Nie tylko Windows. Poznaj zapomniane systemy operacyjne

System operacyjny to oprogramowanie zarządzające systemem komputerowym, tworzące przestrzeń do uruchamiania i kontroli zadań. Do jego zadań należy:

• planowanie i przydział czasu procesora poszczególnym zadaniom

• dostarczania mechanizmów do synchronizacji zadań

• tworzenie środowiska do komunikacji między zadaniami

• kontrola i przydział pamięci operacyjnej dla poszczególnych zadań

• ogólna obsługa sprzętu

• zarządzanie plikami

• ustalanie połączeń sieciowych

Rok powstania: 1985, Commodore.

Można spotkać się z opiniami, że Amiga i jej system operacyjny, stworzony przez Commodore'a AmigaOS, wyprzedzały swój czas. W 1985 roku użytkownik AmigaOS mógł oglądać obrazy na ekranie 4096 kolorów i słuchać czterokanałowego dźwięku.

Przewagę nad konkurencją utwierdzała ponadto obsługiwana przez system wielozadaniowość oraz sprzętowe rozszerzenia, dzięki którym można było przyspieszyć działanie komputera.

Dlaczego system popadł w zapomnienie? Marketingowe błędy Commodore’a sprawiły, że komputery Amiga straciły na popularności. AmigaOS odszedł razem ze sprzętem, dla którego został stworzony. Mimo braku znaczącego udziału w rynku, AmigaOS nadal jest rozwijany.

Rok powstania: 1987, Acorn Computers Ltd.

Arthur to poprzednik systemu RISC OS. Od 1987 roku był sprzedawany w pakiecie z komputerami Archimedes.

Poza typowym dla roku powstania interfejsem użytkownika Arthur niekorzystnie wyróżniał się jednozadaniowością odziedziczoną po poprzedniku – systemie MOS z ośmiobitowych komputerów Acorn.

Rok powstania: 1998, Ericsson.

UIQ to przeznaczony dla telefonów komórkowych interfejs oparty na Symbianie. Rozwijany przez Ericssona i Motorolę zadebiutował w smartfonie Ericssona P800.

Po przejęciu przez Nokię kontroli nad Symbian Foundation i decyzji o oparciu dalszych prac rozwojowych na S60 OS w 2008 roku zakończono rozwijanie UIQ.

Rok powstania: 1995, Microsoft.

Bob mógł zostać uznany za system operacyjny jedynie przez mniej doświadczonych użytkowników. W rzeczywistości była to graficzna nakładka na Windowsa.

Celem przyświecającym twórcom Boba było stworzenie interfejsu maksymalnie zbliżonego do tego, co pozbawiony technicznego przygotowania użytkownik widuje w swoim życiu. Współczesny pulpit został przedstawiony jako wypełniony różnymi sprzętami pokój.

Mimo starań Microsoftu Bob poniósł spektakularną porażkę. Duże wymagania sprzętowe, wygórowana cena i niecodzienny wygląd interfejsu sprawiły, że zarówno nakładka, jak i idea przyświecająca jej powstaniu dawno odeszły w zapomnienie.

Rok powstania: 1991, Be Inc.

Gdyby historia potoczyła się nieco inaczej, użytkownicy maców - zamiast systemu opartego na NeXTStep, korzystaliby z rozwojowej wersji BeOS-a. Stworzony przez firmę Be Inc. system został napisany w 1991 roku z myślą o zastosowaniach multimedialnych.

Jego potencjał szybko został doceniony. W 1997 roku Apple zaproponował odkupienie systemu za 125 milionów dolarów. Prezes Be Inc., Jean-Louis Gassée, wycenił jednak swój produkt znacznie wyżej – zażądał 200 milionów dolarów.

Ze względu na ówczesne niedopracowanie systemu Apple zrezygnował z zakupu, skupiając się na rozwijaniu systemu NeXTStep. Było to dzieło firmy NeXT – przedsięwzięcia Steve’a Jobsa, który założył nowy biznes po pierwszym odejściu z Apple’a.

W 2001 roku prawa do systemu BeOS kupiła firma Palm. Zapłaciła za niego... 11 milionów dolarów. Obecnie BeOS i projekty, oparte na tym systemie, są rozwijane przez nieliczne grono entuzjastów.

Rok powstania: 1996, Bell Labs.

Inferno to system operacyjny zaprojektowany do pracy w Sieci. Stworzony z myślą o dużych korporacjach, został w 2007 roku przekształcony w projekt Open Source.

Inferno może być uruchamiany na wielu platformach sprzętowych jako samodzielny system operacyjny. Można również uruchomić go jako aplikację w jednym z popularnych OS-ów lub jako wtyczkę Internet Explorera.

Rok powstania: 1992, BAE Systems.

BAE Systems to firma zajmująca się m.in. produkcją sprzętu wojskowego. Nic dziwnego, że najważniejszą cechą stworzonego przez nią systemu operacyjnego jest bezpieczeństwo.

Wydany w 2003 roku XTS-400 nadal znajduje się w ofercie BAE Systems i jest wykorzystywany przez wojsko.

Rok powstania: 1996, Palm Inc.

System napisany z myślą o sprzęcie firmy Palm odniósł – razem z nim – wielki sukces. Przez wiele lat urządzenia Palm Inc. i ich klony produkowane m.in. przez Sony dominowały na rynku urządzeń przenośnych.

Palm OS odszedł w zapomnienie razem ze sprzętem, dla którego został stworzony. Firma Palm Inc. podjęła próbę powrotu do dawnej świetności, wypuszczając w 2009 roku na rynek smartfona Palm Pre, wyposażonego w system Palm webOS.

Mimo podobieństwa nazwy webOS to oparty na Linuksie, napisany od nowa system operacyjny. Nowy OS wykorzystuje do zarządzania informacjami osobistymi jedynie kilka aplikacji wywodzących się z Palma OS.

Rok powstania: 1977, University of California, Berkeley.

Opracowany w drugiej połowie lat 70. BSD (Berkeley Software Distribution) to odmiana Uniksa. Podczas prac nad BSD wykorzystano rozszerzenia stworzone dla systemu należącego do firmy AT&T.

Prace nad systemem, wspierane między innymi przez Agencję DARPA, były kontynuowane do 1993 roku. Zatrzymanie rozwoju nastąpiło na wniosek firmy Novell - nowego właściciela AT&T, który przypomniał sobie o starych, zarejestrowanych przez AT&T patentach, wykorzystywanych w BSD.

Wytoczony przez Novella proces zakończył się wprawdzie ugodą, jednak oznaczał zaprzestanie dalszych prac nad BSD. Na szczęście jego zubożona wersja została uznana za wolną od wszelkich roszczeń i jako 4.4BSD Lite2 stała się podstawą do opracowania całej rodziny nadal rozwijanych systemów.

Rok powstania: 1985, IBM i Microsoft.

OS/2 to wspólne dzieło Microsoftu i IBM-u przeznaczone – zgodnie ze swoją nazwą – dla drugiej generacji pecetów. Szanse na rozwój systemu przekreślił Microsoft, który w obliczu rynkowego sukcesu Windowsa 3 postanowił porzucić konkurencyjny projekt i promować własne rozwiązania.

IBM próbował ratować swój system, wydając w 1992 roku OS/2 2.0 i dwa lata później OS/2 Warp, jednak system nie zdobył popularności. Próbą reanimowania projektu był OS/2 Warp dla komputerów PowerPC, jednak nie odniósł sukcesu za sprawą małej popularności tej platformy.

IBM zaprzestał wspierania OS/2 jeszcze w 2005 roku ale system – choć niewidoczny dla użytkowników – nadal jest wykorzystywany. Ze względu na dużą stabilność OS/2 możemy spotkać np. w bankomatach i innych urządzeniach wymagających długotrwałej, bezawaryjnej pracy.

Źródło: Business Insider