Ważny tydzień dla miłośników obserwacji nieba. Co będziecie mogli zobaczyć w jego trakcie?

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (MSK) jest obecnie największym i najjaśniejszym obiektem stworzonym przez człowieka, który znajduje się na orbicie i jest widoczny Ziemi, a który. Stacja jest widoczna z Polski niemal codziennie, ale często można ją zobaczyć tylko za dnia. Można ją wówczas dostrzec jedynie podczas przelotu na tle Słońca (lub Księżyca), co wymaga precyzyjnego planowania i wykonania zdjęcia, ponieważ taki przelot trwa mniej niż sekundę. W efekcie nie jest tak widowiskowy, jak nocne przeloty, gdy MSK można zobaczyć na niebie przez kilka minut.

Orbita MSK jest nachylona do równika pod kątem 51,6 stopnia, co sprawia, że stacja pojawia się na zachodzie lub południowym zachodzie, a znika na wschodzie lub południowym wschodzie. Czasami MSK nie jest widoczna przez cały przelot, ponieważ może wyłonić się z cienia Ziemi lub zniknąć wcześniej, chowając się w nim. W takich momentach nagle pojawia się na niebie jako jasny punkt lub nagle znika, co tworzy interesujące zjawisko.

Teleskopy pozwalają nam dostrzec kształt stacji, a nawet ją sfotografować. Kiedy jednak patrzymy na nią gołym okiem, wygląda jak jasny punkt na niebie, podobnie jak inne satelity. Im wyżej nad horyzontem przelatuje stacja, tym jaśniejsza się wydaje. Zawsze jednak jest jaśniejsza niż inne satelity - nawet tuż nad horyzontem świeci równie jasno jak Vega, najjaśniejsza gwiazda w konstelacji Lutni, którą latem widać jako pierwszą na ciemniejącym niebie.

Nie każdy nocny przelot MSK nad Polską można zobaczyć. Czasami stacja znika w cieniu Ziemi, zanim osiągnie horyzont. Kiedy jednak znajduje się wysoko na niebie, może być prawie tak jasna jak Wenus podczas zachodu Słońca.

Najciekawsze przeloty mają miejsce, gdy jasność MSK zbliża się do -3,6 mag do -4 mag (im mniejsza wartość mag, tym jaśniejszy obiekt). Wtedy stacja jest jaśniejsza niż Jowisz w maksimum blasku i nieco słabsza od Wenus. W przeciwieństwie do samolotów, odbijane przez panele słoneczne światło nie zmienia barwy i nie migocze. Jasność MSK zależy od ułożenia paneli słonecznych oraz wysokości, na jakiej znajduje się podczas przelotu.

Najbliższy tydzień to czas, gdy MSK będzie nie tylko przelatywać nad naszymi głowami, ale również osiągnie jedną z największych możliwych jasności. Wieczorem we wtorek, 14 maja, MSK osiągnie jasność bliską -4 mag podczas dwóch przelotów - tuż przed godziną 22:00 i po 23:30. Czas przelotu różni się o kilka minut w zależności od miejsca w kraju, dlatego warto być na miejscu obserwacji 10 minut wcześniej. Nawet z centrum miasta, z balkonu w bloku, można będzie zobaczyć tak jasną stację.

MSK będzie dobrze widoczna do 26 maja, a najjaśniejsze nocne przeloty będą miały miejsce codziennie do 22 maja. Potem stacja zniknie z polskiego nieba na około miesiąc.

Szczegółowe informacje o przelotach MSK dla danej lokalizacji można znaleźć w aplikacji Heavens Above (dostępnej także w przeglądarce). Wystarczy zainstalować ją na telefonie, nadać jej dostęp do lokalizacji i wybrać opcję MSK w menu. Wyświetli się lista przelotów w najbliższych dniach (wys. oznacza maksymalną wysokość w trakcie przelotu, a wielk. jasność w tym momencie). Klikając na wybrany przelot, zobaczymy mapkę nieba z trasą stacji, co jest bardzo przydatne, gdyż widać na niej miejsce i dokładny czas przelotu, a także momenty wejścia w cień Ziemi lub wyłonienia się z niego.

Samo znalezienie przelotów MSK to tylko połowa sukcesu. Ważne jest również, aby wybrać przeloty, podczas których stacja przechodzi na tle tarczy Księżyca (zarówno nocą, jak i za dnia) lub Słońca. W nocy, gdy Księżyc jest w kwadrze, można zobaczyć, jak MSK "przebija" go, na chwilę migocząc i znikając z pola widzenia.

Daty takich przelotów można znaleźć za pomocą narzędzia ISS Transit Finder. Wystarczy wprowadzić zakres dat i maksymalną odległość, jaką jesteśmy gotowi pokonać od miejsca zamieszkania, a następnie kliknąć "Calculate". Narzędzie pokaże wizualizacje możliwych przelotów wraz z mapkami, które wskazują, skąd i kiedy będą one widoczne. Warto z tego skorzystać, ponieważ w tym tygodniu zaplanowano wiele przelotów MSK na tle Księżyca, widocznych z Polski.

Mieszkańcy Warszawy będą mieli aż trzy okazje do obserwacji - najbliższa już dzisiaj 14 maja 2024 tuż po 23:30, kolejna 16 maja 2024, 20 minut po północy, a następna 18 maja 2024 o podobnej porze.