Tak, sztuka to towar. Szczególnie dziś - w czasach YouTube i Spotify

Komercjalizacja sztuki to temat, o którym dyskutuje się od czasów powstania pierwszych dzieł. Dzisiaj ten problem też jest poruszany, choć w zasadzie nie powinien, bo teraz wątpliwości nie ma. Sztuka to towar.

Nie zgadza się z tym Przemysław Gulda, który na łamach portalu gazeta.pl stwierdził, że “poeta to nie stolarz, wiersza nie można oceniać w tych samych kategoriach, w jakich ocenia się wykonany na zamówienie mebel” i że “sztuka nie podlega tym samym zasadom, jakim podlegają inne towary i usługi”.

Prawda, że brzmi to pięknie? W idealnym świecie na pewno tak by było. A raczej - w utopijnym świecie. Tam sztuka mogłaby być czymś więcej niż produktem.

Autor tekstu przywołuje dwa przykłady, które pokazują, że Polacy źle rozumieją sztukę. Traktują jak towar, usługę, a nie coś wartościowego, nienamacalnego, nie dającego przeliczyć się na złotówki. Dziwi się oburzeniom tych, którzy domagają się zwrotu za przerwany koncert Morrisseya z winy artysty, nie rozumie również tych, którzy wyceniają płytę Comy. Bo są rzeczy, o których nie można dyskutować za pomocą pieniędzy.

Odwróćmy sytuację i spójrzmy na problem z perspektywy artystów. Czy oni także myślą w ten sposób? Mam wątpliwości czytając oświadczenie Sławomira Pietrzaka, prezesa wytwórni znanej głównie ze współpracy z Kazikiem i Kultem, który pisze, że “mój zespół i ja na tym tracimy” gdy z 200 tysięcy ludzi przychodzących na koncerty, tylko 5 tysięcy kupuje płyty.

Nie mówiąc o licznych wypowiedziach twórców - nawiasem mówiąc, nie twierdzę, że nie mają racji - kiedy skarżą się, że przez piractwo są “okradani”, “tracą”, “nie zarabiają”. No cóż - gdyby artyści sami uważali, że ich dzieło nie jest zwykłym produktem, to pewnie byliby zadowoleni, że znaleźli odbiorców. A że nie nakarmią tym rodziny? Pal licho - przecież o pewnych sprawach za pomocą pieniędzy się nie rozmawia!

Prosta zasada, która obala mit, że “sztuka nie jest towarem” - jeśli artysta wycenia swoje dzieło, to jest to towar jak każdy inny. Jednych wzrusza dobrze przygotowane spaghetti, innych tekst piosenki. Za jedno i drugie muszą zapłacić. Logiczne.

Tak było, jest i będzie. A nawet jest i będzie… bardziej. To właśnie dzisiaj hasło “sztuka nie jest towarem” brzmi najśmieszniej i najbardziej utopijnie. W czasach, kiedy wystarczy wrzucić piosenkę na Spotify, film na YouTube, a tekst lub zdjęcie na bloga, by zacząć zarabiać.

Owszem, można to robić z dobroci serca, licząc na to, że sztuka wzruszy albo po prostu do kogoś dotrze. Tyle że nawet jeśli wystawia się “dzieło” za darmo, to myśli się o przyszłych zyskach. Nie zarobię na płycie, to wpadnie kasa za koncert. Artykuł na blogu darmowy, ale może ktoś kupi książkę. I tak dalej, i tak dalej. Tak rozumują twórcy, więc nie dziwmy się, że podobnie myślą odbiorcy.

I nie ma w tym niczego złego. Żyjemy w pięknych czasach. Kiedy artysta i twórca może nas wzruszać, zachwycać i dostać za to pieniądze! Sztuka jest towarem, ale dzisiaj jest towar bardzo łatwo dostępny i na dodatek - bardzo łatwy do opłacenia!

Z tego należy się tylko cieszyć, a nie narzekać.