Jesteś Słowianinem? Wstydź się swojej kultury i historii, czyli za dużo białych w Wiedźminie 3

Wiedźmin 3: Dziki Gon zachwyca i zbiera na całym świecie bardzo pochlebne recenzje. Okazuje się jednak, że pojawił się niespodziewany problem: mieszkańcy wiedźmińskiego uniwersum są biali.

Zapewne znacie popularne memy z problemami pierwszego świata. Ich bohaterowie mają niebywały talent do tworzenia problemu z tego, co dla większości ludzi jest zazwyczaj nieistotne lub problemu nigdy nie stanowiło.

Wygląda na to, że żyjemy w naprawdę bogatych, bezpiecznych i pozbawionych zmartwień czasach, jeśli do rangi poważnego, budzącego emocje zagadnienia urastają kwestie tak abstrakcyjne, jak rasowa różnorodność w grze Wiedźmin 3, a raczej jej brak.

Tak, tak! Wśród pojawiających się w różnych serwisach głosów na temat polskiej gry nie brakuje spostrzeżeń, że choć poza ludźmi napotkamy elfy czy krasnoludy, to Królestwa Północne zaludniają osoby o zbliżonym, jasnym kolorze skóry. Zdaniem niektórych to problem.

Ponad rok temu popełniłem nieco prowokacyjny artykuł „Wiedźmin i dzięcielina pała, czyli dlaczego Geralt nie jest Słowianinem”. Starałem się w nim wykazać, że Wiedźmin, mimo słowiańskiego fundamentu, jest przede wszystkim uniwersalną opowieścią, czerpiącą pełnymi garściami z różnych mitologii i kultur.

Wielu z Was nie zgadzało się z moją tezą, ale niezależnie od tego czy sam Geralt jest Słowianinem czy nim nie jest, to zarówno Andrzej Sapkowski, jak i trzon tworzącego wiedźmińską trylogię zespołu to bez wątpienia Słowianie.

Czyli ludzie żyjący w takiej, a nie innej części świata o takiej, a nie innej kulturze i o takiej, a nie innej historii. W rzeczywistości mocno odbiegającej od tego, co jest codziennością dla mieszkańców krajów zachodnich.

Kapitalnie podsumował to Adrian Chmielarz w opublikowanym przez Medium artykule „On The Witcher 3 and Racial Quotas in Art”. Adrian cierpliwie wyjaśnia, że Polska to kraj jednolity etnicznie i kulturowo i nie jest winą twórców „Wiedźmina”, że w swoim dziele zawarli obraz społeczeństwa, w jakim żyją.

I że brak osób o innych kolorach skóry nie jest przejawem jakiejś niechęci czy uprzedzeń, ale odbiciem polskiej rzeczywistości, a tym samym otoczenia, w którym narodził się cykl książek i gier.

To prawda, Polska jest jednolita etnicznie. I wiecie co? To dowód na to, że nie mamy powodu, by wstydzić się za naszych przodków. To przecież efekt prostego faktu, że – w przeciwieństwie do oburzonego dzisiaj „Zachodu” - nie zwoziliśmy przez wieki niewolników z całego świata, by harowali na polach bawełny i trzciny cukrowej.

Co więcej, całkiem niedawno Polska była wielokulturowym tyglem, zniszczonym przez polityczne decyzje, podejmowane w XX wieku ponad głowami Polaków.

Gdy w Hiszpanii czy Francji wypędzano Żydów i organizowano im regularne pogromy, Królestwo Polskie przyjmowało uchodźców z otwartymi rękami. Gdy w wyniku wojen religijnych podpalono stosami połowę Europy, a Anglicy wyrzynali się wzajemnie z powodu królewskiego rozwodu, ostatni z Jagiellonów na polskim tronie deklarował: „Nie jestem królem sumień waszych”.

Kiedy w końcu postępowa, porewolucyjna Francja chciała polskimi rękami utopić we krwi powstanie Haitańczyków, legioniści Dąbrowskiego solidaryzowali się z mieszkańcami wyspy na tyle, że gdy wywalczyła niepodległość, zakazała w konstytucji osiedlania się wszystkim białym, z wyjątkiem Polaków. Te przykłady można mnożyć.

Polityczna poprawność nie jest niczym złym. Ludzie z reguły nie mają problemów z przestrzeganiem jej, choć zazwyczaj nawet do głowy im nie przyjdzie, że właśnie są politycznie poprawni. Są po prostu przyzwoici i szanują innych, niezależnie od koloru skóry, światopoglądu czy wyznania. To naturalne i oczywiste.

Wystarczy pojechać pod wschodnią granicę naszego kraju, by zobaczyć poprawność polityczną w jej najwspanialszym wydaniu – obywatele Polski, ludzie różnych wyznań i narodowości mieszkają obok siebie, szanując swoje przekonania, religię i tradycję. Dbają o to, by nie urazić sąsiada np. przez hałaśliwą pracę w dniu, gdy obchodzi święto.

Tę tradycję tolerancji i szacunku dla innych widać nawet w naszym pozdrowieniu „wesołych świąt”, którego uniwersalność – jak zauważył kiedyś trafnie Wojciech Orliński - wyprzedza o pokolenia różne, tworzone w ostatnich latach w krajach zachodnich, językowe protezy.

Dlatego, gdy ktoś wytyka Wiedźminowi 3 etniczne niezrównoważenie, to tak naprawdę odmawia nam prawa do opowiadania naszej własnej historii w sposób, jaki uznamy za stosowny.

Historii, która jest dla świata nieznana, bo poza nielicznymi wyjątkami kulturowo jesteśmy białą plamą (albo – jeśli ktoś woli – czarną dziurą). Dlatego uleganie naciskom i wprowadzenie w Wiedźminie 3 większej różnorodności za pomocą jakiegoś patcha byłoby – moim zdaniem – dużym błędem. Jestem przy tym pewny, że nikomu, z twórcami gry na czele, by to nie przeszkadzało. Jeśli jednak stworzyli jednolity etnicznie świat gry, uszanujmy ich wybór. To ich opowieść, więc niech opowiadają ją tak, jak mają na to ochotę.

Zamiast ulegać naciskom, lepiej wyjaśnić potomkom konkwistadorów, właścicieli niewolników i morderców Indian, z czego może wynikać taki, a nie inny obraz przedstawionego w grze świata. Naprawdę, mamy wiele powodów do dumy.

W artykule odniosłem się do tez, przedstawionych m.in. w serwisach Polygon, Medium i Forbes.