Milion mikroinstalacji. To wcale nie jest dobra wiadomość

Fotowoltaika w Polsce przebiła pewną barierę. Mamy już przyłączonych ponad milion mikroinstalacji fotowoltaicznych. Choć sama wiadomość wydaje się być pozytywna, to dane statystyczne niosą też złe wieści.

Rozwój fotowoltaiki w Polsce w dużej mierze zależy od sytuacji prawnej. Program Mój Prąd stanowił impuls dla wielu Polaków, by swoje środki zainwestować w odnawialne źródła energii. Kolejnym czynnikiem, który znacząco odbił się na tempie przyrostu liczby instalacji PV w naszym kraju była zmiana zasad rozliczeń wprowadzona na początku kwietnia 2022 roku.

Ze względu na to, że w wielu przypadkach zmiana systemu rozliczania energii elektrycznej może okazać się mniej opłacalna, inwestorom zależało na przyłączeniu instalacji przed końcem marca. Ten zwiększony popyt na usługi firm instalacyjnych odbił się na statystykach.

Według danych udostępnionych przez Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej mamy już w Polsce ponad milion mikroinstalacji fotowoltaicznych. W pierwszym kwartale bieżącego roku przybyło ich blisko 152,8 tys., podczas gdy w całym roku 2021 przyłączono do sieci niecałe 400 tys. instalacji.

Łączna moc wszystkich mikroinstalacji w Polsce to według PTPiREE ponad 7,3 GW. Fakt ten powinien cieszyć, ponieważ większa liczba pracujących instalacji fotowoltaicznych może przełożyć się na redukcję ilości węgla, która jest potrzebna do zapewnienia prądu dla mieszkańców naszego kraju. Aby tak się jednak stało, konieczna jest poprawna praca przydomowych elektrowni.

Niepokojąca jest rosnąca średnia moc mikroinstalacji. W 2018 wynosiła ona 6,45 kWp, w 2019 6,52 kWp, w 2020 6,68, a w 2021 7,62 kWp. Co więcej, spoglądając na tę kwestię w ujęciu kwartalnym, wartości te są coraz większe. W pierwszym kwartale 2021 roku średnia moc instalacji wynosiła 7,09 kWp, natomiast w pierwszym kwartale 2022 roku aż 8,28 kWp.

Nawet zakładając, że wzrost średniej mocy przyłączonych mikroinstalacji nie jest związany z chęcią zainwestowania w instalację "z zapasem", a faktycznymi większymi potrzebami energetycznymi Polaków, trudno zapewnić pełną autokonsumpcję z instalacji. Oznacza to, że większa średnia moc instalacji może przełożyć się na większe obciążenie sieci.

W raporcie PTPiREE czytamy, że mikroinstalacje w dużej mierze pracują z siecią niskiego napięcia bez zakłóceń, ale powszechnie wiadomo, że w wielu rejonach duża liczba mikroinstalacji może powodować problemy. Wzrost napięcia w sieci może powodować wyłączanie się falowników, a tym samym przerywać generację energii elektrycznej z instalacji fotowoltaicznych.

Fotowoltaika nie zawsze dobrze współpracuje z siecią elektroenergetyczną. Według PTPiREE ryzyko występowania problemów przy współpracy mikroinstalacji z siecią energetyczną wzrasta, kiedy występuje jeden lub kilka spośród poniższych warunków:

• dużej liczby i mocy mikroinstalacji w obszarze zasilanym z jednej stacji SN/nn,
• dużej odległości mikroinstalacji od stacji zasilającej SN/nn,
• dużej rezystancji i reaktancji linii (małe przekroje przewodów, sieć nieizolowana),
• małego zapotrzebowania na energię w okresach największej zdolności wytwórczej (godziny największego nasłonecznienia),
• rozbudowie istniejącej mikroinstalacji przez jego właściciela bez poinformowania Operatora Systemu Dystrybucyjnego.

Aby rozwiązywać problemy, Operatorzy Systemów Dystrybucyjnych muszą zadbać o stan sieci elektroenergetycznej. W tym celu muszą podejmować liczne działania, wśród których wyróżnić można między innymi:

• montaż transformatorów większej mocy,montaż lub wymianę przewodów na wymiana przewodów na takie o zwiększonych przekrojach,
• skracanie obwodów 0,4 kV,
• inwestowanie w magazyny energii,
• zapewnienie możliwości sterowania pracą instalacji PV,
• montaż urządzeń kompensujących.

Niepokojące dla właścicieli instalacji fotowoltaicznych może być stwierdzenie wysnute przez ekspertów PTPiREE. Sądzą oni, że OSD powinni mieć prawną możliwość odmowy przyłączania mikroinstalacji lub zmniejszenia ich mocy. Miałoby to pomóc zapewnić bezpieczeństwo życia i zdrowia innych odbiorców, a także bezpieczeństwo pracy sieci i urządzeń elektrycznych, które są do niej podłączone.

Karol Kołtowski, dziennikarz Gadżetomanii