Od 25 lat, jakie upłynęły od ich odkrycia w laboratorium, chemicy są zafascynowani ich własnościami i potencjalnymi zastosowaniami. Fulereny - bo o nich mowa - zostały teraz dostrzeżone w mgławicy otaczającej odległego białego karła. To największe znane cząsteczki, na które natrafiono w przestrzeni kosmicznej.
Od 25 lat, jakie upłynęły od ich odkrycia w laboratorium, chemicy są zafascynowani ich własnościami i potencjalnymi zastosowaniami. Fulereny - bo o nich mowa - zostały teraz dostrzeżone w mgławicy otaczającej odległego białego karła. To największe znane cząsteczki, na które natrafiono w przestrzeni kosmicznej.
Atomy węgla, łącząc się, mogą tworzyć przeróżne struktury. Do najbardziej znanych należą regularna, przestrzenna struktura diamentu oraz warstwowy układ grafitu. Od 1985 r. wiadomo również, że czasami połączone atomy węgla zwijają się w kuliste lub elipsoidalne cząsteczki liczące od 20 do nawet kilkuset atomów, zwane fulerenami (lub fullerenami).
Choć odkryto je w laboratorium, wkrótce potem stwierdzono ich naturalne występowanie w kilku ziemskich minerałach, a także wewnątrz gwiazd. Teraz astronomowie natrafili na nie w przestrzeni międzygwiezdnej.
Grupa badaczy pod przewodnictwem Jana Cami z University of Western Ontario przeanalizowała widmo promieniowania podczerwonego pochodzącego z odległej o 6500 lat świetlnych mgławicy planetarnej, otaczającej białego karła leżącego w gwiazdozbiorze Ołtarza. Uczeni z początku nie wiedzieli, co odkryli. Jak wspomina Cami: "Widmo nie przypominało niczego, co kiedykolwiek widziałem."
Można powiedzieć, iż astronomowie mieli sporo szczęścia. Badana przez nich mgławica zawiera wyjątkowo mało wodoru, który nie dość, że łączy się z węglem, utrudniając tym samym produkcję fulerenów, to jeszcze "oślepia" spektrometry, uniemożliwiając dostrzeżenie wzoru spektralnego tych cząsteczek w analizowanym widmie.
Fulereny C70 to największe jak dotąd molekuły odkryte w przestrzeni kosmicznej. Ich obecność stanowi dowód, że złożone, duże cząsteczki mogą powstawać i utrzymywać się w niej przez długi czas.
Źródło: SPACE.com
