Istnienie ununquadium potwierdzone

Młyny fizyki jądrowej może i mielą wolno, ale nieubłaganie. W niemal 18 lat po pierwszym zsyntetyzowaniu pierwiastka o liczbie atomowej 114, już trzecie laboratorium potwierdza jego istnienie. IUPAC zabiera się za poszerzenie układu okresowego, a fizycy zastanawiają się: "Czy to już brzegi Wyspy Stabilności?"

Istnienie ununquadium potwierdzone 1Struktura elektronowa Uuq
Tomasz Miller

Młyny fizyki jądrowej może i mielą wolno, ale nieubłaganie. W niemal 18 lat po pierwszym zsyntetyzowaniu pierwiastka o liczbie atomowej 114, już trzecie laboratorium potwierdza jego istnienie. IUPAC zabiera się za poszerzenie układu okresowego, a fizycy zastanawiają się: "Czy to już brzegi Wyspy Stabilności?"

IUPAC, czyli Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej, ledwo 5 miesięcy temu oficjalnie wzbogaciła tablicę Mendelejewa o pierwiastek ununbium (Z=112), odtąd znany jako copernicium (Cn - na cześć Mikołaja Kopernika). Obecnie rozpoczęły się procedury nad włączeniem do chemicznego panteonu jego dalszego sąsiada - ununquadium (Uuq). Nareszcie.

A dlaczego "nareszcie"? Ano dlatego, że pierwszy atom tego superciężkiego pierwiastka, nieoficjalnie zwanego eka-ołowiem, uzyskano po raz pierwszy w grudniu 1998 r. w Zjednoczonym Instytucie Badań Jądrowych (JINR) w rosyjskiej Dubnej. Ten pierwszy eksperyment, polegający na bombardowaniu plutonowej tarczy jonami wapnia, był jednak niejednoznaczny, toteż powtórzono go w czerwcu roku 1999, tym razem otrzymując dwa atomy Uuq przy całkowitej pewności badaczy.

Ale pewność jednego zespołu to w fizyce (na szczęście) za mało. Trzeba było kilkunastu lat, by doświadczenie zostało z sukcesem przeprowadzone w kolejnych dwu laboratoriach: kalifornijskim LBNL oraz niemieckim GSI w Darmstadt. Amerykanom udało się wytworzyć 2 atomy eka-ołowiu, natomiast Niemcy wyprodukowali ich aż 14. Większość z nich uległa rozpadowi po dziesiątych częściach sekundy, choć jeden "wytrzymał" nawet całe 3,6 sekundy.

We wstępie wspominałem o brzegach Wyspy Stabilności, czyli hipotetycznego obszaru tabeli nuklidów zawierającego superciężkie, długożyciowe izotopy. Rzecz jasna, 3,6 s nie jest zbyt długim życiem - co więc Uuq ma tu do rzeczy? Odpowiedź: stosowną liczbę protonów. W dotychczasowych eksperymentach udało się wytworzyć izotopy Uuq o liczbach masowych nieprzekraczających 292. Natomiast według jednego z modeli jądra atomowego, izotop tego pierwiastka o A=298 znajduje się w samym środku Wyspy Stabilności z czasem połowicznego rozpadu liczonym w latach. Zatem tylko (i aż) 6 neutronów brakuje uczonym do św. Graala fizyki jądrowej!

Przynajmniej według tego modelu. Aby ostudzić nieco nastroje, odnotujmy, że inne modele umieszczają centrum Wyspy Stabilności w unbinilium (Ubn, Z=120), a jeszcze inne dopiero w unbihexium (Ubh, Z=126). Najcięższy znany obecnie pierwiastek (nieprzyjęty jeszcze przez IUPAC) to mający 118 protonów ununoctium (Uuo), odkryty zresztą również w Dubnej.

Wracając do eka-ołowiu, ciekawe, jaką oficjalną nazwę przedłożą Unii jego odkrywcy. Jakieś propozycje?

Źródło: New Scientist

Źródło artykułu: WP Gadżetomania
Wybrane dla Ciebie
Efekt zmian klimatycznych. Mikroorganizmy budzą się po latach
Efekt zmian klimatycznych. Mikroorganizmy budzą się po latach
To był największy wybuch w historii. Car-bomba wywołała globalny niepokój
To był największy wybuch w historii. Car-bomba wywołała globalny niepokój
Zmiany w Messengerze. Przygotuj się
Zmiany w Messengerze. Przygotuj się
Nowa gra ze świata Wiedźmina w fazie przygotowań. Szukają scenarzysty
Nowa gra ze świata Wiedźmina w fazie przygotowań. Szukają scenarzysty
Chcieli skopiować maszynę do produkcji procesorów. Przyłapali chińskich inżynierów
Chcieli skopiować maszynę do produkcji procesorów. Przyłapali chińskich inżynierów
Zaktualizuj Windows 11. Najnowsze wydanie jest dostępne dla każdego
Zaktualizuj Windows 11. Najnowsze wydanie jest dostępne dla każdego
Polacy zbudują największy katamaran na świecie. Projekt wygląda imponująco
Polacy zbudują największy katamaran na świecie. Projekt wygląda imponująco
DJI Osmo Mobile 8 oficjalnie. Gimbal z Apple DockKit, obrotem 360 stopni i mocniejszym magnesem
DJI Osmo Mobile 8 oficjalnie. Gimbal z Apple DockKit, obrotem 360 stopni i mocniejszym magnesem
Sawanna boi się ich bardziej niż lwów. Nowe badanie z Parku Krugera
Sawanna boi się ich bardziej niż lwów. Nowe badanie z Parku Krugera
Nowa funkcja mObywatela. Darmowy podpis kwalifikowany
Nowa funkcja mObywatela. Darmowy podpis kwalifikowany
Windows 11 zyskuje "agentów" AI. Mają przyspieszyć pracę
Windows 11 zyskuje "agentów" AI. Mają przyspieszyć pracę
Topowa karta graficzna. Ceny GeForce RTX 5090 szybują w górę
Topowa karta graficzna. Ceny GeForce RTX 5090 szybują w górę