Dlaczego płyta CD mieści dokładnie 74 minuty? Wcale nie chodziło o IX Symfonię Beethovena

Płyta CD Audio obchodzi właśnie 40. urodziny. Szacowny jubilat został pokazany światu 8 marca 1979 roku podczas konferencji, zorganizowanej przez Philipsa. Płyta CD była wspólnym dziełem ówczesnych gigantów technologii – europejskiego koncernu Philips i japońskiego Sony.

Dlaczego nowy nośnik mieścił dokładnie 74 minuty muzyki? Popularna w Sieci legenda wskazuje, że to ówczesny prezes Sony, Norio Ohga, osobiście zdecydował o takiej pojemności.

Ohga był melomanem, a jego uwielbienie dla muzyki klasycznej miało znaleźć wyraz m.in. w tym, że zdecydował, by nowy nośnik mieścił w całości IX Symfonię Beethovena. Nie chodziło o przypadkowe nagranie, ale o wersję zarejestrowaną w 1951 roku, w wykonaniu Bayreuther Festspiele pod batutą Wilhelma Furtwänglera (wiele innych wykonań IX Symfonii jest znacznie krótszych).

Nieco zmodyfikowana wersja tej samej legendy wskazuje, że na decyzję prezesa Sony miał wpływ jego przyjaciel, legendarny dyrygent Herbert von Karajan. Opowieść o nośniku, którego specyfikacja powstała z miłości do muzyki jest – owszem – ujmująca.

Problem w tym, że nie jest prawdziwa.

Choć legenda o wpływie Ohgy i Karajana na pojemność CD Audio jest bardzo popularna, a jej fundamentem jest opowieść powielana m.in. w oficjalnych materiałach Philipsa, prawda jest nieco inna. Ujawnił ją Kees Schouhamer Immink – inżynier odpowiedzialny za opracowanie nośników takich, jak CD, a później także DVD i Blu-Ray.

Przyczyną ustalenia średnicy CD na 120 mm, co skutkowało 74-minutową długością zarejestrowanego nagrania (obecnie można uzyskać nieco więcej, do 80 minut), był fakt walki o pieniądze pomiędzy Sony i Philipsem. Chodziło o to, że Philips dysponował w niemieckim Hanowerze gotową linią produkcyjną do krążków o średnicy 115 mm. Gdyby Sony zgodziło się na taki rozmiar, partner, ale i zarazem konkurent, z miejsca zyskałby przewagę.

Dlatego prezes japońskiego koncernu przeforsował zwiększenie średnicy krążka do 120 mm, wyrównując na starcie szanse obu koncernów do podboju rynku i zdobycia na nim przewagi.

W takim kontekście targi o kilka milimetrów średnicy nabierają zupełnie nowego znaczenia. Norio Ohga był melomanem. Bez wątpienia kochał muzykę. Ale przede wszystkim był szefem globalnego koncernu. O pojemności nośnika nie zdecydował ani Beethoven, ani Wilhelm Furtwängler, ale chłodna kalkulacja.