej wersji ? sami możemy sobie odpowiedzieć na pytanie.

Milczenie owiec (Silence of the Lambs)

Hannibal Lecter, najsłynniejszy pacjent szpitala psychiatrycznego w Baltimore. Przypadek o tyle ciekawy, że Lecter sam jest psychiatrą, na dodatek niezwykle inteligentnym. Psychopata z umysłem geniusza - mieszanka wybuchowa.

Terminator 2: Dzień sądu (Terminator 2: Judgement Day)

Nikt nie uwierzył w historyjkę Sary Connor o cyborgach z przyszłości, więc biedaczka wylądowała w zakładzie psychiatrycznym. Jej lekarz, doktor Silberman, przekonał się jednak na własne oczy o prawdziwości jej słów, gdy syn wraz ze sztucznym kompanem postanowili odbić kobietę z zakładu. Kawał solidnej akcji pośród białych ścian.

Batman ? Początek (Batman Begins)

Oczywiście chodzi o słynny Arkham Asylum, szpital psychiatryczny dla niepoczytalnych przestępców. W filmie Christophera Nolana zakład kierowany był przez doktora Jonathana Crane?a, czyli potajemnie Scarecrowa. A że on sam jak najbardziej nadawał się do takiego miejsca, to już inna kwestia.

Dom szaleńców (Madhouse)

Mniej znany horror, który być może do wybitnych nie należy, ale tematyka zakładu dla niepoczytalnych została solidnie wykorzystana. Kuleje trochę aktorstwo, lecz film nadrabia klimatem i zwrotami akcji (czyżby twórcy inspirowali się książką Shutter Island?).