10 najdroższych samolotów i śmigłowców wojskowych świata

Cena: według różnych źródeł od 700 mln do 2,4 mld dolarów

Producent: Northrop Grumman, USA

Rok oblotu/wejścia do służby: 1989/1993

Bombowiec strategiczny zbudowany w układzie latającego skrzydła został wykonany w technologii stealth. Jego powstanie było odpowiedzią na rozwój w latach 70. ubiegłego wieku radzieckich systemów radiolokacyjnych. Z planowanych początkowo 132 egzemplarzy wybudowano w sumie 21 samolotów.

Cena: 350 mln dolarów

Producent: Lockheed Martin i Boeing, USA

Rok oblotu/wejścia do służby: 1990/2003

Wykonany w technologii stealth myśliwiec przewagi powietrznej miał pecha. Zadanie, do którego został zaprojektowany - zwalczanie radzieckich samolotów w warunkach przeciwdziałania wrogiej obronie przeciwlotniczej - straciło na aktualności.

Ze względu na nową sytuację i drastycznie rosnące koszty całego programu zamówienie opiewające początkowo na 750 sztuk zostało zredukowane do 183 egzemplarzy. F-22 Raptor jest jednym z nielicznych samolotów osiągających prędkość naddźwiękową bez użycia dopalaczy.

Cena: 328 mln dolarów

Producent: Boeing, USA

Rok oblotu/wejścia do służby: 1991/1993

Samolot transportowy, projektowany początkowo jako następca wysłużonego C-130 Hercules, nie wyparł tych produkowanych od lat 50. XX wieku maszyn, ale stał się ich uzupełnieniem. Samolot posiada właściwości STOL (Short Take-Off and Landing) pozwalające na operowanie – mimo swoich rozmiarów – z lotnisk polowych. C-17 może przetransportować do 77 ton ładunku.

Samoloty C-17A są używane również przez Polskę w ramach Strategic Airlift Capability (SAC). Polska ma prawo do wykorzystania tych maszyn przez 150 godzin rocznie. Zostały użyte m.in. do transportu zaopatrzenia dla żołnierzy w Iraku oraz do sprowadzenia do Polski trumien ofiar katastrofy w Smoleńsku.

Cena: ponad 300 mln dolarów

Producent: Boeing, USA

Rok oblotu/wejścia do służby: 1975/1977

Samolot wczesnego ostrzegania i dozoru przestrzeni powietrznej to powietrzne centrum dowodzenia, komunikacji i naprowadzania, a zarazem główny komponent systemu AWACS. Wojskowa maszyna powstała w oparciu o kadłub pasażerskiego Boeinga 707. Charakterystycznym elementem samolotu jest umieszczona nad kadłubem obrotowa antena radaru.

Cena: 290 mln dolarów

Producent: Boeing, USA

Rok oblotu/wejścia do służby: 2009/2013

Morski samolot rozpoznawczy i patrolowy został skonstruowany do wykrywania okrętów podwodnych i walki z nimi. Stopniowo zastępuje w tej roli leciwe, pamiętające lata 50. ubiegłego wieku maszyny Lockheed P-3 Orion. P-8A Poseidon to wyspecjalizowana wersja pasażerskiego Boeinga 737.

Samolot jest w stanie wykryć wysunięty z wody peryskop z odległości ponad 51 kilometrów! Trwają prace nad przystosowaniem P-8A do współpracy z bezzałogowymi samolotami rozpoznawczymi Global Hawk, które w przyszłości będą naprowadzać go na wykryte okręty podwodne.

Cena: 232 mln dolarów

Producent: Grumman/Northrop Grumman, USA

Rok oblotu/wejścia do służby: 2007/2015 (E-2A: 1960/1964)

Samolot wczesnego ostrzegania E-2D Advanced Hawkeye to tańsza i mniejsza wersja AWACS-a, przeznaczona dla lotniskowców. Jego konstrukcja sięga wprawdzie lat 60. poprzedniego wieku, jednak dzięki głębokiej modernizacji powstała nowoczesna, spełniająca wymagania współczesnego pola walki wersja E-2D.

Pojedyncze egzemplarze E-2D przechodzą obecnie testy. Rozpoczęcie służby w jednostkach liniowych nastąpiło w 2015 roku, jednak proces modernizacji i dodawania nowych funkcji ciągle trwa i zakończy się nie wcześniej, niż w roku 2020. US Navy zamówi co najmniej 75 tych maszyn.

Cena: 126 mln dolarów

Producent: Eurofighter GmbH, Hiszpania, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy

Rok oblotu/wejścia do służby: 1994/2003

Myśliwiec wielozadaniowy, budowany wspólnie przez kilka krajów europejskich, jest kompromisową konstrukcją łączącą cechy istotne dla różnych użytkowników. Każdy z krajów biorących udział w programie sam montuje zamówione przez siebie samoloty, produkując jednocześnie wybrane części dla wszystkich użytkowników.

W pozorowanych walkach z maszynami F-18 Hornet, Mirage F1, Harrier i F-16 Eurofightery pokonywały przeciwników mimo ich znacznej przewagi liczebnej. Oficjalna cena, wynosząca około 126 mln dolarów, jest prawdopodobnie zaniżona. Niektóre wyliczenia wskazują, że wartość samolotu to blisko 300 mln dolarów.

Cena: 122 mln dolarów

Producent: Lockheed Martin, USA

Rok oblotu/wejścia do służby: 2006/2015 (F-35B)

Opracowany w ramach projektu Joint Strike Fighter samolot wielozadaniowy to maszyna, która w założeniu ma spełniać wymagania wszystkich rodzajów amerykańskich sił zbrojnych – chodzi o unifikację sprzętu amerykańskich sił powietrznych, marynarki i korpusu piechoty morskiej.

Aby pogodzić sprzeczne wymagania, opracowano 3 wersje samolotu. Wszystkie maszyny mają około 80 proc. wspólnych elementów konstrukcyjnych. F-35 Lightning II będzie stopniowo zastępował kilka typów samolotów: F/A-18, F-16, A-10 oraz AV-8B Harrier. Prowadzone są prace nad wyposażeniem F-35 w broń energetyczną – lasery bojowe.

Cena: 118 mln dolarów

Producent: Bell – Boeing/USA

Rok oblotu/wejścia do służby: 1989/2007

Nietypowa hybryda, klasyfikowana jako samolot pionowego startu i lądowania, to efekt kosztownego, pełnego perturbacji programu zapoczątkowanego we wczesnych latach 80. po nieudanej akcji odbicia amerykańskich zakładników uwięzionych w Teheranie.

Choć pierwszy oblot maszyny miał miejsce jeszcze w 1989 roku, V-22 borykał się z licznymi problemami, które groziły skasowaniem programu. Przeważyły jednak atrybuty Ospreya - maszyna łączy zalety samolotów (wysoka prędkość przelotowa) i śmigłowców (możliwość pionowego startu i lądowania).

Cena: 102 mln dolarów

Producent: Boeing, USA

Rok oblotu/wejścia do służby: 2006/2009

Używany przez amerykańską marynarkę wojenną samolot walki elektronicznej to wyspecjalizowana wersja dwumiejscowego F/A-18 Hornet. EA-18G zastąpił w tej roli wiekowe, pamiętające jeszcze czasy wojny wietnamskiej maszyny EA-6B Prowler.

Dzięki temu, że jest oparty na konstrukcji samolotu wielozadaniowego EA-18G jest w stanie sam bronić się przed zagrożeniami, a jednocześnie niszczyć obronę przeciwlotniczą oraz zagłuszać systemy komunikacji wroga, wspierając w ten sposób samoloty szturmowe i jednostki naziemne. Maszyny tego typu są wykorzystywane niemal w każdej operacji wojskowej Stanów Zjednoczonych.

Cena: 230 - 400 mln dolarów

Producent: AgustaWestland, Wielka Brytania i Włochy/ Lockheed Martin i Bell, USA

Rok oblotu/wejścia do służby: 2007/projekt skasowany

Ten wyjątkowo drogi śmigłowiec – wyspecjalizowana wersja  modelu AgustaWestland AW101 Merlin – opisywany jest poza rankingiem. Dlaczego? Choć cena i cel, dla jakiego został skonstruowany, zapewniłyby mu miejsce w zestawieniu, projekt został skasowany w 2009 roku.

Śmigłowiec VH-71 Kestrel powstał jako maszyna do przewozu prezydenta Stanów Zjednoczonych. 23 helikoptery tego typu miały zastąpić używane dotychczas VH-3D i VH-60N. Jednym z wymagań stawianych przed VH-71 była możliwość transportowania maszyny w ładowniach samolotów C-17 Globemaster III i C-5 Galaxy.

Rosnące koszty projektu, problemy techniczne i opóźnienia wynikające m.in. z częstych modyfikacji śmigłowca proponowanych przez Biały Dom doprowadziły do anulowania programu.

Źródło: Time