Pisanki, kraszanki - jak ozdobić wielkanocne jaja?

Niektóre techniki barwienia, malowania i ozdabiania pisanek mają długą tradycję. Inne powstały stosunkowo niedawno. Jest ich tak wiele, że na pewno każdy znajdzie coś dla siebie - i oczywiście rodziny.

Wielkanocne potrawy przygotowujemy już od jakiegoś czasu i nie możemy się pewnie doczekać, kiedy ich spróbujemy. Zanim jednak to nastąpi, czeka na nas jeszcze jedna świąteczna tradycja: zdobienie jaj, z którymi pójdziemy do kościoła.

Niektóre techniki barwienia, malowania i ozdabiania pisanek mają długą tradycję. Inne powstały stosunkowo niedawno. Jest ich tak wiele, że na pewno każdy znajdzie coś dla siebie - i oczywiście rodziny.

Kraszanki i "wydrapywanki"

Kraszanki to tradycyjnie jaja zabarwione w całości na jednolity kolor, nie posiadające innych ozdób. Często jednak łączy się koloryzowanie z "wydrapywaniem" rozmaitych wzorów. Po zdjęciu ostrym narzędziem wierzchniej warstwy barwnika, ukazuje się jasna skorupka jajka - można w ten sposób tworzyć nawet bardzo rozbudowane ornamenty.

Jak zabarwić jaja na wybrany kolor? Trzeba je po prostu ugotować na twardo w wodzie z jednym z wybranych barwników - naturalnym bądź sztucznym. Kilka podstawowych kolorów dadzą nam na przykład:

• żółty - liście brzozy, olchy i młodej jabłoni, suszone kwiaty jaskrów polnych, rumianek, suche łupinki cebuli oraz igły modrzewiowe;
• czerwony - kora dębu, owoce czarnego bzu, suszone jagody, suche łupiny cebuli;
• różowy - sok z buraka (intensywność koloru zależy od stopnia rozcieńczenia wodą);
• pomarańczowy - marchew, dynia;
• brązowy - łupiny orzecha, igły jodłowe;
• niebieski - owoce tarniny;
• fioletowy - płatki ciemnej malwy;
• zielony - trawa, pokrzywa, liście barwnika, młode żyto, kora brzozowa, wywar z jemioły;
• czarny - wygotowane olchowe szyszki;
• złoty - łupiny orzecha i cebula (cebuli więcej niż orzecha).

Jeśli do wywaru dodamy nieco octu, uzyskany kolor będzie trwalszy. Barwniki muszą się trochę pogotować zanim włożymy do garnka jaja - warto sprawdzić po prostu łyżeczką, czy woda zdążyła już nabrać odpowiedniego koloru.

Kolorowe, ostygnięte! jaja możemy następnie ozdobić wydrapując na skorupce wybrane wzory. W zależności od używanego narzędzia oraz naszych zdolności plastycznych, mogą to być albo zupełnie proste elementy jak gałązki bazi, albo bardziej skomplikowane obrazki.

Pisanki zdobione za pomocą wosku

Ta technika zdobienia polega na namalowaniu wybranych wzorów za pomocą rozpuszczonego wosku, a dopiero potem barwieniu jaj w sposób taki sam, jak przy kraszankach. Wykonujemy to następująco:

• kupujemy świeczkę, koniecznie z wosku pszczelego - parafina nie da nam dobrego efektu;
• rozpuszczamy ją w metalowym pojemniku postawionym na niewielkim ogniu;
• w ołówek lub kredkę wbijamy szpilkę z metalowym łebkiem. Im większy łepek, tym grubsze linie będziemy rysować;
• surowe jaja myjemy i osuszamy papierowym ręcznikiem, a następnie za pomocą wcześniej przygotowanych narzędzi nanosimy wybrany wzór na skorupkę. Wosk musi być cały czas płynny, ale też nie powinien zbytnio parować.

Później wystarczy już tylko ugotować jajka na twardo w wybranych barwnikach i zetrzeć użyty wcześniej wosk. Tam, gdzie się znajdował, jajo nie zmieniło koloru i widać jasny, wyraźny wzór.

Barwniki spożywcze

Metoda mniej tradycyjna, ale daje świetne efekty wizualne:

• nacieramy umyte jaja octem i wkładamy do sitka lub jeszcze lepiej do durszlaka;
• polewamy od góry, \byle jak\
• pierwszym barwnikiem - i lekko potrząsamy sitem żeby rozprowadzić kolor;
• po minucie-dwóch robimy to samo, ale z kolejnym barwnikiem, najlepiej w kontrastowym kolorze;
• można całość powtórzyć jeszcze raz, uważajmy jednak, żeby nie przesadzić z kolorystyką;
• płuczemy jaja, czekamy aż ociekną z nadmiaru wody i odkładamy do wyschnięcia.

Wyjdą nam bardzo ciekawe pisanki o abstrakcyjnych wzorach.

Jak zrobić wydmuszkę?

Jeżeli chcemy żeby nasze ozdobione z takim wysiłkiem jajo wytrzymało nie tylko do najbliższych świąt, możemy użyć wydmuszek. Ich nazwa wzięła się od sposobu wykonania:

• bierzemy surowe jajo koniecznie z całą, nie popękaną skorupką;
• wiercimy w nim dziurki na obu jego końcach;
• delikatnie \wydmuchujemy\ zawartość przykładając usta do jednej z dziurek - całość wypłynie oczywiście z drugiego końca.

Można wykonać to jednak inaczej, z użyciem sporej strzykawki i igły. Taka wydmuszka będzie miała tylko jedną dziurkę - wykonujemy ją tak jak poprzednio, nożem czy drucikiem. Następnie do otworku wsadzamy igłę i bardzo powoli wstrzykujemy powietrze. Ciśnienie wypchnie białko i żółtko na zewnątrz.

Ozdabianie wydmuszek

Ponieważ nie będziemy ich jeść, możemy puścić wodze fantazji i do ozdabiania użyć w zasadzie dowolnych materiałów. Poniżej kilka pomysłów do wykorzystania:

• Malowanie foliopisakami - używamy wesołych, intensywnych barw. Ponieważ dość łatwo jest malować flamastrem, możemy tworzyć nawet bardzo rozbudowane wzory. Pamiętajmy o odczekaniu chwilę przed złapaniem za właśnie zabarwiony fragment jaja.

• Folia aluminiowa - możemy zawinąć nasze wydmuszki w zwykłą, srebrną folię spożywczą. Ciekawy efekt uzyskamy, jeśli następnie okleimy całość dość ściśle cienką, przezroczystą taśmą klejącą.

• Z użyciem gąbki - potrzebne będą nam kolorowe farby i niewielkie kawałki gąbki. Może być taka zwykła do mycia, kuchenna albo jakakolwiek inna. Trzymając delikatnie wydmuszkę, moczymy koniec gąbki w wybranym kolorze farby, usuwamy nadmiar przyciskając do papierowego ręcznika - a następnie odciskamy wzory na skorupce. Można obracać, przesuwać, tak, żeby powstający efekt był jak najciekawszy. Po wyschnięciu pierwszej warstwy farby powtórzmy to samo ale z inną barwą - będzie jeszcze efektowniej.

• Wyklejanki - dowolnie dobrane materiały (fragmenty folii, papieru, ozdoby, cekiny, piórka, sznureczki) doklejamy po prostu na skorupce. Dla lepszego efektu można wcześniej jajo zabarwić, albo już po wydmuchaniu pomalować pisakami czy farbkami.