Szwajcarski scyzoryk. Przegląd najciekawszych funkcji i modeli

Szwajcarski scyzoryk, znany również jako szwajcarski nóż oficerski, to symbol użyteczności i niezawodności. Skąd wzięła się legenda szwajcarskich noży?

Historia szwajcarskich scyzoryków sięga końca XIX wieku. To właśnie wówczas zamówienia szwajcarskiej armii trafiły do dwóch miejscowych manufaktur.

Właścicielem pierwszej z nich był Karl Elsenerm, którego wytwórnia miała później przekształcić się w firmę Victorinox. Drugą firmą była Paul Boéchat & Cie, przekształcona później w markę Wenger. Obaj producenci wytwarzali scyzoryk Modell 1890, wyposażony w jedno ostrze, szydło, otwieracz do konserw i śrubokręt.

Przez dziesięciolecia, aby nie dopuścić do monopolu i wymusić stałą, wysoką jakość, władze dzieliły wojskowe zamówienia między firmy Victorinox i Wenger. Obaj wytwórcy dostarczali dla wojska i na rynek cywilny doskonałe i zazwyczaj bardzo podobne scyzoryki. Z czasem lepiej zaczął radzić sobie Victorinox, który przejął swojego konkurenta, jednak przez kilka lat utrzymywał produkcję noży pod oddzielną marką.

Dziś Wenger to marka skupiona na zegarkach i sprzęcie turystycznym, jednak zaprojektowane przez nią noże nie zniknęły bezpowrotnie - niektóre rozwiązania i modele Wengera zostały włączone do oferty Victorinoksa. Są to m.in. duże scyzoryki z serii Ranger Grip, a także mniejsze modele z serii Evolution.

Victorinox jest obecnie jedynym producentem szwajcarskich noży oficerskich, nie jest jednak jedynym producentem szwajcarskich scyzoryków. Swojego miejsca na rynku noży szuka od niedawna również szwajcarska marka Swiza, która do zegarków, odzieży i sprzętu turystycznego dołączyła kilka lat temu ciekawą serię składanych noży.

Swiza postawiła na zdecydowanie nowocześniejsze wzornictwo. Oferowane przez tę markę noże dostępne są w jednym rozmiarze. Podstawą jest 75-milimetrowa głownia z blokadą, zwalnianą - podobnie jak w scyzorykach Wenger - przyciskiem wbudowanym w okładzinę. Producent wykorzystuje "stal 440" (w praktyce to 440A) - przyzwoitą, dość łatwą w obróbce i ostrzeniu, i hartuje głownie do twardości 57 HRC.

Poza dobrą głownią użytkownik może liczyć na mniej lub bardziej rozbudowany zestaw standardowych narzędzi, jak piły, otwieracze do konserw i butelek, pęsety, szydła, korkociągi czy wkrętaki. Ciekawym akcesorium jest dostępny w niektórych modelach Swiza przyrząd do wyciągania kleszczy z wbudowanym szkłem powiększającym.

Warto przy tym pamiętać, że choć Swiza to pełnowartościowy, doskonale zaprojektowany i wykonany szwajcarski scyzoryk, to obecnie tylko jeden producent na świecie może reklamować swoje wyroby jako szwajcarskie noże oficerskie. Jest nim Victorinox. Które szwajcarskie scyzoryki są warte naszej uwagi?

cena: 124 zł

To najtańszy i najprostszy model Swiza. Scyzoryk jest wyposażony w 75-mm, blokowane ostrze, a także w pęsetę, krzyżowy śrubokręt i szydło.

cena: 232 zł

Ten model jest przedstawicielem serii przeznaczonej dla dzieci. Jako jej topowy reprezentant został wyposażony w sporą liczbę narzędzi. Scyzoryk ma m.in. piłę, otwieracze do butelek i konserw, płaskie śrubokręty (duży i mały), pęsetę, szydło i śrubokręt krzyżowy.

Jako gadżet przeznaczony dla młodszych użytkowników, scyzoryk wyróżnia się nożem z zaokrągloną ze względów bezpieczeństwa głownią.

cena: 183 zł

MiniChamp to przedstawiciel małych scyzoryków Victorinoksa. Przy długości nieco poniżej 6 cm oferuje imponujący zestaw narzędzi. Obok dwóch ostrzy o różnej wielkości znajdziemy w nim m.in. długopis, nożyczki, skrobak, linijkę, różne śrubokręty, a także tak wyspecjalizowane dodatki, jak obierak do cytrusów.

W sumie scyzoryk oferuje aż 18 różnych funkcji, co przy jego miniaturowej wielkości jest naprawdę doskonałym wynikiem.

cena: 91 zł

Victorinox Spartan jest zaliczany do scyzoryków średniej wielkości. Stanowi udane połączenie użyteczności i rozsądnej ceny. Podstawowy model szwajcarskiego scyzoryka ma długość 91 mm.

Spartan został wyposażony w dwa ostrza, otwieracze do konserw i butelek, dwa śrubokręty, szydło i korkociąg, a wraz z dodatkami, jak pęseta czy kółko, oferuje w sumie 12 narzędzi.

cena: 293 zł

Choć Handyman ma - podobnie jak poprzednik - zaledwie 91 mm długości, oferuje znacznie większe możliwości. Scyzoryk został wyposażony w pełen zestaw typowych narzędzi.

Znajdziemy wśród nich m.in. nożyczki, kombinerki, przecinak do drutu, piły do drewna i metalu, dłuto, a także przyrząd do zdejmowania izolacji. Wśród narzędzi nie mogło zabraknąć także typowego dla scyzoryków szwajcarskiej marki haka.

cena: 380 zł

Swiss Champ to prawdziwy czempion - w składanym nożu średniej wielkości udało się upchnąć imponujące 33 narzędzia. Znajdziemy wśród nich solidny zestaw różnej wielkości śrubokrętów, akcesoria dla wędkarzy, kombinerki, długopis, piły czy korkociąg. Jest nawet szkło powiększające.

Mnogość narzędzi znalazła przełożenie na wagę scyzoryka. 185 gramów to - jak na nóż tej wielkości - całkiem sporo.

cena: 154 zł

Obok scyzoryków w charakterystycznych, czerwonych okładzinach z tworzywa sztucznego, wśród szwajcarskich noży znajdziemy również serię wykonaną w całości z metalu. Jej przykładem jest Pioneer Alox (model znany również jako Soldier 1961, który przez długie lata był na wyposażeniu szwajcarskich żołnierzy).

To smukły scyzoryk z jednym ostrzem, szydłem i dwoma otwieraczami, będącymi zarazem śrubokrętami. Aluminiowe okładziny nie tylko dobrze wyglądają, ale - co podkreśla producent - są niemal niezniszczalne.

cena: 247 zł

Seria Ranger Grip zasiliła ofertę szwajcarskiego producenta po włączeniu do niej noży Wengera. Jeden z tańszych modeli z serii wyróżnia się rozmiarami - ma aż 130 mm. Ranger Grip 61 ma duże, blokowane ostrze z blokadą zwalnianą po wciśnięciu przycisku, ukrytego pod logo producenta. Co istotne, ostrze można otworzyć jedną ręką.

Poza nożem, scyzoryk został wyposażony w korkociąg i szydło. Obowiązkowe w większości szwajcarskich scyzoryków otwieracze do konserw i butelek są zarazem śrubokrętami o różnych rozmiarach.

cena: 214 zł

Ten scyzoryk Victorinoksa powstał w poprzednim dziesięcioleciu (08 to oznaczenie 2008 roku), jako odpowiedź na zapotrzebowanie szwajcarskiej armii. Wojsko zamówiło 65 tys. egzemplarzy, a reszta od lat trafia na rynek cywilny.

Swiss Soldier’s Knife 08 to kwintesencja użyteczności. Scyzoryk ma długość 111 mm i wyprofilowane, poprawiające chwyt okładziny. Ma również blokowaną, otwieraną jedną ręką głownię, a także blokowany jeden ze śrubokrętów (tych ma w sumie trzy, w tym krzyżowy). Scyzoryk został ponadto wyposażony w piłę do drewna, a także otwieracze do konserw i butelek.

cena: 420 zł

Ten model scyzoryka został zaprojektowany z myślą o służbach ratowniczych. Rescue Tool ma pomóc w sytuacjach nadzwyczajnych, jak wypadek, podczas którego trzeba uwolnić kogoś z wnętrza rozbitego pojazdu.

Dlatego scyzoryk ma kilka wyspecjalizowanych narzędzi. Znajdziemy wśród nich m.in. bezpieczny nóż do przecinania pasów, dużą głownię otwieraną jedną ręką, piłę do cięcia szkła i rozbijak do szyb. Jest także kilka typowych akcesoriów, jak śrubokręty czy otwieracz do kapsli.