Podsumowanie 2015 roku: najważniejsze wydarzenia świata technologii i nauki

Kosmiczne misje, lepsze ekrany, nagrody dla Wiedźmina czy zmiany w Google’u? Które z tegorocznych odkryć i osiągnięć będzie miało największy wpływ na nasze życie?

Czemu służyła największa zmiana w historii Google’a? Gdyby potraktować serio oficjalne wyjaśnienia: służyła poniżeniu inwestorów z Wall Street i Krzemowej Doliny. Bo ci są – rzekomo – tak tępi, by nie zrozumieć, dlaczego firma zajmująca się wyszukiwarką produkuje autonomiczne samochody. Problem w tym, że ludzie dysponujący miliardami dolarów są zazwyczaj bardzo mądrzy, więc powtarzane powszechnie wyjaśnienie brzmi średnio wiarygodnie.

Pojawienie się Alphabetu to jednak widoczny dowód na to, że Google zmienia się z firmy skupionej na Internecie w globalny koncern, przodujący w najnowocześniejszych technologiach (więcej na ten temat przeczytacie w artykule „Nie tylko Nexus, czyli Google i hardware. Dlaczego wizjonerzy nie podbili rynku?”). A zmiana struktury ma przede wszystkim ułatwić zarządzanie gigantem, zajmującym się produkcją energii, telekomunikacją, robotyką, a przede wszystkim zdrowiem, bo głównie w tę branżę inwestował – jeszcze jako Google - w ostatnim roku.

Na pozór trudno o coś mniej ekscytującego od dalekich misji sondy kosmicznej. Trochę emocji jest przy starcie, ale gdy na tym etapie nic nie wybuchnie ani się nie rozleci, świat z reguły szybko o wszystkim zapomina. Mijają lata, prawie nikt na Ziemi nie ma pojęcia, że jakaś sonda leci sobie gdzieś niewyobrażalnie daleko, aż nadchodzi finał misji. Przed rokiem takim ekscytującym cały świat finałem było lądowanie sondy Rosetta na komecie 67P/Czuriumow-Gierasimienko.

W tym roku kluczowy moment misji innej sondy – New Horizons – był znacznie mniej spektakularny, co nie znaczy, że mniej ważny. New Horizons doleciała bowiem do najdalszej znanej nam planety Układu Słonecznego – Plutona. Dzięki przesłanym przez nią zdjęciom (to spore wyzwanie, bo prędkość transmisji wynosi około 1,5 kb/s) po raz pierwszy ujrzeliśmy Plutona inaczej, niż jako niewyraźną plamę.

Co więcej, okazało się, że planeta jest nico większa, niż szacowano wcześniej, a do tego ma czapy lodowcowe z zamrożonego azotu i metanu. Kolejnym etapem misji będzie badanie kosmicznego rumowiska – pasa Kuipera, które dostarczy nam nowych danych o przeszłości Układu Słonecznego i tego, jak powstawał.

W niedawnym zestawieniu technologicznych porażek z 2015 roku pisałem, że w branży telewizorów mijający rok można opisać czterema słowami: OLED, zakrzywiony ekran, 4K. O ile do 4K miałem zastrzeżenia – a raczej nie do samego standardu, co do dostępności treści w odpowiedniej jakości – to dokładnie odwrotnie oceniam OLED.

Nie jest to nowa technologia, ale przez długie lata pozostawała tą „czającą się za rogiem” – producenci pokazywali na targach różne prototypy, zapewniali o szybkim rozpoczęciu masowej produkcji czy w końcu prezentowali konsumencki sprzęt w horrendalnie wysokich cenach, ale dla przeciętnego klienta telewizor OLED o rozsądnej wielkości wciąż pozostawał poza zasięgiem.

Rok 2015 to zmienił – na rynku zaczęły pojawiać się telewizory OLED, które – choć wciąż jeszcze droższe od tych z LCD – nie straszyły już zaporowymi cenami i dylematem „nowy telewizor czy kawalerka w Helsinkach?”

Jesteśmy sami we Wszechświecie? Odpowiedzi na to pytanie ludzkość poszukuje prawie od samego początku, gdy jakiś mieszkaniec starożytnego Sumeru zaczął gapić się w nocne niebo tak wytrwale, że aż opracował podstawy astronomii.

Od niedawna (w skali istnienia naszego gatunku) dysponujemy jednak innymi, niż tylko spoglądanie na gwiazdy metodami badawczymi. Wykorzystujemy je m.in. w celu wykrycia ewentualnych, pozaziemskich cywilizacji. Pierwsze tego typu programy –znane pod wspólną nazwą SETI – uruchomiono jeszcze w latach 50. Później ze zmiennym szczęściem własne programy badawcze uruchamiały różne uczelnie i instytucje, wspieranem.in. przez miliardera i współzałożyciela Microsoftu, Paula Allena.

Poszukiwanie obcych jeszcze nigdy nie zostało jedna wsparte takimi środkami, jakie niedawno ofiarował na ten cel rosyjski miliarder, Jurij Milner. Przekazane przezniego 100 mln dolarów pozwoli wykorzystać do badań największe radioteleskopy i zdaniem naukowców – w ciągu dnia zbierać tyle informacji, ile do tej pory uzyskiwano w ciągu roku.

Nie zawsze głosy krytyków, ekspertów i klientów są ze sobą zgodne. Prowadzi to do kuriozalnych sytuacji np. w przypadku Oscarów czy nagród Emmy, gdzie szanowne jury wydaje czasem wyroki zupełnie oderwane od rzeczywistości. Na szczęście trzeciego Wiedźmina to nie dotyczy: pokochali go zarówno gracze, jak i cała branża, obsypując w mijającym roku różnymi nagrodami.

Ich lista jest długa i – na razie – zapewne niekompletna. Mimo tego już teraz robi wrażenie – zwycięstwo w wielu kategoriach nagrody Golden Joystick, liczne zwycięstwa i nominacje od Global Game Awards, szereg nagród GameSpot czy najlepszy RPG i gra roku The Game Awards 2015 – to robi wrażenie!

Jak będą komunikować się urządzenia, tworzące Internet rzeczy? Na razie wykorzystują do tego Wi-Fi, jednak przy bardzo dużej ilości urządzeń i przesyłanych danych może być to problemem, bo używane pasma mają przecież ograniczoną pojemność.

Jednym z rozwiązań może okazać się wykorzystanie w roli nośnika danych światła – oświetlające pomieszczenia LED-y, dzięki niezauważalnym dla ludzkiego oka zmianom jasności mogą przesyłać dane z prędkością, przekraczającą możliwości Wi-Fi.

Choć rozwiązanie to – znane jako Li-Fi – jest znane i badane od kilku lat, to w 2015 roku estońska firma Velmenni osiągnęła ważny sukces – transfer na poziomie 1 GB na sekundę, uzyskany do tego, co równie ważne, w warunkach pozalabortoryjnych. Choć dopracowanie tej technologii wymaga czasu, już teraz wskazuje się, że mogłaby ona zastąpić Wi-Fi wszędzie tam, gdzie stosuje się stałe, sztuczne oświetlenie.

Broń laserowa od dziesiątek lat wydawała się domeną fantastyki naukowej. Mimo tego różne firmy co najmniej od lat 80. prowadziły badania nad jej praktycznym wykorzystaniem.

Ten etap jest już za nami – laser LaWS trafił na działający w rejonie Zatoki Perskiej okręt USS Ponce i – po serii prób – został dopuszczony do udziału w ewentualnych walkach. Choć wciąż ma to charakter testu, jest to pierwszy przypadek, gdy bojowy laser został zaaprobowany do udziału w działaniach bojowych na prawdziwym polu bitwy.

Choć małych, zielonych ludzików na Marsie nie udało się zauważyć, to krążące wokół Marsa, kosmiczne obserwatorium Mars Reconnaissance Orbiter ma za sobą niezwykle ważne odkrycie: udało się potwierdzić, że na Czerwonej Planecie znajduje się woda. I to nie w formie jakichś lodowców, wiecznej zmarzliny czy śladów dawnej obecności, ale w stanie ciekłym.

Jest to możliwe prawdopodobnie dzięki rozpuszczeniu w niej różnych pierwiastków i związków chemicznych, obniżających temperaturę zamarzania.

Co to oznacza? Poza typowymi w takiej sytuacji nadziejami na odkrycie jakichś form życia, realne staje się np. wytwarzanie na Marsie paliwa, potrzebnego dla statków kosmicznych albo do zapewnienia energii jakiejś bazie czy kolonii – potwierdzenie obecności wody to niezwykle ważna informacja z punktu widzenia planowanych, załogowych misji na Marsa.

Jedną z przyczyn zmian klimatycznych jest rosnące stężenie metanu (powstała nawet ciekawa teoria łącząca go z wyginięciem dinozaurów), a blisko jedna trzecia metanu zawartego w atmosferze pochodzi ze źródeł, związanych z rolnictwem. Co więcej, największym producentem tego gazu na świecie są pola ryżowe. Oznacza to, że nie da się walczyć z emisją tego gazu po prostu rezygnując z upraw, bo przecież setki milionów ludzi muszą coś jeść.

Ratunkiem okazuje się inżynieria genetyczna – dodanie do ryżu SUSIBA2 genu jęczmienia sprawiło, że roślina lepiej odżywia swoje liście czy łodygę, jednocześnie ograniczając odżywianie bakterii, odpowiedzialnych za produkcję metanu. Efekt: udało się uzyskać ryż, który nie przyczynia się do globalnych zmian klimatycznych.

Solar Impulse 2 to niezwykła maszyna. Gdy popatrzymy na nią wyłącznie jak na jeden z kolejnych samolotów, jej osiągi raczej nie wzbudzą zainteresowania, bo przy dużych rozmiarach lata wolno i ma niewielki udźwig. W jego przypadku ważne jest jednak coś innego – nie potrzebuje paliwa. Energię do lotu dostarcza mu Słońce.

Solar Impulse potrafi jednak znacznie więcej – choć zasila go energia słoneczna, może latać w nocy. Jest to możliwe dzięki coraz wydajniejszym panelom słonecznym i – co równie istotne – coraz doskonalszym akumulatorom, które ważąc stosunkowo niewiele są w stanie zmagazynować energię, potrzebną do nocnego lotu. Teoretycznie – przy założeniu, że pilot wytrzyma i nic się nie zepsuje, ten samolot może przebywać w powietrzu bez

Dzięki temu Solar Impulse 2 ma za sobą m.in. trwający 118 godzin – bez lądowania – rekordowy lot z Japonii na Hawaje.

Głosujemy do końca niedzieli, 27 grudnia!

[polldaddy]9245570[/polldaddy]