Przełomowe teledyski. Wykorzystywały technologie wyprzedzające swoje czasy

Muzycy a-ha nie mają wątpliwości: gdyby nie innowacyjny jak na swoje czasy teledysk, piosenka może nie stałaby się aż takim hitem. O ile przebój zawładnął stacjami radiowymi, tak wideoklip sprawił, że "Take on Me" puszczane było w telewizji. "Mieliśmy komplet" - mówił Morten Harket.

Klip jest wyjątkowy za sprawą wykorzystanej techniki rotoskopowej, umożliwiającej zamianę filmu aktorskiego na film animowany. Twórcy wykorzystali ponad 10 tys. rysunków do części animowanej. W teledysku "Take on Me" świat komiksu przenika do świata rzeczywistego, i na odwrót. Efekt robił wrażenie, szczególnie jeśli przypomnimy sobie, jak wcześniej wyglądało połączenie animacji z prawdziwym światem:

Teledysk "Take on Me" do dzisiaj cieszy się olbrzymią popularnością. 17 lutego materiał w wersji 4K przekroczył miliard wyświetleń. Po latach wyszło również narzędzie, pozwalające przy użyciu iPhone'a uzyskać w domu efekt, jaki osiągnęli twórcy klipu.

Według wielu źródeł teledysk do "Money for Nothing" to pierwszy teledysk, w którym pojawiły się generowane komputerowo postacie. Wcześniej, w 1981, komputerowe efekty specjalne zobaczyliśmy choćby w teledysku do utworu grupy The Jacksons.

Nie da się jednak ukryć, że na dużo większą skalę Dire Straits wykorzystało technologię. Owszem, dzisiaj animacja może wydawać się toporna i mało przekonująca, ale wówczas to było coś.

Co ciekawe, Mark Knopfler był przeciwnikiem materiałów wideo, ale ostatecznie udało się go przekonać. Teledysk do "Money for Nothing" powstał w 1985 roku. Był też pierwszym teledyskiem, który wyemitowano po oficjalnym starcie MTV Europe w 1987 roku.

Nie zawsze technologia w latach 80. wykorzystywana była z aż takim rozmachem. Czasami była po prostu intrygującym dodatkiem. Dobrym przykładem są dwa teledyski: Earth, Wind & Fire - "Let's Groove" i Al Di Meola - "Sequencer".

Przebojowy, taneczny "Let's Groove" przenosi nas w kosmos. Dosłownie. A potem szaleństwo się zaczyna: kolorowe efekty rodem z dawnych wygaszaczy ekranu, kojarząca się z wirtualnym pasjansem "gąsienica" ciągnąca się za bohaterami klipu, w końcu unoszący się wokół głowy ludzie. Mało? Dołóżcie do tego trzy latające głowy śpiewającego.

A skoro o szaleństwie mowa, to nie sposób nie wspomnieć o przedziwnym teledysku z 1986 roku do piosenki "Sledgehammer". Wprawdzie utwór Petera Gabriela nie doczekał się generowanej komputerowo animacji, bo wykorzystano dobrze znaną animację poklatkową, ale efekt i tak zadziwia i szokuje do dziś.

Więcej wirtualnej rzeczywistości mieliśmy w teledysku Al Di Meola - "Sequencer". To wręcz swego rodzaju krótki film science-fiction, gdzie na wygenerowanej komputerowo arenie pojedynek toczą dziwni samurajowie i muzyczni wojownicy.

Również w Polsce zachłyśnięto się możliwościami, jakie dają komputery.

Efekt, trzeba przyznać, piorunujący. Szara, brudna rzeczywistość raczkującego kapitalizmu, przygnębiający tekst i komputerowe sztuczki na ekranie. Od takiego połączenia może się zakręcić w głowie nawet bez okularów 3D.

Teledysk do "Californication" świetnie pokazuje, jak w ciągu 13 lat rozwinęła się technologia. W 1987 roku mamy pierwszy teledysk z wygenerowanymi postaciami, w 2000 roku Red Hot Chili Peppers pokazuje nam wizje gier komputerowych. Tak, wizje, bo przecież "GTA 3" wyszło dopiero rok później, a i tak nie pozwalało na rzeczy, które w teledysku zaprezentowano. Śmiało możemy potraktować klip jako zapowiedź tego, na co pozwalać będą gry z otwartym światem.

The Streets i Arcade Fire

Na pierwszy rzut oka teledysk do piosenki z 2010 roku jest do bólu klasyczny - ot, jakiś tam scenariusz, wokalista, standard. Ale The Streets wypuściło interaktywny klip. Sama technologia nie była może nowa, bo gry będące czymś w rodzaju interaktywnymi filmu znane były już w latach 80. i 90. W teledysku również to widz decydował, jak potoczy się opowiadana historia. Z perspektywy czasu widzimy, że klip był całkiem przełomowy - w końcu niedawno do podobnej narracji wrócił Netflix.

Jeszcze ciekawiej do nowinek podszedł zespół Acrade Fire. Na specjalnej stronie wystarczyło wpisać np. swoją ulicę, by akcja teledysku rozgrywała się właśnie na niej. Jak to możliwe? Za sprawą przeglądarkowych okienek zasypywani jesteśmy różnymi ujęciami. Najważniejszy przedstawia biegnącego bohatera. Kolejne zaciągają obraz z Google Maps - jest zdjęcie satelitarne okolicy, ale też te z Google Street View. Efekt jest naprawdę ciekawy.

Porównując teledyski z lat 80. i zestawiając je z dzisiejszymi, odpowiedź nasuwa się jedna: raczej nie. W końcu brakuje takich, które robią wrażenie na wszystkich, kreują nowe mody. Z drugiej strony mieliśmy np. teledyski w 360-stopniach, które pojawiły się zanim w sklepach można było kupić tanie gogle VR. A pierwszy klip 360 4K miał premierę w 2015 roku - dodajmy, że do dziś w Polsce mało jest kanałów 4K i jedynie wybrane filmy czy wydarzenia sportowe można oglądać w tak wysokiej rozdzielczości. Doczekaliśmy się również teledysków stworzonych przez sztuczną inteligencję. Może to wszystko nie robi aż takiego "wow" jak dawniej, ale nie można powiedzieć, że twórcy teledysków zostali w tyle.