Pogromca pancerników. Bomba Tallboy to superbroń z II wojny światowej

Zbudowano ją do atakowania najtrudniejszych celów. Tam, gdzie zawodziły zwykłe bomby, potrzebna była superbroń. Bomba Tallboy, którą odnaleziono w Świnoujściu, to jedna z najbardziej zabójczych broni II wojny światowej.

5,5 tony wagi i ponad 6 metrów długości. Ta bomba była tak wielka, że przenosić mógł ją tylko jeden typ ciężkiego bombowca. Brytyjski Avro Lancaster – wielka, czterosilnikowa maszyna mógł zabrać do komory bombowej jedną superbombę.

W tym przypadku liczyła się jednak nie ilość, ale jakość. A raczej skuteczność, bo Tallboy powstał na specjalne zamówienie. Była to broń, opracowana z myślą o niszczeniu najsolidniejszych umocnień.

Wymyślił ją brytyjski inżynier i naukowiec, Barnes Wallis. Doszedł on do wniosku, że zamiast nalotów dywanowych, angażujących ogromne środki, skuteczniejsze będą punktowe, precyzyjne uderzenia o dużej sile.

Zgodnie z koncepcją Wallisa, zamiast zrzucać tysiące ton bomb na dużą powierzchnię, lepiej zrzucić jeden potężny ładunek. Dzięki temu nawet gdy bomba nie trafi bezpośrednio w cel, porazi go nie tylko silą eksplozji, ale także wywołanym nią, małym trzęsieniem ziemi.

Koncepcję tę można uznać za prekursora stosowanych współcześnie precyzyjnych ataków bronią kierowaną, gdzie niszczony jest nie tyle obszar z celem, co sam cel.

Zgodnie z tą koncepcją Brytyjczycy opracowali bombę Tallboy. Broń ta wyróżniała się gabarytami i masą. Przy 5,5 tonach wagi bomba miała 6 metrów długości i około 95 cm średnicy w najszerszym miejscu.

Ze względu na swoją wielkość Tallboy wymagał wyjątkowego nosiciela. Rolę tę wzięły na siebie specjalnie zmodyfikowane, brytyjskie ciężkie bombowce Avro Lancaster.

Aby mogły wykonywać długie loty z superciężką bombą, usunięto z nich część wyposażenia i zdemontowano drzwi komory bombowej. Mimo tego załadowany na pokład Tallboy częściowo wystawał z kadłuba samolotu.

Co istotne, Tallboy miał wzmocnioną konstrukcję, pozwalającą na wbicie się w cel przed eksplozją. Jego przednia, 3-metrowa część była litym, stalowym odlewem. Skorupę bomby wypełniał materiał wybuchowy znacznie silniejszy od trotylu – torpex.

Na jej potrzeby nowej broni opracowano specjalną taktykę bombardowania – chodziło o to, aby nadać bombie możliwie dużą prędkość. Dzięki temu poprawnie zrzucony Tallboy przed uderzeniem w cel przekraczał prędkość dźwięku.

Za sprawą dużej prędkości i mocnej konstrukcji mógł wbić się głęboko nie tylko w ziemię, ale np. pokonać pancerny pokład okrętu i eksplodować wewnątrz kadłuba potęgując zniszczenia.

O skuteczności Tallboya boleśnie przekonali się Niemcy. To właśnie bomby tego typu zatopiły hitlerowski superpancernik Tirpitz. Używano ich również z powodzeniem do bombardowania niemieckich umocnień we Francji, a także szczególnie dobrze chronionych baz okrętów podwodnych.

Pod koniec wojny Tallboyami obrzucono także Berghof - górską rezydencję Hitlera w Obersalzbergu. Na podstawie konstrukcji Tallboya zbudowano także dwukrotnie cięższą, ale bardzo rzadko używaną, bombę Grand Slam.

Tallboy odnaleziony w Świnoujściu został prawdopodobnie zrzucony w 1945 roku podczas nalotu brytyjskiego 617 Dywizjonu Bombowego, którego celem był pancernik Lutzow. Nalot okazał się skuteczny – ciężko uszkodzony Lutzow co prawda nie zatonął, ale do końca wojny został wyeliminowany z dalszych działań.

Warty wspomnienia jest także filmowy epizod Tallboya. Bomba tego typu odegrała ważną rolę w czwartej części przygód Johna Rambo. Główny bohater wykorzystuje w filmie jej niewybuch do skonstruowania śmiertelnej pułapki.