Widzenie tetrachromatyczne. Dlaczego niektórzy ludzie mają wzrok jak ptaki?

Tetrachromatycy widzą o wiele więcej kolorów niż przeciętny człowiek. Ty też? Możesz przysłużyć się dobru nauki!

Tetrachromatycy widzą o wiele więcej kolorów niż przeciętny człowiek. Ty też? Możesz przysłużyć się dobru nauki!

Widzenie barwne jest możliwe dzięki czopkom, czyli światłoczułym receptorom siatkówki oka. Większość ludzi ma trzy rodzaje czopków, z których każdy reaguje na światło z innego zakresu barw: czerwone, zielone i niebieskie. Kombinacja informacji z czopków, przesłanych do mózgu skutkuje tym, że widzimy kolor. Dzięki wiedzy o mechanizmach widzenia rozwinięto odpowiadający im model kolorów RGB, stosowany w telewizorach, monitorach komputerów czy aparatach fotograficznych.

Spora część świata fauny prześciga nas jednak pod względem widzenia barwnego. Jesteśmy w tyle za ptakami, szczurami i niektórymi rybami - są one bowiem tetrachromatykami. Oznacza to, że ich oko jest wyposażone w cztery rodzaje czopków – jedne z nich reagują na ultrafiolet. Dzięki temu rozpoznają skalę barw, o jakiej człowiek nie ma pojęcia.

Istnieje też wąska grupa ludzi obdarzona widzeniem tetrachromatycznym. Tych superwzrokowców poszukuje neurolog z Newcastle Gabriele Jordan. Dotychczas udało jej się namierzyć jedną tetrachromatkę – pewną lekarkę znaną pod kryptonimem cDa29.

Jeśli grupa badanych o nadludzkim wzroku się powiększy, najprawdopodobniej będzie składać się z samych kobiet. Widzenie tetrachromatyczne, jak twierdzą naukowcy, jest bowiem powiązane z genem odpowiadającym za ślepotę barw. Wśród pacjentów, u których ją wykryto, występowały dwa czopki działające prawidłowo i jeden zmutowany, niereagujący na zieleń lub czerwień.

Ich córki odziedziczyły zmutowany czopek, jednak nie miał on znaczenia dla ich wzroku, ponieważ ich oczy były wyposażone w zupełnie standardowy zestaw czopków. Dalsze badania nie wykazywały aktywności dodatkowego czopka – aż do 2007 roku, kiedy dzięki pacjentce cDa29 udało się udowodnić, że widzenie tetrachromatyczne może występować również u ludzi.

Gabriele Jordan bada obecnie czynniki, które sprawiają, że widzenie tetrachromatyczne aktywuje się u niektórych kobiet, a u innych nie. Jay Neitz z uniwersytetu w Waszyngtonie wysunął hipotezę, że może być to umiejętność wymagająca treningu. „Świat wokół nas jest dostosowany do trójchromatycznego sposobu widzenia” - wyjaśnia.

Badania trwają. Jeśli podejrzewasz, że Twój świat jest bardziej kolorowy niż u innych ludzi, możesz zgłosić się do Veronique Greenwood z Discover Magazine (vgreenwood@discovermagazine.com).