Lenovo IdeaPad U300s - test ultrabooka z Państwa Środka

Miał być najdroższym z zaprezentowanych na IFA 2011 ultrabooków. Rynek szybko jednak zweryfikował cenę i teraz Lenovo IdeaPad U300s jest jedną z tańszych maszyn w swoim segmencie. Czy warto wziąć go pod uwagę?

Lenovo IdeaPad U300s
Lenovo IdeaPad U300s
Jacek Klimkowicz

04.03.2012 | aktual.: 10.03.2022 16:09

Specyfikacja, wykonanie i ergonomiaSpecyfikacja techniczna

Ultrabook udostępniony nam do testów legitymuje się następującą konfiguracją sprzętowo-programową:

  • matryca: 13,3\ HD (1366 x 768, błyszcząca, LED);
  • procesor: Intel Core i5-2467M (1,60 GHz);
  • pamięć RAM: 4 GB DDR3 (1333 MHz);
  • dysk: SSD JMicron 616 128 GB;
  • grafika: Intel HD Graphics 3000;
  • złącza: 1 x USB 3.0, 1 x USB 2.0, 1 x HDMI, 1 x wejście/wejście audio;
  • łączność: WLAN 802.11b/g/n, Bluetooth 3.0+HS, Intel Wireless Display 2.0;
  • inne: kamerka o rozdzielczości 1,3-megapiksela, obsługa technologii Intel Anti-Theft;
  • akumulator: 4-komorowy, 54 Wh;
  • OS: Microsoft Windows 7 Home Premium 64-bit.

Lenovo IdeaPad U300s o takiej specyfikacji kosztuje na chwilę obecną 3999 . Jest zatem stosunkowo tani. Za ultrabooka Toshiby czy Asusa o podobnej konfiguracji trzeba wyłożyć kilkaset złotych więcej. Skąd zatem tak atrakcyjna (jak na sprzęt z tego segmentu) cena? Przekonajmy się.

Wygląd, obudowa i jakość wykonania

Lenovo IdeaPad U300s z wyglądu przypomina starą i niezbyt udaną U260, poddaną kolejnej kuracji odchudzającej. Lita konstrukcja, wykonana z pojedynczych bloków aluminium ma zaokrąglone brzegi i zaledwie 15 mm grubości. Idealną harmonię zaburza tylko jeden rząd kratek wentylacyjnych, znajdujący się na lewej ściance obudowy utrzymanej w tonacji grafitowo-szarej.

Lenovo IdeaPad U300s
Lenovo IdeaPad U300s

Całość wygląda estetycznie i waży 1336 gramów. Materiały, z których został wykonany Lenovo IdeaPad U300s sprawiają wrażenie bardzo dobrych jakościowo i są miłe w dotyku. Pod względem sztywności świetnie wypada pulpit ultrabooka, który jest niewrażliwy nawet na silny nacisk. Na stronie spodniej, głównie po lewej stronie można jednak już zaobserwować odkształcenia spowodowane przyłożeniem nieco większej siły.

Lenovo IdeaPad U300s
Lenovo IdeaPad U300s

Cienka pokrywa całkiem nieźle znosi nacisk, skutecznie chroniąc matrycę przed działaniem sił zewnętrznych. Dekiel chwycony za rogi wykazuje pewną elastyczność mieści się ona w granicach rozsądku. Z jednostką zasadniczą łączy go pojedynczy, centralny zawias. Ten ostatni stawia umiarkowany opór i pozwala na odchylenie ekranu o 130 stopni. Taki zakres regulacji powinien zadowolić większość użytkowników, również tych słusznego wzrostu.

Lenovo IdeaPad U300s
Lenovo IdeaPad U300s

Brak mechanizmu ryglującego sprawia, że w niektórych położeniach Lenovo IdeaPad U300s otwiera się. Przez około 3-centymetrową szczelinę może dostać się wtenczas ciało obce i uszkodzić matrycę. Ekran też ma tendencje do kiwania się po zmianie kąta i opadania w wyniku większych wstrząsów. Krótko mówiąc mogło być lepiej, choć testowany ultrabook i tak nie ma szans na zejście do poziomu Toshiby Portégé Z830.

Lenovo IdeaPad U300s - spasowanie nie jest dobre
Lenovo IdeaPad U300s - spasowanie nie jest dobre

Spasowanie elementów obudowy w testowanym egzemplarzu nie jest tak dobre, jak można by oczekiwać. Zamknięta klapa miejscami wyraźnie odstaje od pulpitu (szczeliny rzędu 1 mm), osłona zawiasu po stronie zewnętrznej jest wyraźnie przesunięta w lewą stronę, na dodatek nie wszędzie dokładnie przylega do obudowy matrycy. Takich smaczków jest niestety więcej.

Inna kwestia to podatność zewnętrznych powierzchni Lenovo IdeaPada U300s na zarysowania. Nawet dbając o sprzęt trzeba liczyć się z tym, że prędzej czy później na klapie pojawią się mało estetyczne rysy. Zatłuszczenia również są widoczne na grafitowych powierzchniach zewnętrznych i aby je usunąć trzeba koniecznie użyć wilgotnej ściereczki, która nie zawsze jest pod ręką.

Rozmieszczenie portów

Lenovo IdeaPad U300s ma wyjątkowo niewiele portów peryferyjnych. Na szczęście te, które są rozmieszczono bardzo, bardzo dobrze.

Lenovo IdeaPad U300s - ścianka lewa (przycisk One Touch Backup, USB 2.0)
Lenovo IdeaPad U300s - ścianka lewa (przycisk One Touch Backup, USB 2.0)

Między interfejsami zachowano należyte odstępy i nie ma żadnych szans, by wzajemnie się blokowały po włożeniu opasłej wtyczki lub słusznych rozmiarów urządzenia.

Lenovo IdeaPad U300s - ścianka prawa (audio in/out, USB 3.0, HDMI, zasilanie)
Lenovo IdeaPad U300s - ścianka prawa (audio in/out, USB 3.0, HDMI, zasilanie)

Urządzenia wejścia, wyposażenie i matrycaKlawiatura i touchpad

Lenovo IdeaPad U300s - klawiatura i touchpad
Lenovo IdeaPad U300s - klawiatura i touchpad

Klawiatura pracuje naprawdę cicho i nigdzie się nie ugina. Umieszczony niemal w centralnej części podpórki pod nadgarstki clickpad Synaptics V8.0 jest pierwszorzędny. Powierzchnia dotykowa o wymiarach 105 x 70 mm ma bardzo dobre własności ślizgowe. Czułość i precyzja tabliczki stoją na wysokim poziomie, a gesty wielodotykowe działają wyśmienicie.

Lenovo IdeaPad U300s - touchpad
Lenovo IdeaPad U300s - touchpad

Przyciski funkcyjne zintegrowano z powierzchnią dotykową. Tym samym aby z nich skorzystać trzeba nacisnąć odpowiednio lewy bądź prawy róg tabliczki, która w efekcie nieznacznie się zagłębia. Dobiegający wówczas do uszu klik jest umiarkowanie głośny. Całość jest odpowiednio sprężysta i dobrze amortyzowana.

Panel sterowania touchpadem
Panel sterowania touchpadem

Jak przystało na panel dotykowy Synaptics, ma on bardzo duże możliwości konfiguracji. Obsługuje on także technologię PalmCheck, która zapobiega przypadkowym poruszeniom kursora podczas pisania. Jednocześnie zdarza się, że wskaźnik zmieni nieznacznie położenie podczas naciskania przycisku funkcyjnego, jako, że powierzchnia zintegrowanych z tabliczką klawiszy również jest dotykowa.

Wyposażenie

Lenovo IdeaPad U300s to ultrabook, którego lista wyposażenia jest wyjątkowo krótka. Oprócz modułów WiFi b/g/n (Intel Centrino Wireless-N 1030) i Bluetooth 3.0, dwóch portów USB (3.0 i 2.0), wyjścia HDMI, złącza audio typu combo (wyjście i wejście w jednym) i kamerki internetowej nie ma praktycznie nic. Nawet tak podstawowe zdawałoby się elementy jak czytnik kart pamięci i karta LAN są tutaj nieobecne. Można za to przesyłać multimedia bezprzewodowo dzięki technologii Intel Wireless Display 2.0.

Lenovo IdeaPad U300s - kamerka
Lenovo IdeaPad U300s - kamerka

Subnotebook wspiera technologię Intel Anti-Theft. Zintegrowana w ramce ekranu kamera o rozdzielczości 1,3-megapiksela ma przetwornik niewielki, lecz dość dobry jakościowo. Gdy warunki oświetleniowe są korzystne obraz jest ostry i pozbawiony widocznych na pierwszy rzut oka zakłóceń, natomiast gdy ilość światła docierająca do sensora jest mniejsza pojawiają się ziarnistości, które na szczęście nie przeszkadzają zbytnio w odbiorze projekcji.

Zintegrowany mikrofon nie odstaje pod względem jakości od montowanych standardowo w komputerach przenośnych. Jego czułość jest dobra, podobnie jak czystość rejestrowanego dźwięku. Schowane pod klawiaturą głośniki grają bardzo czysto, przyzwoicie odwzorowując tony średnie i wyższe. Naturalnie brakuje basów. Moc systemu audio jest ponadprzeciętna i zdecydowanie zadowalająca.

Matryca

Lenovo IdeaPad U300s jest wyposażony w 13,3" panel LCD o rozdzielczości 1366 x 768 pikseli i błyszczącej powłoce. Jego podświetlenie zrealizowane za pomocą diod LED charakteryzuje się bardzo dobrą równomiernością, ale niewielką siłą. Do 200 nitów, czyli niepisanego standardu w laptopach ze średniej półki sporo brakuje (ok. 30-40 nitów) i widać to nawet gołym okiem. Praca "pod chmurką" jest w zasadzie niemożliwa ze względu na uciążliwe odbicia i refleksy.

Lenovo IdeaPad U300s - kąty widzenia
Lenovo IdeaPad U300s - kąty widzenia

Pod względem jakości matryca Chi Mei (N133BGE-M41/CMO1334) również wypada przeciętnie. Owszem, kolory są dość dobrze nasycone, jednak liczba tych poprawnie odwzorowywanych jest niewielka i nawet paleta sRGB nie jest pokryta. Kontrast statyczny, za sprawą nieco mlecznej czerni i dość ciemnej bieli, jest niski. Kąty widzenia w płaszczyźnie pionowej są wąskie.

Wystarczy niewielka, kilkustopniowa zmiana położenia, aby na obrazie pojawiły się przekłamania. W poziomie oczywiście jest lepiej, ale projekcja wyraźnie traci na jasności. A ta nawet na wprost ekranu bywa niewystarczająca. Krótko mówiąc matryca w Lenovo IdeaPadzie U300s jest bardzo przeciętna jakościowo i słabo podświetlona.

Kluczowe podzespoły, wydajnośćKluczowe podzespołyProcesor i karta graficzna

Lenovo IdeaPad U300s jest na świecie oferowany w wersjach z procesorem Intel Core i7-2677M i Intel Core i5-2467M. Do nas trafiła wersja z popularniejszą, lecz nieco słabszą jednostką. Ma ona dwa rdzenie fizyczne (4 logiczne dzięki obsłudze technologii Hyper-Threading), które współdzielą 3 MB pamięci podręcznej L3 i pracują z częstotliwościami od 1,6 GHz do 2,3 GHz (w trybie Turbo Boost 2.0).

C1
C1

Procesor wykonany w 32-nm procesie litograficznym ma TDP równe 17 W. Obsługuje on instrukcje wektorowe AVX, kryptograficzne AES-NI i ma zaimplementowane instrukcje SSE z 4.2 włącznie. Chip wspiera także sprzętowo wirtualizację (Intel VT-x) i ma zintegrowany układ graficzny HD Graphics 3000.

G1
G1

Bazowe taktowanie tego ostatniego to zaledwie 350 MHz, ale w razie potrzeby rośnie ono do 1000 MHz. GPU ma 12 jednostek wykonawczych (EU), obsługuje API DirectX 10 oraz kilka użytecznych technologii. Godną wzmianki jest Quick Sync Video, dzięki której można błyskawicznie transkodować materiały wideo.

Pamięć RAM i dysk

Lenovo IdeaPad U300s, o którym traktuje niniejsza recenzja, ma 4 GB pamięci RAM typu DDR3-1333. Pojedyncza kość pracuje w trybie single-channel z opóźnieniami CL9-9-9-24 1T. Zainstalowany dysk SSD JMicron 616 ma pojemność 128 GB.

C2
C2

Jakakolwiek rozbudowa laptopa nie jest możliwa, gdyż pokrywy spodniej nie da się zdjąć..

Wydajność w liczbach

Indeks wydajności systemu Windows 7

Lenovo IdeaPad U300s uzyskał wynik podstawowy równy 4,7 punktu. Jest to ocena co prawda przypadkowa (zależy od najniższego wyniku cząstkowego), ale dobrze odzwierciedlająca ogólną wydajność systemu.

WEI
WEI

Za wyjątkiem noty w sekcji "Wydajnosć w grach", która jest zdecydowanie zawyżona, wszystkie pozostałe są adekwatne do rzeczywistych osiągów ultrabooka.

SuperPI mod 1.5 XS

Lenovo IdeaPad U300s poradził sobie ze wszystkimi próbkami bardzo sprawnie. Duża w tym zasługa technologii Turbo Boost 2.0, dzięki której taktowanie podczas przetwarzania jednowątkowego utrzymuje się stale na poziomie ponad 2 GHz.

PI
PI

Czasy uzyskane przez ultrabooka są porównywalne z innymi konstrukcjami o podobnej konfiguracji, aczkolwiek trzeba zauważyć, że próbka 32 M została przezeń obliczona o 12 sekund szybciej niż przez Acera Aspire S3. Laptopy z procesorami Intel Core i3-2310M potrzebują zaś ponad minutę więcej.

7-Zip 9.20 64-bit

Praca z archiwami na Lenovo IdeaPadzie U300s nie jest problemem. Zarówno kompresja jak i dekompresja przebiegają sprawnie. Niemałe znaczenie ma tutaj szybki dysk, który świetnie radzi sobie z małymi plikami i nie ogranicza tym samym procesora.

W
W

Tempo działania jest porównywalne z tymi, jakie oferują laptopy z procesorami Intel Core i3-2310M i szybkimi dyskami, tudzież APU AMD A6-3400M.

CineBench R10 i R11.5 64-bit

Rendering scen zajmuje ultrabookowi nieco więcej czasu niż notebookom z najsłabszymi Core i3, ale to nie oznacza, że trwa przesadnie długo. Testy wielowątkowe zakończone zostały uzyskaniem odpowiednio 7189 (R10) i 1,93 pts (R11.5). Niemal identyczne wyniki uzyskał Acer Aspire S3 z takim samym CPU.

CB R10
CB R10

Wykorzystując tylko 1 wątek można natomiast liczyć na tempo przetwarzania na poziomie nieco mocniejszych i3-jek. Niskonapięciowy Core i5 jest niezależnie od metodologii szybszy niż 4-rdzeniowy APU AMD A-3400M o standardowym TDP.

CB R11.5
CB R11.5

W testach OpenGL HD Graphics 3000 wypada dość przeciętnie, ale biorąc uwzględniając charakter komputera można uzyskane wyniki uznać za zadowalające. Nie zmienia to faktu, że nawet do słabych, dedykowanych kart graficznych trochę brakuje.

SPECviewperf 11

Prace związane z projektowaniem w środowiskach CAD/CAM także nie są domeną superpłaskiej konstrukcji, której przeznaczenie jest zgoła inne. Nie dziwią zatem niskie wyniki uzyskane w benchmarku SPECviewperf 11 (rozdzielczość 1920 x 1080, bez AA i AF).

  • CATIA – brak wyniku (niepowodzenie);
  • EnSight – 1,03;
  • LightWave – 5,30;
  • Maya – 1,16;
  • Pro/ENGINEER – 0,41;
  • SolidWorks – 3,88;
  • Siemens Teamcenter Visualization Mockup – 0,43;
  • Siemens NX – 0,67.

W tym miejscu warto nadmienić, że Lenovo IdeaPad U300s wypadł w większości testów nieco lepiej niż Acer Aspire S3. Różnice są jednak nieznaczne przy tej wydajności.

Geekbench 2.2.7, PC Mark Vantage i 7

Wydajność podsystemu pamięci i procesora w ocenie Geekbencha jest dobra (4116 punktów). Jednocześnie uzyskany wynik jest ok. 8% lepszy od wykręconego przez Acera Aspire S3 mimo bardzo zbliżonej konfiguracji.

Bardziej kompleksowe benchmarki firmy Futuremark wysoko oceniają malucha wyposażonego w dysk SSD, który zdecydowanie podnosi szybkość działania całego systemu.

Dla porównania wyposażony w zwykły dysk twardy Acer Aspire S3 uzyskał odpowiednio 5457 pkt. i 1881 pkt.. Jak widać waga pamięci masowej jest przy obecnej wydajności CPU i GPU coraz większa, a programy testujące to uwzględniają.

3D Mark 2006 i Vantage

Ultramobilna konstrukcja stworzona do niezbyt wymagających zadań pozwala także na odrobinę relaksu przy nieco starszych tytułach. Przynajmniej tak wynika ze wskazań popularnych 3D Marków.

CrystalDiskMark 3.0.1 i ATTO Disk Benchmark 2.46

CDM
CDM

Z małymi plikami nośnik również radzi sobie wielokrotnie szybciej niż tradycyjne dyski twarde, dzięki czemu cały system komputerowy działa płynnie i naprawdę sprawnie.

ADB
ADB

Średni czas dostępu do danych to standardowe dla dysków SSD 0,2 ms. Jest zatem bardzo krótki, zwłaszcza w odniesieniu do klasycznych, magnetycznych pamięci masowych.

Wydajność w praktyce

Codzienne użytkowanie

Lenovo IdeaPad U300s jest tak lekki i płaski, że chciałoby się go nosić wszędzie. Niestety, słabo podświetlona, błyszcząca matryca sprawia, że używanie go w terenie jest poważnie utrudnione, często nawet niemożliwe. Na dodatek maluch mocno obciążony nagrzewa się tak, że trzymanie go na kolanach staje się nieprzyjemne (i w przypadku mężczyzn niewskazane ze względów zdrowotnych).

Tempo działania systemu jest świetne. Ultrabook włącza się i wyłącza błyskawicznie, aplikacje uruchamiają się w mgnieniu oka. Multitasking stoi na dobrym poziomie i praca z kilkoma programami jednocześnie nie jest problemem (o ile nie są bardzo wymagające). Pozytywnie na komfort pracy rzutują wygodna klawiatura i gładzik oraz dobra kultura pracy.

Gry

Ultrabook nie jest maszyną dla wymagającego gracza, ale lepiej lub gorzej popykać się da, o czym najlepiej świadczą framerate’y uzyskane podczas rozgrywki w dyżurnej grze wyścigowej.

  • Colin McRae: DiRT2 – 1366 x 768, low – min. 20 FPS, średnio 27,066 FPS, maks. 38 FPS.

Hałas oraz ciepło, przebiegi na akumulatorze, podsumowanie i ocenaHałas oraz ciepło

Wzrost obciążenia (np. w związku z uruchomieniem gry) skutkuje wzmożoną emisją hałasu, aczkolwiek i tak trudno znaleźć konstrukcję, która będzie cichsza. Temperatury podzespołów pozostają wówczas zadowalająco niskie. Procesor osiąga maksymalnie 80 stopni Celsjusza, a to wynik jeden z najlepszych.

HWInfo
HWInfo

Niestety, metalowa obudowa w znacznej części bierze udział w odprowadzaniu ciepła. Obszar nad klawiaturą oraz znaczna połać po stronie spodniej stają się gorące. Po kilkudziesięciu minutach próby obciążeniowej nie byłem w stanie utrzymać ultrabooka w ręce dłużej niż kilka sekund, gdyż zwyczajnie parzył.

Na pocieszenie mogę dodać, że podpórka pod nadgarstki nie nagrzewa się powyżej temperatury ciała zdrowego człowieka. Ciepło czuć natomiast na obszarze klawiatury, przez którą jest zasysane chłodne powietrze. Negatywnie wpływa to wówczas na komfort pracy.

Przebiegi na akumulatorze

[block position="inside"]1365[/block]

Ultrabook Lenovo IdeaPad U300s dość długo działa na akumulatorze, jednak do czasów deklarowanych przez producenta sporo brakuje. I tak w trybie maksymalnego oszczędzania energii da się pracować do 6 godzin (2 godziny krócej niż obiecuje producent).

Przeglądając strony internetowe trzeba liczyć się z koniecznością szukania gniazdka już po nieco ponad 4 godzinach. Przez niespełna 3,5 godziny da się oglądać filmy. Intensywna eksploatacja subnotebooka skutkuje skróceniem tego czasu o kolejną godzinę.

Na koniec muszę dodać, że w trakcie ładowania akumulatora wydajność jednostki centralnej jest mocno ograniczana. Taktowanie spada do 800 MHz (CPU) i 350 MHz (GPU). Spadek jest wyraźnie odczuwalny. Niewielkim pocieszeniem jest fakt, że akumulator bardzo szybko się ładuje (ponad 50% w 30 minut).

Podsumowanie

Lenovo IdeaPad U300s to konstrukcja, która ma sporo zalet, ale i niemało wad. Najbardziej boli niemożność korzystania z tego niezwykle smukłego i lekkiego subnotebooka na dworze, gdyż na słabo podświetlonym ekranie pojawiają się uciążliwe refleksy i odbicia ograniczające widoczność prezentowanych treści niemal do zera. Do tego pod obciążeniem obudowa staje się miejscami nieznośnie gorąca, a podczas ładowania taktowanie CPU spada do najniższych możliwych wartości.

Inna kwestia to spasowanie elementów obudowy, które pozostawia dużo do życzenia. Sztywność konstrukcji też nie jest pierwszorzędna, ekran ma tendencje do kiwania się, a odporność zewnętrznych powierzchni na zarysowania jest niewystarczająca. Oczywiście nie brakuje również pozytywów. Największym jest szybkość działania wynikająca z zastosowania procesora Intel Core i5 i dysku SSD. Dobre rozmieszczenie nielicznych portów peryferyjnych też zasługuje na uznanie, podobnie jak wysoka kultura pracy.

Tylko czy to nie za mało, by produkt nazwać dobrym? Decyzję pozostawiam Wam. Moim zdaniem zdecydowanie lepiej na chwilę obecną kupić Asusa UX31E lub Samsunga 900X3A. Są to konstrukcje droższe, ale za to świetnie wykonane i pozbawione większości wad trapiących IdeaPada U300s. Drugi z polecanych subnotebooków otrzymał rekomendację naszego serwisu.

Oceniamy: subnotebook

[block position="inside"]1366[/block]

Lenovo IdeaPad U300s

[plus]elegancki design

[plus]superpłaski i lekki

[plus]dobrze rozmieszczone porty

[plus]świetna szybkość działania systemu

[plus]bardzo dobra wydajność w aplikacjach

[plus]dobry gładzik

[plus]dobre przebiegi na akumulatorze

[plus]wysoka kultura pracy

[minus]kiepskie spasowanie elementów obudowy

[minus]nie najlepsza sztywność konstrukcji, podatność na zarysowania

[minus]bardzo ubogie wyposażenie

[minus]gorąca obudowa pod obciążeniem

[minus]brak możliwości rozbudowy

[minus]błyszcząca, słabo podświetlona matryca o przeciętnych parametrach

[minus]podczas ładowania drastycznie ograniczona wydajność CPU

Źródło artykułu:WP Gadżetomania
poradnikirtvkomputery
Wybrane dla Ciebie
Komentarze (0)
© Gadżetomania
·

Pobieranie, zwielokrotnianie, przechowywanie lub jakiekolwiek inne wykorzystywanie treści dostępnych w niniejszym serwisie - bez względu na ich charakter i sposób wyrażenia (w szczególności lecz nie wyłącznie: słowne, słowno-muzyczne, muzyczne, audiowizualne, audialne, tekstowe, graficzne i zawarte w nich dane i informacje, bazy danych i zawarte w nich dane) oraz formę (np. literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne, programy komputerowe, plastyczne, fotograficzne) wymaga uprzedniej i jednoznacznej zgody Wirtualna Polska Media Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, będącej właścicielem niniejszego serwisu, bez względu na sposób ich eksploracji i wykorzystaną metodę (manualną lub zautomatyzowaną technikę, w tym z użyciem programów uczenia maszynowego lub sztucznej inteligencji). Powyższe zastrzeżenie nie dotyczy wykorzystywania jedynie w celu ułatwienia ich wyszukiwania przez wyszukiwarki internetowe oraz korzystania w ramach stosunków umownych lub dozwolonego użytku określonego przez właściwe przepisy prawa.Szczegółowa treść dotycząca niniejszego zastrzeżenia znajduje się  tutaj.