To mnie wkurza: "polski" sprzęt, czyli jak dwa razy drożej sprzedać chińszczyznę

Patrząc na ofertę polskich firm, zajmujących się elektroniką, można odnieść wrażenie, że jest całkiem nieźle – między Bugiem i Odrą powstają telewizory, nawigacje GPS, samochody elektryczne, smartfony a nawet smartwatche.

Problem w tym, że bardzo wiele z tych sprzętów nie ma w sobie nic polskiego. Żaden Polak ich nie wymyślił, nie zaprojektował, nie opracował standardów jakości ani tym bardziej nie wyprodukował. To po prostu seryjne modele z chińskiego rynku, którym jedynie zmieniono logo tylko po to, by sprzedać jako „polski” sprzęt, na dodatek po znacznie wyższej cenie.

Nie piętnuję przy tym faktu, że polskie firmy produkują w Chinach. Jasne, że wolałbym gdyby wszystko – od pomysłu, poprzez projektowanie i testy, aż po produkcję – miało miejsce w Polsce. Byłbym nawet w stanie wydać na taki produkt nieco więcej, wiedząc, że wszystkie związane z nim wydatki przekładają się na dobrobyt w miejscu, gdzie mieszkam.

Realia są jednak inne – Chiny wciąż jeszcze są fabryką świata i produkują dla większości małych i dużych marek, konkurując z innymi producentami nie tylko ceną, ale także zapleczem, skalą produkcji czy dostępem do wyjątkowych w skali świata surowców. I z tego korzystają wszyscy, z wiodącymi markami z całego świata włącznie.

Czym innym jest jednak zamówienie w chińskiej fabryce samodzielnie zaprojektowanego sprzętu – jak robi choćby Samsung czy Apple - a czym innym wzięcie prosto z półki w Foxconnie urządzenia, wymyślonego, zaprojektowanego i wykonanego w całości przez Chińczyków i oferowanego przez nich pod lokalną marką na własnym rynku.

Ten pierwszy przypadek jest dość często podkreślany w opisach różnych urządzeń: „wykonano w Chinach, zaprojektowano w Cupertino” – takie i podobne napisy to uczciwe podejście do tematu, a zarazem podkreślenie, że dany sprzęt, choć wyprodukowany tam, gdzie cała reszta, wymyślony został w zupełnie innej, zazwyczaj wywołującej różne pozytywne skojarzenia, części świata.

Drugi przypadek to paskudna ściema. Polska firma wybiera sobie produkt, istniejący już na chińskim rynku i – bazując na niewiedzy klientów – przedstawia go jako coś swojego. Zazwyczaj nie robi tego wprost, aby nie można było zarzucić jej kłamstwa, ale za pomocą odpowiednio podsuwanych sugestii i haseł reklamowych sugeruje: oto nasze dzieło!

Aby nie być gołosłownym, kilka przykładów. Pamiętacie entuzjazm, z jakim niektóre media prezentowały w 2010 roku polski samochód elektryczny o nazwie 4E? Zielone cudo marki Romet budziło co prawda obawy konstrukcją, która – delikatnie rzecz ujmując – nie budziła zaufania, , ale dawało nadzieję, że oto ktoś w Polsce postanowił zmierzyć się z tematem i próbuje wprowadzić na nadwiślański rynek rodzimy pojazd elektryczny. Szybko wyszło na jaw, że „polski” mikrosamochód to w rzeczywistości sprzedawany w Chinach Yogomo MA4E, który Romet oferuje na polskim rynku pod własną marką jako Romet 4E.

Całkiem niedawno kolejna polska firma Kruger&Matz wzbogaciła swoją ofertę o całkiem sensowny smartfon Live 3, który już zdążył zostać nazwany przez niektórych dziennikarzy i blogerów polskim flagowcem. Super, też się cieszę. Ale cieszyłbym się bardziej, gdyby ten telefon zaprojektowali inżynierowie i designerzy z firmy Kruger&Matz, a nie ekipa z coraz bardziej interesującej, chińskiej firmy UMI, która zaprojektowała i wyprodukowała model eMAX mini. W „polskim flagowcu” nie ma nic polskiego.

Chcecie kolejnego przykładu? Bardzo proszę – smartwatch Goclever Chronos Eco. Trochę toporny, ale tani i spełniający swoją funkcję. Problem w tym, że Chronos Eco to nic innego, jak Weloop Tommy z innym logo. (Uzupełnienie: jak słusznie zauważył w komentarzu Piotr Fijałkowski, ten przypadek nieco różni się od pozostałych. Jak informuje Goclever, smartwatch to efekt współpracy polskiej i chińskiej firmy na etapie projektowania produktu, a nie tylko brandowanie stworzonego przez Chińczyków smartwatcha).

Te przykłady można mnożyć. Sam dałem się kiedyś naciąć na tę sztuczkę. Gdy Unitra ogłaszała swoją reaktywację, przyjąłem ją z entuzjazmem i radością, że oto nad Wisłą odradza się silna, związana z elektroniką marka. Entuzjazm szybko ustąpił jednak złości, gdy okazało się, że słuchawki z napisem „born in Poland” po raz kolejny polskie mają tylko jedno: cenę. Bo w praktyce to oferowany w Chinach model Natec Vulture, który po długiej podróży stał się nagle narodzonymi w Polsce słuchawkami SN-30. Przykre.

To tak, jakby naklejka z napisem Unitra, Kruger&Matz czy Romet miała cudowne właściwości, za sprawą których zmieniają się parametry techniczne sprzętu, a on sam nabywa długiej i pasjonującej historii. Jasne, że firmy będą się tłumaczyć, że dają w zamian wsparcie dla użytkownika, pudełko i instrukcję. A może nawet częściową polonizację oprogramowania. Doceniam to, ale nadal nie mogę pozbyć się wrażenia, że ktoś w ordynarny sposób usiłuje wcisnąć mi kit.

Bo takie praktyki tworzą wrażenie, że polskie firmy rzeczywiście robią coś wartościowego. Nawet, jeśli same nie produkują, to robią coś nawet ważniejszego – prowadzą prace badawczo-rozwojowe, zajmują się designem, tworzą koncepcje, odpowiadają na potrzeby, świadomie kreują jakieś produkty. Niestety, prawda jest często inna: są po prostu lokalnym dystrybutorem, oferującym brandowane produkty innych firm. Być może jako biznes to się sprawdza, ale żadnej w tym innowacyjności i żadnego wkładu własnego. Z mojego – jako klienta – punktu widzenia to po prostu nieuczciwe.