Wunderwaffe – cudowna broń Hitlera. Wynalazki, które nie uratowały III Rzeszy

Koniec II wojny światowej to czas, gdy Niemcy testowali wiele nietypowych broni. Sprzęt, określany zbiorczo jako Wunderwaffe, miał odmienić sytuację na frontach. Choć eksperymentalna broń nie zmieniła losów wojny, do dziś budzi zaciekawienie i podziw.

Internet pełen jest opisów zaawansowanych technologii, jakie mieli testować Niemcy pod koniec II wojny światowej. Wiele z nich to wynalazki na poły mityczne, o niepotwierdzonym działaniu lub istniejące wyłącznie w formie planów czy ogólnych konceptów.

Dlatego w niniejszym tekście uwzględniłem wyłącznie sprzęt, którego istnienie nie budzi wątpliwości i został przed końcem wojny doprowadzony do fazy co najmniej prototypu.

To prawdopodobnie najbardziej zaawansowany i innowacyjny odrzutowiec II wojny światowej. Samolot został zaprojektowany jako szybka maszyna rozpoznawcza. W miarę rozwoju konstrukcji opracowano także wersję bombową, a także wariant myśliwski, wyposażony w radar.

Mimo swoich rozmiarów, samolot był zwrotniejszy i łatwiejszy w pilotażu od słynnego myśliwca Me-262.

Na potrzeby Ar 234 opracowano m.in. fotel katapultowy, a także niezwykły, latający zbiornik paliwa.

Była to konstrukcja zbudowana na bazie pocisku V1. Zbiornik był wyposażony w skrzydła i podczas lotu był holowany za samolotem, a po przepompowaniu paliwa odczepiał się i samodzielnie lądował na spadochronie. Podczas II wojny Niemcy wyprodukowali ponad 230 samolotów Ar 234, z czego niemal 200 zostało użyte bojowo.

Pocisk Wasserfall był jednym z projektów, nad którymi pieczę sprawował słynny Wernher von Braun – geniusz i zbrodniarz, odpowiedzialny po wojnie za sukces amerykańskiego programu kosmicznego. W ośrodku badawczym w Peenemünde na wyspie Uznam, rozwijano rakietę przeciwlotnicza o zasięgu około 50 km, zdolną zwalczać cele na pułapie do 20 kilometrów. Była to zatem broń, zdolna zniszczyć każdy ówczesny samolot.

Sama rakieta przypominała nieco pocisk balistyczny V-2, ale była od niego dwukrotnie mniejsza. Różnice dotyczyły także zastosowanego paliwa. Rakieta była podczas lotu kierowana zdalnie komendami radiowymi, jednak w opracowaniu był także system automatycznego naprowadzania na podstawie wskazań z radaru.

Podczas wojny przeprowadzono w sumie 28 próbnych startów tej rakiety. Po zakończeniu działań wojennych dokumentację i fragmenty konstrukcji przejęli Amerykanie i Rosjanie, którzy na podstawie niemieckich prac opracowali własne rakiety przeciwlotnicze – odpowiednio Hermes A-1 i R-101.

Pierwszy na świecie indywidualny celownik noktowizyjny został opracowany dla karabinka StG 44. Była to część większego projektu, zakładającego tworzenie mieszanych – wyposażonych również w broń pancerną – oddziałów, zdolnych do skutecznej walki w nocy.

Przed końcem wojny utworzono eksperymentalny oddział Kampfgruppe Uhu, wyposażony m.in. w czołgi PzKpfw V Panther z noktowizorami i transportery opancerzone, przewożące wielkie reflektory podczerwieni.

Wchodzący w skład oddziału żołnierze byli uzbrojeni w specjalnie zmodyfikowane karabinki StG 44, zaopatrzone w szynę montażową dla celownika. Cały zestaw – wraz z reflektorem podczerwieni, celownikiem i zasilaniem – ważył ponad 20 kg, co sprawiało, że jego użycie w warunkach bojowych stawało się problematyczne.

Przeprowadzone po wojnie testy niemieckich celowników dowiodły jednak, że ZG 1229 Vampir zapewniał bardzo dobrą jakość obrazu, pozwalając w ciemnościach na walkę na dystansie 30-80 metrów.

Podczas II wojny Niemcy opracowali kilka ciekawych modeli samobieżnych dział przeciwlotniczych, które mogły towarzyszyć innym pojazdom pancernym i osłaniać je przed atakami z powietrza. Konstrukcje takie, jak Ostwind czy Wirbelwind były po prostu działami, posadowionymi na czołgowym podwoziu w otwartych wieżach, jednak pod sam koniec wojny opracowano sprzęt znacznie bardziej przełomowy.

Działo Kugelblitz (piorun kulisty) wyróżniało się zamkniętą wieżą z uzbrojeniem, zapewniającą pełną ochronę załogi. Jego uzbrojenie stanowiły dwie armaty kalibru 30 mm, które w przyszłości miał wspomóc niewielki radar. Do końca wojny wyprodukowano jedynie kilka egzemplarzy z celownikami optycznymi. Według niepotwierdzonych informacji pojedyncze maszyny wzięły udział w walkach o Berlin.

Maszyna, znana także jako Salamander albo Volksjäger (myśliwiec ludowy) była przykładem mariażu nowoczesnej technologii z maksymalną prostotą. Był to odrzutowiec czasów kryzysu, gdy III Rzeszy brakowało wszystkiego – zarówno surowców, jak i ludzi.

Powstał z myślą o powstrzymaniu powietrznej ofensywy Aliantów i został zaprojektowany tak, by jego budowa zużywała jak najmniej deficytowych surowców, a sam samolot był prosty w pilotażu i obsłudze.

Wynikało to z faktu, że pod koniec wojny Niemcy cierpieli na deficyt doświadczonych pilotów. Mieli ich zastąpić szkoleni masowo członkowie Hitlerjugend, z podstawowymi umiejętnościami i brakiem bojowego doświadczenia.

Z myślą o nich do końca wojny zbudowano ponad 300 Volksjägerów. Nieliczne spośród nich sformowano w jednostki bojowe, której jednak – działając pod sam koniec wojny – nie odegrały żadnego znaczenia.

Pierwsza na świecie przenośna wyrzutnia rakiet przeciwlotniczych powstała w Niemczech pod koniec II wojny światowej. Fliegerfaust pod względem technologii był dość prosta konstrukcją – było to 9 połączonych ze sobą wyrzutni rurowych, mieszczących po jednej rakiecie kalibru 20 mm.

Istotną innowacją było w tym przypadku dostarczenie pojedynczemu piechurowi broni, która – teoretycznie – dawała mu możliwość skutecznego zwalczania samolotów przeciwnika. Z zamówionych 10 tys. egzemplarzy wyprodukowano tylko krótką serię, testowaną na froncie zachodnim.

Niemiecka konstrukcja była pierwszym produkowanym seryjnie śmigłowcem świata, który na dodatek został – i to wielokrotnie – użyty w warunkach bojowych. W tym przypadku trudno jednak mówić o Wunderwaffe. Była to standardowo rozwijana konstrukcja, opracowana z myślą o współpracy z marynarką wojenną, a także jako powietrzny punkt obserwacyjny dla artylerii.

W latach 1941 – 1945 zbudowano ponad 20 egzemplarzy tego śmigłowca. Testowano go w roli maszyny rozpoznawczej dla okrętów wojennych, a w planach była także wersja pokładowa, którą w szczelnym hangarze miały przenosić okręty podwodne. Ciekawą cechą maszyny było zastosowanie dwóch przeciwbieżnych, współosiowych wirników.

Dzięki temu rozwiązaniu śmigłowiec nie potrzebował wirnika ogonowego. Rozwój konstrukcji, której planowaną produkcję określano na około 1000 sztuk, został przerwany przez alianckie bombardowania po wyprodukowaniu 24 egzemplarzy.

Opracowany pod koniec wojny pocisk przeciwlotniczy miał stanowić uzbrojenie samolotów, zwalczających alianckie bombowce. Zastosowano przy tym sterowanie przewodowe, zapewniające zasięg ponad 3 km, czyli znacznie więcej, niż wynosiła skuteczność dotychczas stosowanej broni pokładowej.

Pocisk charakteryzował się przy tym bardzo dobrą celnością – podczas prób głowica wybuchała ok. 7 metrów od celu, co gwarantowało jego zniszczenie. Co istotne, zaprojektowano go na czas kryzysu tak, by mógł być montowany przez pobieżnie przeszkolonych robotników. Partia tych pocisków była gotowa do użycia przed końcem wojny, jednak nie ma źródeł, potwierdzających ich bojowe użycie.

Opracowywana od lat 30. broń została wyprodukowana dopiero w 1943 roku. Zaprojektowane pod kierownictwem Wernhera von Brauna rakiety miały zasięg do 380 km, a podczas lotu osiągały prędkość nawet 5500 km/h. Przenosiły przy tym głowice bojową o masie niecałej tony.

Teoretycznie była to bardzo groźna broń: Alianci nie dysponowali żadnymi sposobami, by przechwycić wystrzelony pocisk. W praktyce znaczenie V2 – poza psychologicznym – okazało się jednak marginalne. Rakiety były bardzo niecelne, co przy niewielkiej wadze przenoszonej głowicy sprawiało, że celem mogły być jedynie wielkie obiekty, jak np. miasta, trafiane w losowe miejsca.

Co więcej, alianci skutecznie zwalczali V2 – zamiast przechwytywać pociski, niszczyli po prostu kompleksy startowe. Nie zmienia to faktu, że rakieta V2 była bronią przełomową, która po dopracowaniu stworzyła podwaliny pod programy rakietowe zwycięskich mocarstw.

W cieniu znanych, innowacyjnych konstrukcji lotniczych, jak odrzutowy Me 262 czy rakietowy Me 163 znalazł się wyjątkowo ciekawy samolot, opracowany z myślą o obronie szczególnie ważnych celów naziemnych. Rakietowy Bachem Ba 349 miał krótkie skrzydła i pękaty kadłub, mieszczący silnik rakietowy. W nosie samolotu znajdowała się potężna bateria 33 rakiet niekierowanych R4/M.

Ba 349 nie potrzebował lotniska – startował pionowo ze specjalnej wyrzutni, a do tego przez większość czasu pilot nie miał nad nim kontroli. Samolotem sterowało naziemne centrum kontroli, które miało radiowo naprowadzić samolot na formację wrogich bombowców.

Dopiero w ich pobliżu pilot przejmował stery, celował i odpalał salwę rakiet. Na tym misja kończyła się – samolot szybował opadając na wysokość 3000 m, gdzie automatycznie otwierał się spadochron. Ba 349 rozpadał się wówczas na kilka części – cenny silnik i pilot opadali na własnych spadochronach, a reszta kadłuba spadała swobodnie, rozbijając się o ziemię.

Przed końcem wojny przeprowadzono tylko jeden test tego samolotu, zakończony śmiercią pilota.