Tajemnicze kratery na Syberii. Potężne eksplozje w pobliżu złóż gazu

Półwyspy Jamalski i Gydański to dla Rosji miejsca o strategicznym znaczeniu. Znajdują się tam ogromne złoża gazu ziemnego – prawdopodobnie największe znane zasoby tego surowca na planecie. W pobliżu kluczowych dla rosyjskiej gospodarki złóż zaczęło się dziać coś niepokojącego, czego przejawem są gigantyczne, kilkudziesięciometrowe kratery.

Tajemnicze kratery na Syberii. Potężne eksplozje w pobliżu złóż gazuJeden z syberyjskich kraterów. Strzałka pokazuje człowieka obecnego dla porównania skali
Źródło zdjęć: © YouTube
Łukasz Michalik
16

Syberyjskie kratery zaobserwowano po raz pierwszy w 2013 roku. Od tamtego czasu ich liczba powoli, ale stale rośnie - odkryto już około 20 wielkich i liczne mniejsze, a geneza powstania ogromnych dziur w ziemi budzi zainteresowanie nie tylko naukowców. Zwłaszcza, że przez lata nie brakowało dość fantastycznych prób wyjaśnienia zjawiska, jak choćby bombardowanie Syberii meteorytami.

Wyjaśnieniem spektakularnego zjawiska zainteresowały się nie tylko rosyjskie władze, ale także koncern Gazprom, ze zrozumiałych względów chcący wyjaśnić pochodzenie kraterów, pojawiających się w pobliżu złóż gazu i infrastruktury, służącej jego wydobyciu.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Wieczna zmarzlina przestała być wieczna

Do kraterów, które mają nawet 40 metrów średnicy i 50 metrów głębokości, skierowano wyprawy badawcze. Na podstawie zdjęć satelitarnych udało się także ustalić przybliżony czas powstania wielkich dziur w ziemi, a naukowcy wykazali, że na ich dnie występuje bardzo duże stężenie metanu.

Pozwoliło to na wnioski, dotyczące zarówno powstania samych kraterów, jak i szerszego kontekstu, związanego z warunkami, dzięki którym mogły one powstać. Całą sprawę szczegółowo opisuje serwis Crazy Nauka, a według badaczy odpowiedzialność za powstanie kraterów ponoszą zmiany klimatyczne i katastrofalny wzrost temperatur.

Wyjątkowo ciepłe lata prowadzą do stopniowego ogrzewania wiecznej zmarzliny, która – gdy zaczyna się roztapiać – przestaje zarazem być "wieczna". Zmarzlina uwalnia wówczas metan, powstający w wyniku rozkładu organicznych szczątków. Gaz unosi się do góry i przenika przez grunt.

Coraz więcej metanu w atmosferze

W niektórych sytuacjach nad topniejącą zmarzliną znajduje się jednak warstwa lodu, który uniemożliwia wydostawanie się gazu. Jego ciśnienie z czasem rośnie, a gdy przekroczy punkt krytyczny – następuje wielka eksplozja. Jej efektem jest nie tylko dziura w ziemi, ale także rozrzucone wokół niej bloki lodu.

Zjawisko to będzie prawdopodobnie przybierać na sile, co jest zjawiskiem bardzo niekorzystnym. Chodzi nie tylko o większą liczbę spektakularnych zjawisk, jak wielkie kratery, ale o fakt, że stopniowe rozmarzanie wiecznej zmarzliny uwalnia do atmosfery coraz większe ilości metanu, stymulującego dalszy wzrost temperatury.

Wybrane dla Ciebie

Google I/O 2025 już za moment. Jak śledzić najważniejsze ogłoszenia na żywo?
Google I/O 2025 już za moment. Jak śledzić najważniejsze ogłoszenia na żywo?
Odkryto tajemniczą kulę w kosmosie. To mogła być wcześniej potężna supernowa
Odkryto tajemniczą kulę w kosmosie. To mogła być wcześniej potężna supernowa
Najstarsze ślady gada. Australijskie odkrycie zmienia nasze spojrzenie na ewolucję
Najstarsze ślady gada. Australijskie odkrycie zmienia nasze spojrzenie na ewolucję
AI odkrywa niezwykłe formacje. Czy są kosmiczne bąble?
AI odkrywa niezwykłe formacje. Czy są kosmiczne bąble?
Tak uratujesz spuchnięte panele. Wystarczy kilka sekund
Tak uratujesz spuchnięte panele. Wystarczy kilka sekund
Najbardziej zaśmiecone miejsce na świecie? Leży 5 km pod wodą
Najbardziej zaśmiecone miejsce na świecie? Leży 5 km pod wodą
Naklejka z literą "R" na skrzynce pocztowej. Wiele osób myli jej znaczenie
Naklejka z literą "R" na skrzynce pocztowej. Wiele osób myli jej znaczenie
"Płynna śmierć". Lekarz poleca zrezygnować na zawsze
"Płynna śmierć". Lekarz poleca zrezygnować na zawsze
Laserowa broń przyszłości. Marynarka Wojenna USA stawia na AI
Laserowa broń przyszłości. Marynarka Wojenna USA stawia na AI
Skąd się wzięło tajemnicze DNA? Mamy go ponad 20 proc.
Skąd się wzięło tajemnicze DNA? Mamy go ponad 20 proc.
Zorza polarna po raz pierwszy zaobserwowana na Marsie. Przełomowe odkrycie NASA
Zorza polarna po raz pierwszy zaobserwowana na Marsie. Przełomowe odkrycie NASA
Nie sadź w ogrodzie. Kara to nawet milion złotych
Nie sadź w ogrodzie. Kara to nawet milion złotych