Chuck Yeager nie żyje. Pilot, który pierwszy przekroczył prędkość dźwięku, zmarł w wieku 97 lat

Chuck Yeager to jedna z największych legend lotnictwa. Pilot myśliwca, oblatywacz, a później dowódca i ikoniczny popularyzator awiacji. Zapisał się w historii jako pierwszy człowiek, który w eksperymentalnym samolocie Bell X-1 przekroczył prędkość dźwięku.

Lotnicza kariera przyszłego oblatywacza i generała rozpoczęła się podczas II wojny światowej. Zaczęło się niezbyt fortunnie: Charles Elwood Yeager, znany powszechnie jako "Chuck", został bowiem zestrzelony podczas swojego ósmego lotu nad okupowaną Francją. Sukcesy nadeszły z czasem.

Mimo rozpoczęcia służby w schyłkowym okresie wojny, Yeager zapisał na swoim koncie wyjątkowy wyczyn: w ciągu zaledwie jednego dnia uzyskał status asa myśliwskiego, zestrzeliwując aż pięć samolotów wroga. Dwa z nich "zestrzelił" nie otwierając ognia - wypracowując pozycję do ataku sprawił, że niemieccy piloci sami wpadli na siebie.

Wojnę zakończył, mając na koncie w sumie 11,5 zestrzelenia, w tym zwycięską walkę z niemieckim odrzutowcem Me-262.

Ale to nie kariera pilota myśliwca sprawiła, ze Chuck Yeager stał się jednym z najbardziej znanych pilotów świata. Globalną sławę przyniosła mu powojenna kariera pilota doświadczalnego i przekroczenie po raz pierwszy prędkości dźwięku.

Samo przekroczenie prędkości dźwięku jest wyzwaniem znacznie większym, niż mogłoby się wydawać. Nie wystarczy po prostu rozpędzić samolot, bo przy prędkościach granicznych zaczynają na niego działać nietypowe siły - gwałtowne wzrosty oporu, a także zawirowania, powodujące duże problemy ze sterownością.

Dlatego do tej wyjątkowej misji Amerykanie przeznaczyli równie wyjątkowy samolot – doświadczalny Bell X-1.

Była to maszyna zbudowana dzięki pomocy Brytyjczyków i na podstawie opracowanego przez nich projektu Miles M.52. Kadłub samolotu przypominał pocisk, do którego dołączono proste skrzydła, a napęd zapewniał silnik rakietowy Reaction Motors XLR11-RM3 o ciągu 26,7 kN.

Nietypowa była nie tylko sama konstrukcja, ale i sposób startu – Bell X-1 nie startował z ziemi, ale rozpoczynał lot już w powietrzu, startując spod kadłuba samolotu B-29 Superfortress, który wynosił eksperymentalną maszynę na odpowiednią wysokość.

W takim właśnie samolocie 19 stycznia 1946 roku Chuck Yeager przekroczył prędkość dźwięku. Pilotowana przez niego maszyna osiągnęła 1126 km/h (1,06 macha) na wysokości 13 115 metrów.

Czy Yeager faktycznie był pierwszym człowiekiem, który przekroczył prędkość dźwięku? Istnieje kilka relacji niemieckich pilotów, którzy w samolotach Me-262 i Me-163 meldowali przekroczenie tej umownej granicy.

Istnieje także meldunek innego amerykańskiego pilota doświadczalnego, który prędkość dźwięku miał przekroczyć niedługo przed Yeagerem w prototypie North American F-86 Sabre.

Doniesienia te, choć interesujące z punktu widzenia pasjonatów lotnictwa, mają jednak kluczową wadę: są niemożliwe do zweryfikowania. W przeciwieństwie do lotu Chucka Yeagera, którego parametry i okoliczności zostały zarejestrowane w sposób niebudzący wątpliwości.

Warto podkreślić, że naddźwiękowy lot był czymś więcej, niż tylko kolejnym lotniczym rekordem. Nie tylko przesuwał technologiczne granice, ale – przede wszystkim – dostarczał niezbędnych danych, dzięki którym możliwe stało się budowanie coraz szybszych, doskonalszych, a zarazem bezpieczniejszych samolotów.

Nie będzie przesadę stwierdzenie, że historyczny lot Bella X-1 stał się jednym z filarów, na których opiera się współczesne lotnictwo.

Po swoim historycznym sukcesie Chuck Yeager kontynuował karierę pilota doświadczalnego. Ustanowił jeden z kolejnych rekordów prędkości lotu, osiągając prędkość 2,44 Ma, a także jako pierwszy Amerykanin testował zdobyty, sowiecki samolot MiG-15.

W późniejszych latach pilot kontynuował karierę wojskową – zaliczył m.in. 127 lotów bojowych nad Wietnamem.

Awansowany do stopnia generała brygady, w 1975 roku przeszedł na emeryturę, podczas której nie przestawał latać, dzieląc się swoim doświadczeniem jako pilot konsultant NASA i amerykańskich sił powietrznych. Już na emeryturze, w uznaniu zasług, został awansowany do stopnia generała dywizji.

Charles Elwood Yeager zmarł 7 grudnia 2020 roku w Los Angeles. Miał 97 lat.