Najnowocześniejsze teleskopy świata [cz. 2] 

Największe i najnowocześniejsze teleskopy to najczęściej fantastyczna technologia w środku zupełnego pustkowia. Podyktowane jest to najczęściej dogodną lokalizacją geograficzną (z dala od zakłóceń, na szczycie góry etc.). Takimi "odludkami" są VLT oraz kompleks W. M. Keck. Oto ich charakterystyka i osiągnięcia.

Najnowocześniejsze teleskopy świata [cz. 2] 1
Mariusz Kamiński
SKOMENTUJ

Największe i najnowocześniejsze teleskopy to najczęściej fantastyczna technologia w środku zupełnego pustkowia. Podyktowane jest to najczęściej dogodną lokalizacją geograficzną (z dala od zakłóceń, na szczycie góry etc.). Takimi "odludkami" są VLT oraz kompleks W. M. Keck. Oto ich charakterystyka i osiągnięcia.

Bardzo Duży Teleskop

Prawdopodobnie najnowocześniejszy teleskop na świecie o najfajniejszej nazwie. Składa się z czterech mniejszych (Antu, Kueyen, Melipal, Yepun) pracujących w systemie VLTI bądź niezależnie. Teleskopy zostały wyposażone w optykę adaptatywną oraz optykę aktywną. Średnica zwierciadła wynosi 8,2 m dla każdego z nich. Kompleks jest własnością ESO - Europejskiego Obserwatorium Południowego, czyli międzynarodowej organizacji zrzeszającej podmioty naukowe z różnych krajów Starego Kontynentu.

Tak jak wspominałem na początku, VLT leży w środku niczego. Sceną obserwacji kosmicznych jest pustynia Atakama oraz jej szczyt Cerro Paranal (2635 m n.p.m.).

Aby zminimalizować wpływ wiatrów na tej wysokości (turbulencje powietrza w tubusie), budynki mają zdolność obracania się wraz z teleskopami, a ich wnętrza mają kontrolowaną temperaturę.

VLT pracuje w paśmie widzialnym i podczerwonym. Rozdzielczość całego kompleksu wynosi aż 0.001 as, co jest wydajnością rekordową. Rekordowa jest także produktywność VLT. Liczba prac naukowych i owocnych obserwacji, jakie wyszły z obserwatorium Paranal, niemalże dorównuje liczbie prac i obserwacji wykorzystujących teleskop Hubbla. Jednym z najważniejszych osiągnięć VLT jest pierwsze "zdjęcie" egzoplanety (widmo) oraz śledzenie wędrówki poszczególnych gwiazd okrążających gigantyczną czarną dziurę w centrum Drogi Mlecznej. Do tego dochodzą obserwacje najdalszych rozbłysków promieniowania gamma.

Najnowocześniejsze teleskopy świata [cz. 2] 2

VLT działa w trzech trybach. Pierwszy, najczęściej wykorzystywany, to niezależne obserwacje dla każdego z czterech modułów. Drugi to wspomniany wcześniej VLTI, czyli zwiększenie rozdzielczości poprzez sprzężenie wszystkich czterech teleskopów do obserwacji relatywnie jasnych obiektów. Trzeci tryb także wymaga współpracy modułów i polega na jak najskuteczniejszym zbieraniu światła. Niestety, wciąż brakuje instrumentarium do poprawnego wykorzystania tego trybu. Poniżej galaktyka Sombrero sfotografowana przez VLT.

Teleskopy Kecka

Konstrukcję częściowo ufundował Howard Keck wykładając z fundacji własnego imienia około 70 milionów dolarów na Keck 1. Lustra teleskopów zostały wykonane z tworzywa szklano-ceramicznego Zerodur. Poszczególne segmenty lustra można modyfikować (położenie, wygięcie) z precyzją do 4 nanometrów.

Najnowocześniejsze teleskopy świata [cz. 2] 3

Szczególnie ciekawym elementem jest jednostka CSU, która reguluje temperaturę i pozwala w ciągu 6 minut przekonfigurować teleskop bez konieczności uruchamiania cyklu termalnego. Co ciekawe, kompleks utrzymuje California Association for Research in Astronomy, organizacja non profit. Kompleks utrzymuje się poprzez wynajmowanie czasu obserwacji różnym podmiotom z całego świata.

Na pokładzie Keck-ów znajduje się nie lada aparatura. MOSFIRE to supernowoczesny spektrograf, który rozpoczął funkcjonowanie w 2012 r. DEIMOS z kolei służy do tworzenia dokładnych widm z galaktykami w roli głównej. Pojedyncze naświetlenie może zawierać nawet 130 galaktyk. W trybie mega mask DEIMOS potrafi sfotografować widma aż 1200 elementów jednocześnie. HIRES to najbardziej skomplikowane urządzenie w obserwatorium. Służy do rozbijania światła gwiezdnego na barwy składowe i wykonywania osobnego pomiaru dla każdej z nich.

Najnowocześniejsze teleskopy świata [cz. 2] 4

Na szczególną uwagę zasługuje NIRC, czyli kamera filmująca zakres podczerwieni. Jest tak czuła, że wykryłaby na powierzchni Księżyca zapaloną świeczkę. Okazała się szczególnie przydatna podczas badania protogalaktyk, a zwłaszcza procesu ich formowania. NIRC zdał także egzamin podczas badań galaktycznego centrum i rejonów będących wylęgarniami gwiazd.

Najnowocześniejsze teleskopy świata [cz. 2] 5
Źródło artykułu: WP Gadżetomania

Wybrane dla Ciebie

Innowacyjny wynalazek. Urządzenie kwantowe zamiast GPS?
Innowacyjny wynalazek. Urządzenie kwantowe zamiast GPS?
Laserowa broń przyszłości. Działa z prędkością 1 mld km/h
Laserowa broń przyszłości. Działa z prędkością 1 mld km/h
Australijczyk znalazł tajemniczą skałę. Była cenniejsza niż złoto
Australijczyk znalazł tajemniczą skałę. Była cenniejsza niż złoto
Nieudana kradzież iPhone'ów w Los Angeles. Złodzieje zaskoczeni systemem Apple'a
Nieudana kradzież iPhone'ów w Los Angeles. Złodzieje zaskoczeni systemem Apple'a
Naukowcy ostrzegają. Powtórką burzy słonecznej sprzed 9200 lat?
Naukowcy ostrzegają. Powtórką burzy słonecznej sprzed 9200 lat?
Ekologiczne i dalekosiężne podróże. LOT kupi nowe Airbusy A220
Ekologiczne i dalekosiężne podróże. LOT kupi nowe Airbusy A220
OnePlus wprowadza nowe urządzenia: Nord 5, Buds 4 i nowy zegarek
OnePlus wprowadza nowe urządzenia: Nord 5, Buds 4 i nowy zegarek
Tajemnicze struktury. "Postęp AI wyjaśni działanie galaktyk"
Tajemnicze struktury. "Postęp AI wyjaśni działanie galaktyk"
Niezwykłe odkrycie. Badacze trafili na ślady zaginionej cywilizacji
Niezwykłe odkrycie. Badacze trafili na ślady zaginionej cywilizacji
Trująca roślina w Polsce. Łatwo pomylić z pietruszką
Trująca roślina w Polsce. Łatwo pomylić z pietruszką
Nowa funkcja w smartwatchach z Wear OS. Ostrzeżenia przed trzęsieniami ziemi
Nowa funkcja w smartwatchach z Wear OS. Ostrzeżenia przed trzęsieniami ziemi
Znajdziesz w aptece. Użyj kilka kropel podczas sprzątania
Znajdziesz w aptece. Użyj kilka kropel podczas sprzątania