Nie tylko koronawirus, czyli 14 niebanalnych filmów o epidemiach. Co wykończy ludzkość?

UWAGA! Dawkowane z umiarem, ale jednak: SPOILERY!

Rok: 2006

Reżyser: Alfonso Cuarón

Zanim pan Cuarón zabrał się za „Grawitację”, trenował długie, pełne akcji i pozbawione cięć ujęcia w znacznie mniej sterylnych warunkach. „Ludzkie dzieci” przedstawia niedaleką przyszłość, w której świat ogarnęła epidemia bezpłodności, ostoją cywilizacji pozostaje Wielka Brytania, a pokój i dobro znajdują personifikację w postaci starego hipisa, który w leśnej chatce opiekuje się sparaliżowaną żoną, pali ziółka i słucha dobrej muzyki. Kapitalne ujęcia, przekonujący obraz starzejącego się świata bez przyszłości i banalna, ale trafna konstatacja, że bez kolejnego pokolenia wszystko, co stworzyła ludzkość nagle staje się zupełnie bezwartościowe.

Rok: 2002

Reżyser: Danny Boyle

Jak to zwykle w tego typu filmach bywa, zagładę zafundowaliśmy sobie sami. Zabójczy wirus nie jest bowiem dziełem natury, a epidemia rozprzestrzenia się za sprawą zakażonych małp, wypuszczonych z laboratorium przez ekooszołomów. Reszta toczy się zgodnie ze znanym schematem, choć zamiast Stanów Zjednoczonych epidemia pustoszy Wielką Brytanię, zmieniając jej obywateli w żądne krwi istoty, podobne do zombiaków. Reszta opowieści to klasyczny survival horror, który – co trzeba przyznać – został wyjątkowo sprawnie zrealizowany. Warty uwagi jest również sequel, czyli „28 tygodni później”.

Rok: 1995

Reżyser: Terry Gilliam

To jeden z moich ulubionych filmów. Terry Gilliam wzniósł się na wyżyny, wykorzystując historię o niszczącej ludzkość pandemii jako tło dla czegoś znacznie ciekawszego – zabawy z widzem, który musi odpowiedzieć sobie na pytanie, czy ogląda film SF o podróżach w czasie, czy może kapitalnie nakręcone studium choroby psychicznej.

Rok: 1975

Reżyser: David Cronenberg

Z dzisiejszej perspektywy jedno z pierwszych dzieł rewelacyjnego reżysera prezentuje się nieco archaicznie, a powtarzane w wielu miejscach opowieści o rzekomej inspiracji dla Ridleya Scotta, pracującego nad „Obcym” są wynikiem dość zabawnej nadinterpretacji. Pełna golizny i brutalnych scen opowieść o szalonym eksperymencie i morderczych pasożytach, podkręcających libido swoich ofiar to pełnometrażowy debiut reżysera, który w kolejnych latach dał światu „Wideodrom”, „Nagi lunch” czy „eXistenZ”.

Rok: 2011

Reżyser: Steven Soderbergh

To film inny, niż większość z tego zestawienia. Czy można coś nowego wymyślić w kwestii epidemii? Okazuje się, że tak – punkt widzenia. Contagion świetnie pokazuje mechanizmy, których doświadczamy również w mniej tragicznych okolicznościach: firmy farmakologiczne nie są organizacjami charytatywnymi i pracują nad tym, co przynosi im korzyść, a media najchętniej uciekłyby od niewygodnych pytań i tematów. Reżyser mógłby bez kompleksów uścisnąć dłoń George’a R. R. Martina – w tym filmie nie wystarczy należeć do plejady gwiazd, by uniknąć śmierci.

Rok: 1995

Reżyser: Wolfgang Petersen

Twórcy filmu mogą mówić o wielkim szczęściu. Gdy pojawił się na ekranach kin, świat – podobnie jak w ostatnich dniach - z niepokojem śledził doniesienia na temat epidemii gorączki krwotocznej, wywoływanej przez wirusa Ebola. W „Epidemii” problemem jest wirus Motaba, przywleczony do Ameryki przez przywiezioną z Afryki małpę, a zagrożone epidemią miasto Cedar Creek zostaje poddane kwarantannie i odcięte od świata. Mimo banalnej fabuły film broni się specyficznym dla swoich czasów klimatem i – przede wszystkim – gwiazdorską obsadą.

Rok: 2008

Reżyser: Fernando Meirelles

Literackie arcydzieło noblisty José Saramaga wiele straciło po przeniesieniu na duży ekran. Mimo tego pozostaje świetną opowieścią, potwierdzającą stare przysłowie, które głosi, że w mieści ślepców jednooki jest królem. Epidemia ślepoty, która nagle spadła na nienazwane miasto sprawia, że odizolowany budynek, w którym zamknięto chorych, zmienia się w miejsce upadku cywilizacji i człowieczeństwa. Oglądając ten film nie mogłem pozbyć się skojarzenia, że to nowa, „dorosła” wersja „Władcy much”.

Rok: 2007

Reżyser: Francis Lawrence

Jeśli szukacie ambitnego kina, możecie przejść do następnego filmu. „Jestem legendą” to kolejna – i kolejna niezbyt udana – próba przeniesienia na ekran świetnej powieści Richarda Mathesona. Dlaczego zatem film znalazł się w tym zestawieniu? Moim zdaniem to przede wszystkim zasługa przepięknie przedstawionego, postapokaliptycznego Nowego Jorku. Ulice Wielkiego Jabłka w dzień stają się terenem łowieckim, a nocami areną zmagań z zombiakopodobnymi nieszczęśnikami, zainfekowanymi przez wyhodowanego w laboratorium wirusa, który miał leczyć raka.

Rok: 1950

Reżyser: Elia Kazan

Zwróćcie uwagę na rok premiery filmu - ponad pół wieku temu epidemia również inspirowała wyobraźnię filmowców. A ponieważ schematów dla tego typu filmów jeszcze nie było, również i to dzieło jest mocno poza schematem. Główny bohater musi znaleźć i zaszczepić morderców pewnego emigranta, który prawdopodobnie zaraził ich śmiertelną chorobą.

Rok: 1973

Reżyser: George Romero

Gdy George Romero kręci film, w którym nie ma żywych trupów, to tęsknota za zombiakami aż kapie z ekranu. Tym razem rolę zagrożenia wzięła na siebie epidemia wywołana przez broń biologiczną, nękająca mieszkańców miasteczka Evans City, które – jak to zwykle w takich przypadkach bywa – zostało poddane kwarantannie, surowo egzekwowanej przez wojsko.

Rok: 2007

Reżyser: Robert Rodriguez

Jeśli widząc nazwisko reżysera myślicie o różnych, związanych z nim stereotypach, to w Grindhouse: Planet terror znajdziecie je wszystkie. Wojskowy gaz zmienia mieszkańców amerykańskiego miasteczka w krwiożercze bestie, a czekające na nich perypetie to tylko pretekst, by pokazać walkę o przetrwanie osobliwej zbieraniny. Chcecie zobaczyć na ekranie karabin maszynowy ukryty w protezie jednonogiej tancerki gogo? Żaden problem!

Rok: 2007

Reżyser: Jaume Balagueró, Paco Plaza

Hiszpański film każe nam śledzić losy dziennikarki, która wraz z kamerzystą towarzyszy strażakom podczas akcji. Wezwanie do jednej z kamienic przeradza się w walkę o przetrwanie, gdy budynek zostaje poddany kwarantannie, a jego mieszkańców zaczyna atakować nieznany wirus, zmieniający ludzi w krwiożercze bestie. Film doczekał się sequela i wersji hollywoodzkiej, ale podobnie jak w przypadku wielu innych tego typu konwersji, jeśli chcemy zobaczyć najlepszą część cyklu, po prostu sięgnijmy po film, od którego wszystko się zaczęło.

Rok: 2008

Reżyser: Toby Wilkins

W moim prywatnym rankingu to dzieło tak złe, że aż godne polecenia. Jak to możliwe? To nie pierwszy i nie ostatni film, który uczy nas, że jadąc przez amerykańską prowincję lepiej nie zatrzymywać się po przebiciu opony, a stacja benzynowa pośrodku niczego z pewnością nie jest najlepszym miejscem na odpoczynek. Co zatem w nim wyjątkowego? W tym przypadku epidemia przebiega w skali mikro, dając chyba jedyną okazję, by zobaczyć w akcji pasożytnicze ciernie, zmieniające ludzi w skrzyżowanie zombiaka z jeżozwierzem.

Rok: 2008

Reżyser: M. Night Shyamalan

Ekolodzy powinni być zachwyceni. Planeta, której zasoby od lat eksploatujemy, nie jest tak bezbronna, jak mogłoby się wydawać. Lekki, poruszający gałęziami powiew wiatru to zwiastun czegoś bardzo złego – epidemii masowych, niekiedy dość brutalnych samobójstw. Wszystkiemu winne są rośliny, które postanowiły dać ludzkości nauczkę za pomocą przenoszonych przez wiatr halucynogenów.