Grozi nam "Dziki Zachód" w kosmosie. Przepisy nie nadążają za prywatnymi misjami
Choć nadal obowiązują nas regulacje sprzed pół wieku, to w tym czasie cały przemysł kosmiczny rozwinął się w nieprawdopodobnym tempie. Komercyjne misje z dnia na dzień rosną w siłę i coraz bardziej widać, że przepisy z lat 60. i 70. nie idą z tym w parze.
W 2025 r. obserwujemy dynamiczny wzrost liczby prywatnych misji kosmicznych. Tylko w trzech pierwszych miesiącach 2025 r. ziemską orbitę opuściło więcej prywatnych misji kosmicznych niż kiedykolwiek wcześniej. Sukcesy takie jak lądowanie Firefly Aerospace na Księżycu kontrastują z porażkami, jak eksplozje rakiet SpaceX. Obecne przepisy, pochodzące z czasów zimnej wojny, nie są dostosowane do współczesnych realiów - uważają naukowcy, którzy opublikowali swoje wnioski w naukowym czasopiśmie "The Conversation".
Wyzwania prawne w kosmosie
Działania w kosmosie regulują międzynarodowe traktaty ONZ, w tym Traktat o przestrzeni kosmicznej z 1967 r. i Konwencja o odpowiedzialności z 1972 r. Jednak te umowy powstały w czasach zimnej wojny, kiedy eksploracja kosmosu była domeną państw. Dziś to prywatne firmy, jak SpaceX, odgrywają kluczową rolę, co wymaga aktualizacji przepisów.
Prywatne misje kosmiczne łączą cele komercyjne i krajowe. Jak zauważają Yucong Wang & Bin Li w "The Conversation", NASA i Europejska Agencja Kosmiczna współpracują z firmami, aby oszczędzać koszty i wykorzystywać ich wiedzę. Jednak obecne przepisy nie przewidują bezpośredniej odpowiedzialności firm za szkody w kosmosie.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Potrzeba nowych regulacji
Traktat o przestrzeni kosmicznej wymaga unikania zanieczyszczenia kosmosu, ale nie odnosi się do problemu śmieci kosmicznych. Brak precyzyjnych definicji i mechanizmów egzekwowania utrudnia zarządzanie tym problemem. Naukowcy podkreślają, że prawo kosmiczne musi ewoluować, aby zapewnić bezpieczne i zrównoważone podróże kosmiczne.
Zbliżamy się do momentu, gdy ludzie będą mogli wydobywać zasoby z ciał niebieskich. Księżyc jest w centrum uwagi, ale brak międzynarodowych regulacji dotyczących własności zasobów poza Ziemią. Stany Zjednoczone dążą do prywatnej własności zasobów kosmicznych, co stoi w sprzeczności z koncepcją "wspólnego dziedzictwa ludzkości".
Przyszłość eksploracji kosmosu
Zdaniem Yucong Wang i Bin Li, prawo kosmiczne musi ewoluować, aby zapewnić bezpieczne i zrównoważone komercyjne podróże kosmiczne i eksplorację Księżyca. Jak podkreślają naukowcy, wypracowanie międzynarodowego konsensusu powinno być priorytetem, aby uniknąć chaosu w przyszłych eksploracjach kosmosu.
